×
سیاسی
شناسه خبر : 175117
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1403/03/08 ساعت 14:26
توسعه همکاری های ایران و جمهوری آذربایجان

بهرام امیراحمدیان*

توسعه همکاری های ایران و جمهوری آذربایجان

ایران و جمهوری آذربایجان دو کشور همسایه با وجوه اشتراک بنیانی از تاریخ و فرهنگ، با همکاری با یکدیگر به عنوان دو کشور همسایه ظرفیتهای خوبی برای تعاملات و روابط همه جانبه دارند.

نورنیوز - گروه سیاسی: با آغاز عملیات نظامی جمهوری آذربایجان برای بازپسگیری اراضی اشغالی قره باغ در ماه نوامبر سال 2020 منطقه قفقاز جنوبی با تحولات عمیقی روبرو بوده است. در این تحولات بازیگرانی منطقه ای و فرامنطقه ای مشارکت داشته اند که موجب برهم خوردن تعادل منطقه ای بویژه برای جمهوری اسلامی شد که در روابط بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان تاثیرات قابل توجهی داشته است. ورود روسیه به معادله قره باغ و ابتکار ولادیمیر پوتین در برقراری آتش بس و امضای موافقتنامه بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان آغاز تنش‌هایی بین دو طرف درگیر شد. جمهوری اسلامی ایران در مرزهای مشترک با ارمنستان و جمهوری  آذربایجان با جدیدت تمام تحولات را زیر نظر داشت. مفاد موافقتنامه آتش بس در زمینه «دالان لاچین» (بند 5 موافقتنامه) و امکان تسهیل برقراری ارتباط حمل و نقل زمینی جمهوری آذربایجان با جمهوری نخجوان از طریق گذر از خاک ارمنستان(بند 9 موافقتنامه آتش بس)، خود موجب اختلافات بین طرف‌های درگیر از یک سو و ترکیه و ایران از سوی دیگر شد. برداشت‌های  منفعت طلبانه و یکسویه ترکیه از بند 9 موافقتنامه (و معرفی کریدور خودخوانده زنگه زور از سوی جمهوری آذربایجان و ترکیه) موجب تنش در روابط بین ایران و  جمهوری آذربایجان شد.


در روند تحولات جنگ روسیه علیه اوکراین که در آغاز سال 2022 بوقوع پیوست و ادامه آن تاکنون، کمبود نیرو و پیچیدگی اوضاع منطقه، ناگزیر موجب دور شدن روسیه از صحنه قفقاز جنوبی شده است. از این رو منطقه با تحولات دیگری روبرو شده است. تحولات سیاسی در ارمنستان برای آمادگی خروج از پیمان امنیت جمعی و پیوستن به دادگاه جنایات جنگی، خشم روسیه از ارمنستان را در پی داشته است که موجب سردی روابط فیمابین شده است. درگیری های بین مخالفان نخست وزیر و اعتراض به واگذاری چهار روستای ارمنی نشین در منطقه مرزی ارمنستان با جمهوری آذربایجان، ورود فرانسه و اتحادیه اروپا به صحنه ارمنستان و حمایت‌های گسترده و همه جانبه ترکیه از جمهوری آذربایجان، نگرانی‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران در پی داشت که در نهایت در دولت سیزدهم، ایران موفق شد با گفت و گو و چانه زنی از مجاری دیپلماسی، با جمهوری آذربایجان به این جمعبندی برسند که با همکاری یکدیگر در زمینه های اقتصادی از جمله در بخش راههای ارتباطی، و بهره برداری از تاسیسات سدهای مشترک بر روی رود ارس، آرامش را به مرزهای مشترک بازگردانند.روابط اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان به دوره شوروی برمیگردد که حدود 50 سال قبل احداث سد مشترک ارس و سد انحرافی میل - مغان بر روی رود ارس و همچنین صادرات گاز طبیعی ایران به جمهوری آذربایجان، پایه همکاری های منطقه ای بین دو کشور بوده است. 


در مهرماه سال 1402 مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه ایران در آستانه برگزاری بیست و هفتمین نشست شورای وزیران سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) با جیحون بایرام اف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان دیدار و گفت و گو کرد و طرفین در این دیدار از افزایش پویایی در روابط اقتصادی دوجانبه استقبال کردند .الهام علی‌اف رئیس جمهوری جمهوری آذربایجان در دیدار با مقام ایرانی، دوستی و همکاری دو کشور را عامل مهمی برای کل منطقه برشمرد و بر توسعه کریدور حمل و نقل شمال- جنوب و گسترش بیشتر ظرفیت انتقال آن تاکید کرد.رئیس جمهوری جمهوری آذربایجان با اشاره به اهمیت همکاری های دو کشور در قالب اجرای پروژه‌های ساخت پل، جاده، زیرساخت‌های گذرگاه مرزی و مقاوم سازی سواحل در نزدیکی منطقه «آغبند» شهرستان «زنگیلان»، این اقدامات را موجب تقویت بیشتر روابط دوستانه قلمداد کرد. وی برگزاری مراسم آغاز عملیات اجرایی پل آغبند را مهم دانسته و ساخت جاده‌ها و خطوط ریلی که دو کشور را به هم متصل می‌کند، برای منطقه سودمند و در خدمت ثبات و همکاری در کل منطقه ارزیابی کرده است.


بخش بزرگی از مرز بین ایران و آذربایجان را رود مرزی ارس به عنوان مرزی طبیعی تشکیل می دهد. در دوره اشغال قره باغ و شهرستانهای آذربایجانی پیرامون آن، حدود 80 کیلومتر از مرز مشترک دو کشور در طول رود ارس، زمینهای سوخته بود. در همین دوره از اواسط دهه هفتاد تا دهه هشتاد ایران با هماهنگی با دولت آذربایجان سد مرزی خداآفرین را احداث کرد که در سفر اخیر شهید آیت الله رئیسی از بهره برداری موارد ارتقایی سد بازدید داشتند. نیم قرن بهره برداری دوستانه ومشترک ازسد ارس بر مبنای روابط تفاهم آمیز دو کشور در رعایت پروتکل ها، برداشت حقابه و دریافت انرژی، بهره برداری دوستانه، برخورد فنی و تخصصی با موضوع، فارغ از هر گونه مسائل سیاسی بوده و حفظ احترام متقابل و تقسیم برابر منابع آب و انرژی تحت مدیریت مشترک این سد، به نگهداشت این تفاهم کمک کرده است .کریدور ترانزیتی جاده‌ای و ریلی ارس به طول ۱۰۷کیلومتر و با اعتباری بالغ بر ۴۹هزار میلیارد ریال احداث خواهد شد که برخی مراحل اجرای بخش جاده‌ای آن آغاز شده و بخش ریلی نیز در دست مطالعه قرار دارد.این پروژه که در مسیر کریدور شرق به غرب قرار دارد از کلاله در شهرستان جلفا در شمال آذربایجان شرقی آغاز شده و با یک پل به کلاله در جمهوری آذربایجان متصل می‌شود.طبق پیش‌بینی‌ها این پروژه در مدت ۳۶ماه با احداث ۲۱دستگاه پل و ۵پل بزرگ اجرا خواهد شد.
مهر ماه سال 1402 پروتکل‌های ساخت پل مرزی اتومبیل رو و پل راه‌آهن در منطقه کلاله-آغبند بر روی رودخانه ارس به امضای مقام های ایران و آذربایجان رسید و مقرر شد طرح احداث این ۲پل در کارگروه فنی-اجرایی و اقتصادی ۲کشور تهیه شود. کارشناسان و متخصصان ایران و آذربایجان پس از بازدید موقعیت ایستگاه هیدرومتری ( اندازه گیری چگالی) بالادست و پایین دست سدهای خدآفرین و قیزقلعه‌سی، در مورد تهیه برنامه زمان‌بندی تعیین موقعیت نهایی ایستگاه‌های هیدرومتری رودخانه ارس تا یک ماه آینده به توافق رسیدند.افتتاح سد قیز قلعه سی در روز یکشنبه 30 اردیبهشت 1403 با حضور رئیس جمهور آذربایجان و رئیس جمهور اسلامی ایران (شهید آیت الله رئیسی که متاسفانه پس از بازگشت از مراسم دچار سانحه هوایی شد و خود وهیات همراه همگای به درجه شهادات نایل آمدند.) از مهمترین رویدادهای بین ایران و آذربایجان است. ایران و جمهوری آذربایجان دو کشور همسایه با وجوه اشتراک بنیانی از تاریخ و فرهنگ، با همکاری با یکدیگر به عنوان دو کشور همسایه ظرفیتهای خوبی برای تعاملات و روابط همه جانبه دارند. احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر و جلوگیری از ورود جریانهای مخالف در روابط مشترک و تک صدایی در سیاست خارجی و خنثی کردن جریانهای مخرب با پیامدهای منفی می تواند برای شکوفایی منطقه و بهره مندی همسایگان سودمند باشد. امید می رود که با بهره برداری از کریدور ارس ارتباط مستقیم بین جمهوری خود نخجوان با خاک اصلی جمهوری آذربایجان از طریق ریل و جاده ای که در قلمرو ایران در حال احداث است شاهد تعمیق هر چه بیشتر روابط دو همسایه باشیم . 

 

* کارشناس مسائل منطقه قفقاز


روزنامه اطلاعات
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
شهادت 93 دانش‌آموز و 30 استاد دانشگاه در جنگ 12 روزه
اعلام زمان رای گیری شورای امنیت درباره ایران
وزیر خارجه عراق حمله به هر شهرونده عراقی را حمله به عراق دانست
جدول به روز لیگ برتر پس از بازی استقلال
تحقیر نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل
جنایت رژیم صهیونیستی توهین به کرامت انسانی است
استقلال(1) -شمس آذر (1) /توقف آبی پوشان در خانه+ فیلم
عرضه 11 محصول ایران‌خودرو بدون نیاز به حساب وکالتی
گروسی: نشانه‌ای درباره افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم ایران وجود ندارد
تاکید نخست‌وزیر چین به افزایش اقدامات یک‌جانبه توسط برخی کشورها
ایران از مواضع تاجیکستان در جنگ 12 روزه تقدیر کرد
سایپا فردا پیش‌فروش جدید خود را کلید می‌زند
هاشمیان در نشست هیئت مدیره باشگاه پرسپولیس
اعتراف گروسی به غیر منصفانه بودن عدم بازرسی آژانس اتمی از اسرائیل
انتخاب قطر به عنوان میزبان والیبال قهرمانی جهان در سال 2029
مصرف بنزین در تابستان امسال رکورد زد
خلاصه بازی گل‌گهر 0-0 فولاد؛ دوئل لک و گروسیان! +فیلم
ادعای ترامپ: به پایان جنگ غزه نزدیک شده‌ایم
عکس های منتخب حیات وحش هفته
سخنرانی عراقچی در نشست گروه دوستان مدافع منشور سازمان ملل
حذف تیم ملی چوگان ایران از جام‌جهانی
طی 6 ماهه گذشته بیش از 7 میلیون لیتر قاچاق سوخت در هرمزگان کشف شد
دیدار پزشکیان و ولیعهد کویت در نیویورک
شهباز شریف: نیروهای پاکستان «پاسخ قاطعی» به هند دادند
بیانیه گروه دوستان منشور ملل متحد در محکومیت تجاوزات امریکا و اسرائیل علیه ایران
درخواست فلسطین برای عضویت در بریکس
اسلامی: ایران اهل تعامل است، اما غرب تقابل را برگزیده
دخالت غیرمنتظره ترامپ در جام جهانی؛ تغییر محل بازی‌ها در صورت ناامنی
درخواست عراقچی از شورای امنیت سازمان ملل متحد
دلیل لغو کنسرت‌های سیروان خسروی و ایهام
طمع سازندگان بازار مسکن را متلاطم کرد
گروسی: قطع همکاری ایران با آژانس باعث افزایش تنش بین‌المللی می‌شود
فراخوان فوری پنتاگون برای نشست صدها ژنرال آمریکایی در پایگاه تفنگداران ویرجینیا
یائیر لاپید: رفتارهای دیکتاتورمآبانه نتانیاهو، مخالف اصول دموکراسی است
سخنرانی نتانیاهو در سازمان ملل؛دروغ پردازی های جنایتکار اصلی غرب آسیا درباره ایران
فلیک به رکورد طلایی 50 برد در بارسا رسید
سخنگوی کرملین: وضعیت اوکراین و موضع آن در مذاکرات هر روز در حال بدتر شدن است
رای گیری شورای امنیت دربارهٔ تعویق تحریم‌های ایران
علی‌اف: تصویب «مسیر ترامپ» یکی از نتایج کلیدی نشست واشنگتن بود
لاریجانی: مکانیسم ماشه اجرا شود، همکاری با آژانس متوقف می‌شود
کارگردان «مجنون»: جنگ 12 روزه، آغاز یک ژانر تازه در سینمای ایران است
تهدید ترامپ به مداخله در روند برگزاری بازی‌های جام جهانی 2026
تحرکات غیرعادی آمریکا در شمال عراق
رایزنی گروسی با پوتین درباره ایران
اسرائیل یک نفر را به اتهام جاسوسی برای ایران دستگیر کرد
دستور نتانیاهو برای پخش زنده سخنرانی او درسراسر نوار غزه
کاهش 2.5 میلیون تن تولید گندم ایران نسبت به سال گذشته
اعلام برنامه‌های روز گردشگری و هفته تهران در اراضی عباس‌آباد
شرکت علی لاریجانی در سالگرد شهدای مقاومت/تایید سفر از سوی سفارت ایران در بیروت
فرانس 24: بازگشت بازرسان آژانس به ایران حقیقت ندارد
X
آگهی تبلیغاتی