نورنیوز – گروه اجتماعی: رفت و آمد به محل کار مسأله‌ای است که گاهی برای معلمان تبدیل به چالشی بزرگ می‌شود بویژه اگر این معلمان مجبور باشند مسیرهای صعب‌العبور را برای رسیدن به محل تدریس طی کنند. برای ساکنان شهرهای بزرگ شاید عجیب به نظر برسد که به جز ترافیک چالش‌های دیگری هم ممکن است سر راه کسانی باشد که تعهد خدمت در حرفه‌ای را دارند که از مهم‌ترین مشاغل به شمار می‌رود. آموزش کودکان و نوجوانان دارای چنان اهمیتی است که معلمی را در رده مشاغل حساس در هر جامعه ای قرار می‌دهد. به همین دلیل لازم است معلمان دارای حد مناسبی از امنیت شغلی باشند تا بتوانند با آسایش خاطر در حرفه خود انجام وظیفه کنند. اما گاهی حداقل نیازهای معلمان برای داشتن آسودگی روانی تأمین نمی‌شود. از جمله همین نیازها، تردد امن به مسیر کار است که برای تمامی معلمان میسر نیست و حتی برخی از آنها را به کام مرگ کشانده است.
دی ماه 1402 بود که خبری تلخ مبنی بر جان باختن 3 معلم جوان در شهرستان لردگان استان چهارمحال و بختیاری منتشر شد. این معلمان در مسیر بازگشت از مدرسه در اثر حادثه تصادف جان باختند و داغی بزرگ بر دل خانواده‌ها و دانش‌آموزان خود باقی گذاشتند. یک ماه پیش از آن نیز 3 معلم دیگر در شهرستان اردل چهارمحال و بختیاری حین بازگشت از مدرسه در محور سه راهی اردل به سمت جونقان بر اثر سانحه رانندگی جان خود را از دست داده بودند.
کشته شدن 6 معلم در عرض ۴۰ روز در جاده‌های استان چهارمحال و بختیاری آن هم در مسیر بازگشت از مدرسه، واقعه‌ای بود که نمی‌شد به آسانی آن را نادیده گرفت. البته این معلمان تنها کسانی نبوند که در سال گذشته جان باختند. طبق اعلام رسانه‌ها تنها در سال گذشته ۱۲ معلم جان خود را در حوادث جاده‌ای در مسیر رفت و آمد به مدارس از دست داده‌اند و تعدادی از آنها نیز مصدوم شده‌اند.
سال‌های قبل نیز البته سال های کم حادثه ای برای معلمان نبود. تیر ماه 1400 بود که یک دستگاه اتوبوس حامل ۳۹ سرنشین از جمله ده‌ها سرباز معلم که از سیستان و بلوچستان راهی شیراز بود دچار سانحه شد که در اثر آن 5 نفر جان خود را از دست دادند.
معلمانی که سوار سوختبر می‌شوند
معلمان مناطق کم برخوردار و صعب العبور گاهی برای رسیدن به مدرسه مجبورند راه‌های دشواری را انتخاب کنند که اگر عشق به تدریس و شوق آموزش به کودکان نبود شاید از ادامه فعالیت در این حرفه به کل منصرف می‌شدند.
عبید ملک رئیسی، معلم در استان سیستان بلوچستان درباره این مشکلات به نورنیوز می‌گوید:«معلمان در منطقه ما برای رفت و آمد مشکلات زیادی دارند به دلیل این که فاصله‌ها زیاد است و وسیله رفت و آمد هم مناسب نیست. شرایط رفت و آمد برای معلمان گاهی آنچنان سخت است که خیلی از همکاران ما خصوصا در مناطق مرزی برای رفت و آمد به مدرسه سوار سوختبرها می‌شوند. در حال حاضر شرایط جابجایی برای معلمان با توجه به سیل‌های پی در پی بدتر هم شده است. مناطق در استان ما در شرایط عادی هم صعب‌العبور هستند و خیلی جاده‌ها از بستر رودخانه می‌گذرند، حالا در نظر بگیرید که سیل هم آمده و جاده‌هایی که در حالت عادی به سختی قابل تردد هستند، با وقوع سیل دیگر کاملا غیر قابل استفاده شده‌اند. خیلی از همکاران ما در مناطق کوهستانی حتی نمی‌توانند با احشام خودشان را به مدرسه برسانند. نکته دیگر این است که حدود 70 درصد معلمان استان ما از شهرهای قطب مثل ایرانشهر و چابهار تردد می‌کنند و به روستاهای محل خدمت می‌روند و چون در استان ما امکان استفاده چندانی از وسایل نقلیه عمومی وجود ندارد، خیلی معلمان با وسیله نقلیه شخصی تردد می‌کنند و برخی هم با ماشین‌های سواری بین شهری به مدرسه می‌روند و برمی‌گردند که هزینه زیادی را در ماه به آنها تحمیل می‌کند. شما حساب کنید در این مسیرهای طولانی چقدر باید هزینه بنزین بدهند و یا کرایه پرداخت کنند.»
او ادامه می‌دهد:«همانطور که گفتم برخی معلمان در مناطق مرزی با سوختبر جابجا می‌شوند که همان سوختبر هم گاهی برای رفت و آمد نیست و معلم‌ها ناچار می‌شوند شب در روستا بمانند. در این رابطه معلمان خرید خدمت مشکلات بیشتری هم دارند و تکلیفشان معلوم نیست. آنها انگار بچه سر راهی آموزش و پرورش هستند. چند سال پیش یکی از همکاران ما در راه رسیدن به مدرسه به همین شکل، در تصادف جان باخت و چون خرید خدمتی بود هیچ مستمری هم به خانواده‌اش تعلق نگرفت. حتی بعضی از همکاران خرید خدمتی ما به دلیل این که حقوق پایینی دارند سوختبری هم می‌کنند، حالا یا خودشان راننده هستند و یا شاگرد سوختبر. به آنها می‌شود گفت معلم سوختبر.»
رحیمه صبوری، معلم در جنوب استان کرمان نیز از مشکلات تردد خود و همکارانش به نورنیوز چنین می‌گوید:«خود من و بسیاری از همکارانم ناچاریم در روز مسیر 90 کیلومتری را طی کنیم تا به مدرسه برسیم و این مسیر هم به گونه‌ای نیست که با یک سواری طی شود. گاهی 3 تا 4 بار ماشین عوض می‌کنیم تا به مدرسه برسیم و برای این که بتوانیم خودمان را به موقع سر کلاس برسانیم ناچاریم 4 صبح بیدار شویم و حتی بخش زیادی از مسیر را پیاده طی کنیم چون سر صبح ماشین هم معمولا راحت پیدا نمی‌شود و هر ماشین گذری را هم نمی‌شود سوار شد بخصوص این مسأله برای خانم‌ها دارای حساسیت بیشتری است. به همین دلیل است که گاهی کیلومترها راه را پیاده طی می‌کنیم و تلاش می کنیم که اگر هم مسیری پیداشد، با هم حرکت کنیم که در مسیر تنها نباشیم. تازه وقتی به مدرسه می‌رسیم رمقی برایمان باقی نمانده و باید فکر برگشت هم باشیم. ما برای تدریس به روستا می‌رویم و در روستای محل خدمتمان جایی برای اسکان معلمان وجود ندارد که اگر مجبور شدیم شب بمانیم بتوانیم در آن سکونت داشته باشیم. گاهی که به ناچار شب در روستا مانده‌ام میهمان خانه شاگردان بوده‌ام که خیلی برایم دشوار است.»
محمد موگویی، معلم در استان چهارمحال و بختیاری نیز درباره مشکلات تردد معلمان در مناطق روستایی این استان به نورنیوز می‌گوید:«در جاده‌های روستایی استان ما وسیله ایاب و ذهاب خاصی برای رفت و آمد معلمان وجود ندارد و خیلی وقت‌ها معلم‌ها چند نفری با هم جمع می‌شوند و ماشین کرایه می کنند که به دلیل نا امن بودن جاده‌ها گاهی دچار سانحه می شوند، مثل دو سانحه‌ای که چند ماه پیش با فاصله کمی از هم در استان رخ داد و چند معلم جوان در آن کشته شدند. در بهترین حالت وسیله قابل دسترس تردد در جاده‌های روستایی برای معلمان موتورسیکلت است که آن هم خطرات خودش را دارد و برای تردد در این مسیرها مناسب نیست اما خیلی معلمان ناچارند یک موتور سیکلت ارزان بخرند و یا از بستگان خود قرض بگیرند تا بتوانند خودشان را سر کلاس برسانند. پارسال یکی از معلمان استان که با موتور سیکلت رفت و آمد می‌کرد در راه مدرسه تصادف کرد و جانش را از دست داد.»
بومی گزینی، شاید وقتی دیگر
شاید برای خیلی ها سوال ایجاد شود که اصلا چه دلیل دارد معلمان این راه های طولانی را طی کنند تا به مدرسه برسند؟ برخی نیز می‌گویند اگر در هر منطقه معلمان بومی همان منطقه به کار گرفته شوند شاید دیگر مشکل تردد معلمان هم وجود نداشته باشد. البته که چنین تناسبی را لزوما نمی توان رعایت کرد و تعداد معلمان مورد نیاز برای هر منطقه را از میان اهالی همان منطقه انتخاب کرد و به کار گرفت. مشکلات جاده‌ای کشور هم اینجا مزید بر علت می‌شود و علاوه بر سایر مسافران جاده ای، معلمانی را که هر روز ناچارند در جاده ها تردد کنند تهدید می‌کند. این میان اما همواره زمزمه کمبود معلم به گوش می‌رسد و عنوان می شود که اگر مشکلی به عنوان کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش وجود نداشته باشد، معلمان ناچار نیستند مسیرهای طولانی را برای رسیدن به محل خدمت طی کنند.
علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش نیز مسأله کمبود معلم را تأیید می‌کند اما اذعان دارد که در حال حاضر با وجود آن که کمبود معلم قطعی است اما کلاس خالی از معلم وجود ندارد. به گفته او کمبود معلم حدود ۲۰۰ هزار نفر بود که این کمبود را از طرق مختلف جبران کردیم. (اقتصاد نیوز، 22 آذر 1402)
بومی گزینی نیز مسأله ای است که بارها و بارها بر آن تأکید شده و عده ای معتقدند راه حل تردد طاقت فرسای معلمان در مسیرهای طولانی بومی گزینی است.
در همین رابطه قاسم احمدی لاشکی، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده که در جذب نیروی انسانی آموزش و پرورش بومی گزینی بسیار مهم است و باید مورد توجه قرار گیرد.(ایسنا، 26 دی 1401)
ارشاد شاهقلی، مسئول روابط عمومی اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری هم در پی حوادث جاده‌ای ناگواری که برای معلمان این استان اتفاق افتاده بود عنوان کرد که رویکرد آموزش وپرورش بومی‌گزینی است اما اگر نیروی غیر بومی به منطقه‌ای منتقل شده است به این دلیل بوده که نیروی بومی وجود نداشته و برای تامین نیرو مجبور به استفاده از نیروهای غیر بومی شده‌ایم، زمانی‌که نیرویی وجود ندارد باید تامین نیرو حتی از نیروهای غیربومی صورت گیرد. (ایسنا، 2 بهمن 1402)
روز معلم شاید بهانه‌ای باشد برای آن که در کنار تکریم معلمان، به چالش‌های شغلی آنها نیز پرداخته شود. رفت و آمد روزانه به محل کار شاید ابتدایی‌ترین چالشی باشد که هر معلمی با آن روبروست. برای آن که جان‌های عزیز دیگری در این راه فدا نشود و معلمان با امنیت و آسایش خاطر به انجام وظیفه در شغل خود بپردازند لازم است تا چاره‌ای اساسی برای تردد معلمان در مسیرهای صعب‌العبور اندیشیده شود تا هیچ معلمی از رفت و آمد در مسیرهای دشوار خسته و دلزده نشود.
نورنیوز