نورنیوز- گروه بین‌الملل: گردوغبارهایی که روی انتخابات 8 فوریه پاکستان را پوشانده بود، کم‌کم پاک می‌شود و حال می‌شود در میدان دیدی واضح‌تر، رخدادهایی که در دو هفته گذشته در این کشور گذشت را تحلیل و قضاوت کرد.
هیچ‌کدام از احزاب این کشور موفق نشدند به‌تنهایی 134 کرسی لازم برای تشکیل دولت را به دست بیاورند، اما درنهایت ائتلاف «حزب مردم» و «مسلم لیگ نواز» پاکستان، برای تشکیل دولت ائتلافی این نتیجه رسیدند. بر این مبنا قرار شد «شهباز شریف» برادر کوچکتر نواز شریف و رئیس حزب مسلم لیگ نواز به عنوان نخست‌وزیر و «آصف علی زرداری» پدر بلاوال بوتو زرداری و رئیس حزب مردم، رئیس‌جمهوری آینده پاکستان باشد. حالا سوال اینجاست پیام‌ها و پیامدهای این «تقسیم قدرت» و دولت ائتلافی برای پاکستان، همسایگان و متحدان این کشور چیست؟
19 بهمن‌ماه یا همان 8 فوریه بود که پاکستانی‌ها برای انتخاب دولت آینده‌شان پای صندوق‌های رای رفتند. رقبای اصلی انتخابات پاکستان سه حزب «مسلم لیگ نواز»، «حزب مردم» و «تحریک انصاف» بودند.
اگرچه «عمران خان»، نخست‌وزیر سابق این کشور و موسس حزب «تحریک انصاف» به اتهام «درز اسرار دولتی» در حال گذراندن محکومیتش 10 ساله اش در زندان است و نامزدهای معرفی‌شده از جانب او نمی‌توانستند با نام و نشان این حزب تبلیغ کنند، اما فراخوان او به طرفداران و وفادارانش برای شرکت در انتخابات به‌جای قهر و تحریم صندوق‌های رای، سبب شد نمایندگان او که در رقابت‌ها با پسوند «مستقل» شرکت کرده بودند، اکثریت آراء را به دست بیاورند.
بر اساس آمار رسمی، نامزدهای حزب عمران خان موفق به کسب ۹۳ کرسی شدند؛ آماری که از سوی نخست‌وزیر سابق پذیرفته نشد. چراکه او با زیرسوال بردن سلامت انتخابات، مدعی تقلب و دستکاری آراء شد و بر این اساس از هواداران خود خواست که در اعتراض به این رویه، به خیابان بیایند. عمران خان مدعی بود که اگر انتخابات سالم برگزار می‌شد، نامزدهای حزب تحریک انصاف 180 کرسی به دست می‌آوردند؛ این عدد بدان معنا بود که این حزب اکثریت قانونی برای تشکیل دولت یعنی 134 کرسی را کسب کرده است، اما مطابق آمار رسمی نه تحریک انصاف و نه دو حزب بزرگ دیگر نتوانستند از این عدد عبور کنند. به همین دلیل بعد از اعلام نتیجه انتخابات، رئوس احزاب مسلم لیگ نواز با ۷۹ کرسی و حزب مردم با ۵۴ کرسی پای میز مذاکره نشستند و بعد از 10 روز رایزنی فشرده و همراه‌کردن 4 حزب کوچکتر دیگر تن به ائتلاف داده و کلید تشکیل دولت آینده را به دست آوردند و عمران خان به رغم کسب اکثریت آراء از سوی نامزدهایش، به خاطر عدم ائتلاف با احزاب دیگر، « برنده غیرِ پیروز» شد.
ائتلاف دو حزب رقیب «مسلم لیگ نواز» و «حزب مردم» اگرچه توانست دورنمایی نسبی از کابینه بعدی پاکستان را نشان دهد، اما سوالات جدی‌ای به جای گذاشته است. رسانه‌های مختلف بین‌المللی در روزهای گذشته هرکدام از منظری به این انتخابات و تحولات متعاقب آن در پاکستان و منطقه پرداختند.
بازی نخست وزیر زندانی
برخی تحلیلگران معتقدند هرگونه پیش‌بینی در سرنوشت این ائتلاف، بدون توجه به بازی و نقش‌آفرینی عمران خان، نخست‌وزیر سابق ممکن نیست. او در رقابت‌های اخیر توانسته توان خود در بسیج هوادارانش را به رخ رقبا همچنین ارتش این کشور بکشد. نتیجه وزن‌کشی انتخاباتی هم نشان داد او حتی از زندان، توان اثرگذاری روی تحولات آتی پاکستان را دارد. برخی رسانه‌ها از جمله «بی‌بی‌سی» در روزهای اخیر با برجسته‌کردن اخبار مرتبط با عمران‌خان و ادعاهای او تلاش کردند مشروعیت رقابت‌های یادشده را زیر سوال ببرند. رسانه‌های دیگری نیز بر این باورند که دموکراسی مخدوش‌شده در پاکستان با تصویری که شرکای امریکایی و اروپایی اسلام‌آباد انتظار دارند مغایر است و ممکن است در برخی بزنگاه‌ها به عنوان کارتی علیه پاکستان به بازی گرفته شود.
بازی شریف‌ها
«شهباز شریف»، رهبر حزب مسلم‌لیگ شاخه نواز و بیست‌و‌سومین نخست‌وزیر پاکستان است و قرار است یکبار دیگر ردای نخست‌وزیری را به دوش خود بیندازد. او برادر کوچک نواز شریف است که او نیز چندین بار در قامت نخست‌وزیری پاکستان ایفای نقش کرده است. حزب متبوع او بیش از «حزب مردم» در انتخابات صاحب کرسی شد، اما با توجه به اعداد کرسی نامزدهای عمران خان، چاره‌ای جز ائتلاف با دیگر رقیبش یعنی «حزب مردم» نداشت. بر این اساس ناظران معتقدند سرنوشت این ائتلاف بیش از همه در دست عمران خان و کمرنگ یا پررنگ‌شدن تاثیرات او در تحولات آتی پاکستان است.
شهباز شریف به «دوستی قدیمی با چین» همچنین دوستی با «نارندا مودی» نخست‌وزیر هند معروف است و بر این اساس تحلیلگران معتقدند هند و چین از این انتخاب استقبال خواهند کرد. «چتم هاوس»، اندیشکده سیاست خارجی بریتانیا در تحلیلی در این‌باره نوشت که شریف‌ها در طول تاریخ به‌دنبال کاهش تنش با هند بودند و مودی نیز ممکن است در آخرین دوره از نخست‌وزیری‌اش در هند، به‌دنبال حل‌وفصل پایدار تنش‌ها باشد. هرچند که زخم کهنه‌ای به نام «کشمیر» در کنار ملی‌گرایی فزاینده در هر دو کشور، می‌تواند شرایط را مطابق میل دو نخست‌وزیر پیش نبرد. «چتم هاوس» همچنین پیش‌بینی کرد اختلافات پاکستان و افغانستان در حوزه پناهجویان و اختلافات مرزی رو به افزایش خواهد بود، اما رابطه اسلام‌آباد و واشنگتن بر ریل قبلی حرکت کرده و تقویت خواهد شد.
بازی ارتش
«پاکستانی‌ها زمانی ارتش را دست آهنین کنترل‌کننده سیاست کشور می‌دانستند و حال افسانه ترسناک ارتش در دید عموم شکسته شده است». این بخشی از تحلیل «نیویورک تایمز» با تمرکز بر نقش نیروی نظامی پاکستان در عرصه سیاست این کشور است. این روزنامه امریکایی با اشاره به حضور هواداران عمران خان در خیابان، آرای معنادار آنها همچنین متهم کردن ارتش این کشور به تقلب در رقابت‌ها، این‌گونه نتیجه گرفته که «ارتش پاکستان که مدت‌ها مورد احترام و ترس بود، به‌عنوان قدرت نهایی در این کشور 240 میلیون نفری مجهز به سلاح هسته‌ای با یک بحران مواجه است». نیویورک تایمز با تأکید بر اینکه «از زمان تأسیس پاکستان در 76 سال پیش، ژنرال‌ها یا مستقیماً حکومت می‌کردند یا دست نامرئی سیاست را هدایت می‌کردند» سه سناریو را محتمل دانست؛ نخست اینکه ارتش پاکستان با اقتدار بیشتری وارد عمل شده و با نظامی‌کردن فضا کنترل امور را در دست می‌گیرد؛ دوم ارتش با عمران‌خان مصالحه کرده و جو عمومی جامعه را به نفع خود تغییر می‌دهد و سوم اینکه همه‌چیز در شکل فعلی ادامه یافته و شرایط پیش‌بینی‌ناپذیرتر می‌شود؟
نورنیوز