نورنیوز – گروه فرهنگ و جامعه: تهران، شبهای خوش آوایی را میگذراند. کلید سُل، قفل تالارهای خلوت را شکسته و نوازندگان و خوانندگان را به صحنه کشانده است. آمار حکایت از آن دارد که فقط در دی ماه امسال، 30 برنامه اجرای کنسرت توسط خوانندگان یا گروههای شاخص موسیقی برگزار شده یا در حال برگزاری و یا در آستانه برگزاری است. از کنسرت "همراه با خاطره ها" که به اجرای آثار استاد مجید انتظامی توسط ارکستر ملی ایران پرداخت تا کنسرت خوش اقبال و محبوب علیرضا قربانی و نیز بسیاری از خوانندگان نامدار و پرطرفدار موسیقی پاپ، جزو این برنامهها بوده اند. اکنون در دهها تالار بزرگ و کوچک ایران، پسران و دختران توانمند و هنرمند، دوشادوش یکدیگر ضرباهنگ شوق انگیز هنر موسیقی را در ایران به صدا در میآورند و زیباترین نغمات و نواها را به گوش مردم و مشتاقان میرسانند.
غیر از این ردیف بلند از اجراهای تجاری، تالار خاطره انگیز رودکی، این شبها میزبان مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران است و راویان نواهای محلی و قومی سراسر ایران، از 16 تا 19 دی ماه، تولیدات خود را در حضور مخاطبان مشتاق این گونه از موسیقی عرضه میکنند. موسیقی نواحی به عنوان خاستگاه و حافظ موسیقی ملی ایران،ذخیره و گنجینهای بی زوال در فرهنگ موسیقایی میهن است که نیاز به حفظ و تقویت دارد. جشنواره سالانه موسیقی نواحی، با دعوت از بزرگان موسیقی اقوام و برنامه ریزی برای نوازندگان آن،مهم ترین بستر برای پاسداشت این نوع موسیقی است. در عین حال، سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر نیز به عنوان مهم ترین عرصه نمایش بضاعت موسیقی ایران، با دو بخش رقابتی و غیر رقابتی، تقریبا یک ماه دیگر (23 تا 28 بهمن)، تالارهای تهران و برخی از شهرستانها را به کانونی از نغمه و نوا تبدیل میکند.
موسیقی، مردمی شده است
گستردگی اجراهای موسیقی و اقبال مردم به کنسرتها البته اختصاص به تهران ندارد. در بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک، تالارها برای اجرای کنسرت رزرو شده اند تا برخی از هنرمندان پس از پایان اجراهای تهران، در شهرستانها نیز اجرا داشته باشند. با این حساب میتوان ادعا کرد که جمعیت قابل توجهی از مردم کشور، سالانه دست کم یکی دوبار، حضور در یک برنامه کنسرت را تجربه میکنند و موسیقی به سبد هزینههای خانوار وارد شده است. از نحوه استقبال مردم از خرید بلیت کنسرتها که در کمترین زمان ممکن به انتها میرسد میتوان به مطالبه عمومی مردم برای حضور در برنامههای موسیقی پی برد.
به این ترتیب به نظر میرسد موسیقی، به رغم تمام مخالفتها و مقاومتهای گاه و بیگاه از سوی برخی افراد متنفذ یا نهادهای سیاسی، توانسته است ضرورت حضور فراگیر و علنی خود را به همگان تفهیم کند. هرچند هنوز در پارهای از مناطق کشور میتوان نشانه هایی ازتلاش برای ایجاد خودمختاری فرهنگی در عرصه موسیقی پیدا کرد اما به نظر میرسد قدرت اجتماعی و مدنی مشتاقان و مخاطبان موسیقی در کشور، نهایتا جای این هنر را در صحنه اجتماعی باز کرده و به آن رسمیتی غیرقابل انکار بخشیده است. سلیقه گرایی برخی مسئولان و مدیران محلی در صدور مجوز برای برگزاری کنسرتها هرچند به طور کامل از بین نرفته اما میتوان به جرأت ادعا کرد که بسیار تضعیف شده است.
امیدواری به شکوفایی اقتصاد موسیقی
رونق بازار موسیقی، علاوه بر تأثیرات اجتماعی و اخلاقی، ابعاد چشمگیر اقتصادی و معیشتی نیز دارد. پس از تحولات تکنولوژیکی که استفاده از نوارهای کاست و لوحهای فشرده را برای انتشار آثار موسیقی خالی از صرفه اقتصادی میکرد، اجرای کنسرت به مهم ترین مجرای تأمین مالی هنرمندان موسیقی تبدیل شد. البته تدریس در آموزشگاههای موسیقی نیز بخشی ناچیز از چرخه مالی موسیقی را تشکیل میدهد اما بار اصلی این بازار با فروش بلیت و حضور در کنسرت است. یک تحقیق جهانی برآورد کرده است که گردش مالی موسیقی در سطح جهان در سال 2022 تقریبا 88 میلیارد دلار و در سال 2023 تقریبا 95 میلیارد دلار بوده است. همین پژوهش پیش بینی کرده است که حجم مبادلات مالی حوزه موسیقی تا سال 2030 به رقمی در حدود 153 میلیارد دلار خواهد رسید. سهم ایران از این بازار جهانی به دلایل مختلف، البته چندان شاخص و چشمگیر نیست. با این حال تخمینهای تقریبی و نادقیق حکایت از آن دارد که گردش مالی صنعت موسیقی ایران، سالانه به 3 تا 4 هزار میلیارد میرسد. این رقم از ضرب تعداد کنسرتها و صندلیها و بلیتهای فروخته شده در قیمت میانگین به دست میآید. البته هزینههای تبلیغات و نیز مبالغی که در صنعت تولید و ساخت ساز وجود دارد هم در این مبلغ محاسبه میشود.
با این اوصاف، اکنون میتوان حکم کرد که چراغ موسیقی در ایران به ستارهای خاموش نشدنی تبدیل شده است. سلیقه گرایان و موسیقی ستیزان پس از تمام سنگ اندازیها و ستیزه گریهای خود آخرالامر چارهای ندارند جز آنکه به قدرت و هنر زنان و مردان خانواده موسیقی اعتراف کنند و از لجاجت و مخالفت غیرمنطقی و غیر قانونی دست بردارند. شبهای لبالب از نوا و نُت در تهران و سایر شهرها به خودی خود گواهی میدهند که حاشیه سازان هیچ گاه حریف موسیقی نخواهند شد.
نورنیوز