×
فرهنگی
شناسه خبر : 160788
تاریخ انتشار : پنج‌شنبه 1403/01/16 ساعت 15:03

«نورنیوز» جنگ روایت‌ها را در چهارمین سالگرد سقوط هواپیمای اوکراینی بررسی می‌کند

دی ماه 1402/ خون‌بازی

یک روایت کلیشه‌ای می‌گوید: «تاریخ را فاتحان می‌نویسند»؛ روایتی که شاید تا پیش از ظهور و فراگیری شبکه‌های اجتماعی و انفجار کمی و کیفی رسانه‌ها صحت داشت. اما آیا میلیاردها حسابی که امروز در فضای مجازی فعال است در کنار هزاران شبکه تلویزیونی و میلیون‌ها خبرگزاری، سایت و روزنامه، جلوی تحریف واقعیت را گرفته است؟ برای یافتن پاسخ، به موضوعی سر می‌کشیم که از لحظه وقوع تا همین امروز که چهارمین سالگرد آن است، قربانیِ «جنگِ روایت‌ها» شد؛ هواپیمای اوکراینی.

نورنیوز ـ گروه فرهنگ و جامعه: هیچ روایتی منهای ظرف زمانی و مکانی از رویداد، واقعی نیست؛ هرچند که غیرواقعی هم نیست. حتی یک داستان تخیلی هم نیازمند فضایی در تاریخ یا جغرافیاست؛ ولواینکه آن تاریخ و جغرافیا هم تخیلی باشد. اهمیت این دو عنصر، زمانی بیشتر می‌شود که جزو پررنگ یا علیت یک رویداد هم باشند؛ مانند آنچه در سقوط هواپیمای اوکراینی رخ داد.

یک روایت که عمدتا از سوی دستگاه رسانه‌ای و تبلیغاتی خارج از کشور تقویت می‌شود، نقطه آغاز این واقعه دردناک را روی ساعت 6:19 دقیقه بامداد 18 دی ماه 1398تنظیم کرده است؛ زمانی که اصابت  موشک به یک هواپیمای حامل 167 مسافر و 9 خدمه پرواز که فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) را به مقصد کی‌یف پایتخت اوکراین ترک کرده بود، یکی از غم‌انگیزترین صبح‌های زمستانی را در تقویم کشورمان ثبت کرد.

اما این تنها صبح تراژیک دی‌ماه چهارسال پیش نبود؛ چه پنج روز پیش از این حادثه، یعنی ساعت 1:20 صبحگاه جمعه 13 دی‌ماه سال 1398 حمله پهپادهای امریکایی در فرودگاه بغداد به کاروان خودرویی حامل سردار قاسم سلیمانی منجر به شهادت نام آور ترین فرمانده مبارزه با تروریسم در منطقه شد. ترور «فرمانده بدون مرز» جبهه مقاومت، نه تنها مردم ایران، بلکه برای کل منطقه شوکه‌کننده بود؛ چراکه بواسطه نقش محوری سردار سلیمانی در نبرد با داعش، وی یکی از لنگرگاه‌های امنیت‌ساز منطقه به شمار می‌آمد و شهادت او نه تنها می‌توانست تعادل و توازن قوا در غرب آسیا را به هم بزند، بلکه قبل از آن «احساس امنیت» در قلب خاورمیانه پرآشوب را بخراشد؛ بر همین اساس بود که حتی افرادی که به سردار ایرانی ارادات ویژه ای هم نداشتند، از شهادت او بیمناک شدند.

چه کسی می‌توانست عنوان کند که ترور فرمانده سپاه قدس ایران، ظرفیت خلق یک رویارویی نظامی تمام‌عیار میان کشور ما و ایالات متحده را ندارد؟ چه کسی می‌توانست رفتار بعدی رئیس‌جمهور غیرقابل پیش‌بینی امریکا را حدس بزند؟ و چه کسی می توانست منکر احتمال شکل گیری  جنگی شود که اگرچه با انواع کلاسیکش فاصله داشت، اما بین ایران و امریکا در جریان بود؟

حمله موشک‌های بالستیک ایران به «عین‌الاسد» پایگاه نظامی امریکایی‌ها در عراق، تنها طلیعه «انتقام سخت» ایران از تروریسم دولتی امریکا بود و برای نخستین بار بعد از جنگ جهانی بود که یکی از مقرهای ارتش ایالات متحده هدف حمله قرار می‌گرفت. «حمله موشکی به عین الاسد» درست همان ساعتی انجام شد که پنج روز قبلش فرمانده سپاه قدس ایران را به شهادت رساندند. نخستین دقایق و ساعات بعد از حمله موشکی ایران به چشم شیطان، برای خاورمیانه، امریکا و ایران تعیین‌کننده بود. شهروندان عادی بیدار بودند و ثانیه به ثانیه اخبار را چک می‌کردند و نیروهای نظامی، امنیتی و اطلاعاتی از روزهایی قبل‌تر در حالت «آماده‌باش».

در چنین شرایطی شلیک موشک به هواپیمای خودی، بدترین سناریویی بود که می‌توانست برای ایران اتفاق بیفتد؛ لذا ابتدایی‌ترین تلقی در چنین اتمسفری که مملوء از گزینه‌های متعدد ازجمله «خرابکاری» و «نفوذ» بود که بررسی دقیق و اطلاع‌رسانی متعاقب آن را با حساسیتی مضاعف توام می‌کرد.

اینکه دست چه کسی روی دکمه شلیک موشک رفت و چرا؟ اولین و ابتدایی‌ترین سوال از لیست بلندبالای پرسش‌هایی بود که اگرچه امروز «بدبینانه» به نظر می‌آید اما آن سه روز کاملا «واقع‌بینانه»، «محتمل» و «ممکن» بود.

بر این اساس وقفه سه‌روزه، شاید کوتاه‌ترین زمان برای وارسی و تحقیق زوایای اطلاعاتی رویدادی بود که علاوه بر جنبه‌های تراژیک آن، زوایای امنیتی، سیاسی و بین‌المللی هم داشت و اتفاقا از همین منظر بود که دستگاه عظیم تبلیغات و رسانه‌‌ای امریکا توش و توان خود را به کار گرفت تا روی موج احساسات واقعی و طبیعی خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی و شهروندان کشورمان سوار شود.

همان دستگاه رسانه‌ای و تبلیغاتی که 35 سال پیش و در جریان شلیک به هواپیمای ایرباس ایرانی امتحان پس داده بود. کشوری که با تحریف افکار عمومی، «اشتباه عمدیِ» کاپیتان «ویلیام راجرز سوم» ، فرمانده ناو امریکایی «یو‌اِس‌اِس وینسِس» را  که با شلیک دو موشک جان 290 مسافر و خدمه پرواز از جمله 66 کودک زیر 13 سال را گرفت شایسته تقدیر و مدال شجاعت دانست و بعد از سه دهه با مانور خونخواهیِ قربانیان هواپیمای اوکراینی، خون مسافران پرواز شماره 752 را دستمایه بازی رسانه‌ای کرد.

بدون شک این رخداد تلخ و داغ به دل نشسته آن، هرگز از حافظه مردم و نیروهای مسلح ایران که همواره جانشان سپر بلای هموطنان‌شان بوده و هست بیرون نخواهد رفت، اما آنچه که بیش از این مصیبت، روح حساس ایرانیان را آزرد، فضاسازی‌های غیر واقعی و ناجوانمردانه محور غربی-صهیونیستی و برخی عوامل آنها در داخل کشور برای ایجاد دو قطبی در جامعه عزادار ایران بود. چگونه می‌توان اشک تمساح سیاستمداران پلیدی که امروز دست‌شان تا آرنج به خون نزدیک به ۲۵ هزار زن و کودک و پیرو جوان فلسطینی آلوده است، را برای مسافران پرواز اوکراینی باور کرد و به نیت ضدانسانی آنها اعتماد کرد؟

نمی‌توان کتمان کرد که روایت ملی در خصوص پرونده سقوط هواپیمای اوکراینی به‌دلایل متعدد نتوانست در برابر موج مخرب رسانه‌های معاند، افکار عمومی را قانع کند اما این نقیصه نه به‌دلیل فقدان ادله و مستندات واقعی، بلکه به‌واسطه وجود ناکارآمدی درساختارهای مسئول اطلاع‌رسانی در بحران، به‌وقوع پیوست و موجب تاثیرگذاری روایت نادرست از این رخداد تلخ شد.  


نورنیوز
کلید واژگان
هواپیمای اوکراینی
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
مدافع سابق تیم ملی ایتالیا در راه تهران؟
استقرار 10 «اف-35» آمریکا در کارائیب برای حمله محتمل به ونزوئلا
عراقچی: هر وقت آمریکا آمادگی مذاکره عادلانه و با احترام داشته باشد مذاکره را آغاز می‌کنیم
نحوه پرداخت خسارت وسایل منازل آسیب‌دیده در دفاع مقدس 12 روزه اعلام شد+فیلم
پرتغال(5) - ارمنستان (0) | نبرد سرنوشت‌ساز در انتخابی جام جهانی 2026
انگلیس(2) - آندورا(0) | تیم هری کین آماده دیدار با آندورا در مقدماتی جام جهانی
استوری منیر الحدادی که با قرارداد 2 ساله به استقلال پیوست
دفتر اطلاع‌رسانی دولتی در غزه، فعالیت‌های نظامی » در برج‌های مسکونی را تکذیب کرد
مادورو: ونزوئلا آماده مبارزه مسلحانه در صورت حمله است
هتل‌های سبز ایران به‌زودی نشان ملی دریافت می‌کنند
پلیس راهور: حضور معلم در سرویس مدارس ممنوع شد+فیلم
زهرا کیانی نخستین طلای تالوی ایران در جهان را کسب کرد
خطوط 2 و 5 مترو تهران به هم متصل شد
تیم امید ایران(6) - گوام(0) پیروزی بی‌دردسر تیم ملی امید ایران برابر گوام
اسلواکی اعزام نیرو به اوکراین را رد کرد
حماس:هدف نابودی کامل شهر غزه، جنایتی بی‌سابقه در تاریخ معاصر به‌شمار می‌رود
فرمان ترامپ، نقاب حمایت از جاسوسان
سازمان ملل قطعنامه همکاری با اکو را تصویب کرد
آخرین خبر از افتتاح مسیر رفت فاز 2 آزادراه تهران - شمال
متوسط عمر زنان و مردان در ایران چقدر است؟
واکنش فدراسیون فوتبال به تمسخر تیم‌ملی
سامانه اعلام قیمت خودرو مشخص شد
انتقاد تند وزارت صمت به وزارت نیرو
بادبان‌های انسانیت روی عرشه قایق‌های امید
دولت فرانسه، ادعای واشنگتن درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین را رد کرد
پرتکرارترین نام‌های زن در ایران چه نامهایی هستند؟
روند عادی‌سازی با کشورهای عربی را خدشه دار می کند
نیم کیلو طلا در انتظار کاربران؛ کمپین مشترک روبیکا و ملی‌گلد آغاز شد
تمدید فرصت ثبت‌نام کتب درسی تا 30 شهریور
ابلاغ دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودرو + جزئیات
محرومیت سنگین جام اتحادیه برای لوئیس سوارز
انتقاد از طرح مسکن 15 متری/رکود بی سابقه بازار مسکن در 50 سال اخیر
سقف وام خرید خودرو جانبازان تعیین شد
ثبت‌نام نکردن در سامانه املاک مساوی است با قبض برق نجومی
نظام نوین جهانی در حال ظهور است
باشگاه استقلال همچنان درگیر مطالبات سنگین بازیکنان و مربیان پیشین
طرح صلح احتمالی واشنگتن برای پایان جنگ روسیه و اوکراین
حملات اسرائیل به غزه/ شهادت 21 نفر دیگر/تخریب کامل برج مسکونی «السوسی»
کنسرت قربانی باز هم تمدید شد
شمار قربانیان زلزله افغانستان به 3 هزار نفر افزایش یافت
سن سکته قلبی در ایران 10 سال پایین‌تر از اروپا
کاراته‌کاها 6 مدال در چین درو کردند
پزشکیان: با منابع موجود، چه، کجا و چگونه بکاریم، اولویت اول جهاد کشاورزی است
حکم قطعی قصاص برای قاتل خبرنگار ایرنا صادر شد
قیمت مرغ در بازار به زودی کاهش می‌یابد
رشد 19 هزار واحدی شاخص کل بورس تهران در آغاز هفته
مراکش اولین تیم آفریقایی صعودکننده به جام جهانی 2026 شد
آغاز مانور چندملیتی بریکس با مشارکت ایران و اندونزی
اژه‌ای در دیدار با عمار حکیم: ملت ایران بیش از هر زمان دیگری متحد است
دیدار لاریجانی و عمار حکیم با محوریت همکاری‌های ایران و عراق
X
آگهی تبلیغاتی