نورنیوز- گروه فرهنگ و جامعه: «دست مافیای کنکور را قطع کردیم» این جمله‌ای است که عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنرانی‌اش پیش از خطبه‌های نماز جمعه بیان و دوباره روز گذشته در نشست خبری سالگرد تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگ بر آن تأکید کرد. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در پاسخ به خبرنگاران درباره تعیین‌تکلیف دانش‌آموزان برای برگزاری کنکور با تأکید دوباره بر قطع دست مافیای کنکور به داوطلبان کنکور اطمینان داد که مصوبه‌ای که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کنکور ابلاغ شده‌بود، اجرا می‌شود. از نگاه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کسانی که معتقد هستند این مصوبه در راستای عدالت اجتماعی قرار ندارد از جزئیات آن به طور کامل مطلع نیستند، بگذریم از اینکه پشت این صحنه مافیا میلیاردی هزینه کرد. با وجود این، اما برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند این مصوبه نه فقط عدالت آموزشی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، بلکه موجب شکل‌گیری مافیایی تازه می‌شود؛ مافیای معدل! همچنان که احمد توکلی، رئیس هیئت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت در بخشی از نامه خود به رئیس‌جمهور نوشت: «وزارت آموزش و پرورش با کدام زیرساخت و چگونه می‌تواند امنیت امتحانات نهایی را ۳۰ بار در سال تضمین کند؟... درصورت اعمال تأثیر نمرات امتحانات نهایی به‌شکل قطعی، با سونامی تقلب در امتحانات نهایی رو به رو خواهیم شد.»
کنکور چالشی است که سالیان سال است دست از سر دانش‌آموزان بر نمی‌دارد و مافیای آن فقط از شکلی به شکل دیگر تغییر می‌کند. این مسئله‌ای است که در ماجرای مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در افزایش تأثیر معدل در کنکور شاهد بودیم. ماجرایی که از ابتدا هم موافقان و مخالفانی داشت و این نگرانی وجود داشت که مافیای کنکور به مافیای معدل تغییر کند. بر همین اساس هم نمایندگان مجلس که خودشان بر تن این مصوبه لباس قانون پوشانده‌بودند، این‌بار در برابرش ایستادند و کوشیدند آن را لغو کنند، اما این‌بار به سد شورای نگهبان بر‌خوردند و مصوبه کنکور به قوت خود باقی ماند. این ماجرا، اما در نهایت با سردرگمی دانش‌آموزان همراه بود و این نگرانی که دوباره تغییرات دقیقه نودی سرنوشت کنکوری آنها را تغییر ندهد. به همین‌خاطر یکی از سؤالات خبرنگاران در نشست خبری روز گذشته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی پیرامون همین مصوبه و تغییرات کنکوری بود. سؤالی که خسروپناه در پاسخش با اشاره به هزینه میلیاردی مافیای کنکور در پشت صحنه این ماجرا به داوطلبان اطمینان داد این مصوبه به قوت خودش باقی است و در سال‌های آینده هم اجرایی می‌شود. این اطمینان‌خاطر، اما می‌تواند مافیای معدل را قوی‌تر کند و مؤسسات کنکوری را به سمت و سوی کتب کمک آموزشی و کلاس‌های دور‌ه‌های پایین‌تر سوق دهد.
قطع دست مافیای کنکور
خسروپناه در خصوص مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه این مصوبه نه‌تن‌ها امسال بلکه سال‌های آینده نیز اجرا خواهد شد، گفت: «خوشبختانه آموزش و پرورش زیرساخت‌های خوبی برای اجرای این مصوبه فراهم کرده‌است؛ ضمن اینکه با اجرای مصوبه جدید کنکور عدالت آموزشی فراهم شد.»
وی با اشاره به وجود برخی موانع در اجرای مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: «ما در این زمینه سه جلسه با رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی برگزار کردیم که مجلس استدلال‌های ما را در این خصوص پذیرفت، اما برخی نمایندگان مخالفت کردند در نهایت مصوبه‌ای با رأی کم تصویب کردند که شورای نگهبان آن را رد کرد.»
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه به دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها اطمینان می‌دهیم مصوبه فعلی کنکور سال‌های آینده نیز اجرا خواهد شد، خاطر نشان کرد: «در این فرایند نمره کنکور هر سال کمتر و نمره دوره دبیرستان افزایش خواهد داشت. در نتیجه جایگاه معلمان با این مصوبه ارتقا یافت، چراکه قبل از آن اهمیت زیادی به دوره دبیرستان داده نمی‌شد بیشتر کلاس‌های کنکور مورد توجه قرار می‌گرفت.»
خسروپناه تأکید کرد: «برخی می‌گویند مصوبه فعلی کنکور شورای عالی انقلاب فرهنگی مغایر عدالت آموزشی است، ممکن است برخی از این افراد در این زمینه خطا و اشتباه کنند، اما پشت این صحنه مافیا میلیاردی هزینه کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی دست مافیا را قطع کرد.»
یک مافیای تازه!
بسیاری از کارشناسان، اما در این‌باره نظر متفاوتی دارند. ماجرای لو رفتن سؤالات امتحان نهایی و حاشیه‌هایش یکی از نشانه‌هایی بود که اثبات می‌کند بنا نیست بساط مافیا‌های نظام آموزشی کشورمان برچیده‌شود.
واکنش محسن زارعی درباره دست به دست‌شدن سؤال‌های امتحان در فضای مجازی حدود توجیه یک مدیر برای رسانه‌ها و افکار عمومی را جابه‌جا کرد وقتی گفت: «ما هیچ‌وقت ادعا نکردیم انتشار سؤالات را به صفر برسانیم، چراکه مدیریت فضای مجازی دست ما نیست، ... ضمن آنکه آزمون‌ها تشریحی هستند و این خیلی کار مشکلی است که [دانش‌آموزان در جلسه امتحان]پاسخ‌های سؤالات تشریحی را دریافت کنند،.. ما خودمان هم اعلام کردیم ساعت ۵/۸ صبح سؤالات را منتشر می‌کنیم. مسئله ما این است که کسی نتواند داخل حوزه امتحانی پاسخی را دریافت کند.»
علی امرایی، عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور در پاسخ به واکنش رئیس مرکز ارزشیابی وزارت آموزش و پرورش می‌گوید: «مدیریت فضای مجازی در اختیار شما نیست، اما مدیریت امنیت آزمون‌ها که با شما است، اگر امنیت آزمون‌های نهایی با وسعتی که دارد، تأمین نشود، سؤالات به بیرون از جلسه آزمون درز می‌کند، جالب اینکه آموزش و پرورش می‌گوید دستگاهی که سؤالات را به بیرون از جلسه ارسال می‌کند، دیگر نمی‌تواند جواب‌ها را دریافت کند، اما وقتی امکان ارسال سیگنال وجود دارد، آیا امکان دریافت سیگنال که جواب سؤال‌ها هست، وجود ندارد؟ مگر اینکه فرد و عوامل متخلف حین جلسه شناسایی شوند، جالب اینکه با این وضعیت مسئولان گفته‌اند خودشان می‌خواهند سؤال‌ها را ساعت ۵/۸ منتشر کنند، اینکه روش مناسبی نیست، شما که وضعیت را می‌بینید، با این اقدام امکان تقلب بالا می‌رود.»
پولدار‌ها همچنان در صف رتبه‌های تک‌رقمی و دانشگاه‌های برتر
احمد توکلی، رئیس هیئت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت هم همان روز‌ها در بخشی از نامه بلند خود به رئیسی نوشت: «وزارت آموزش و پرورش با کدام زیرساخت و چگونه می‌تواند امنیت امتحانات نهایی را ۳۰ بار در سال تضمین کند؟... در صورت اعمال تأثیر نمرات امتحانات نهایی به شکل قطعی، با سونامی تقلب در امتحانات نهایی رو‌به‌رو خواهیم شد.»
امرایی با اشاره به نتایج کنکور و واکاوی موفقیت مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گوید: «از ۴۰ نفری که امسال رتبه برتر در کنکور سراسری شدند، ۱۳ نفر تهرانی هستند یعنی ۵/۳۲ درصد رتبه برتر‌ها تهرانی هستند و همچنان به رغم اجرای مصوبه‌ای که هدفش جذب از مناطق محروم است، این تعداد نفرات را از تهران شاهدیم و تهرانی‌ها همچنان در صف اول ورود به دانشگاه هستند.»
به گفته وی در رتبه دوم، اصفهان با چهار رتبه از ۴۰ نفر قرار دارد که ۱۰ درصد رتبه‌برتر‌ها را شامل می‌شود و در رتبه سوم هم یزد قرار دارد که ۵/۷ درصد رتبه برتر‌ها هم متعلق به این شهر است.
این عضو دیده‌بان شفافیت و عدالت تصریح می‌کند: «نتایج نشان می‌دهد اگر شما پول داشته‌باشید می‌توانید در کنکور هم موفق شوید و نمونه بارز آن، افرادی است که با پرداخت شهریه و تحصیل در مدارس غیرانتفاعی خاص به آموزش‌های خاص در این مدارس دست پیدا می‌کنند و معدل بهتری کسب می‌کنند.»
امرایی با اشاره به اینکه سال گذشته آماری منتشر شد که رتبه‌های زیر ۳ هزار را بر اساس دهک‌های یک تا ۱۰ اقتصادی جامعه تفکیک کرده‌بودند، می‌افزاید: «در حال حاضر لازم است گزارشی منتشر شود که رتبه‌های زیر ۳ هزار کنکور امسال بر اساس دهک‌های یک تا ۱۰ اقتصادی جامعه تفکیک شود که متوجه شویم آیا قشر ضعیف بر اساس این مصوبه به دانشگاه ورود پیدا کرده‌است یا قشر مرفه؟ آیا این مصوبه توانست به اهدافش برسد؟»
از نگاه وی اگر این داده‌ها با جزئیات کامل و به تفکیک شهر‌های محل زندگی داوطلبان منتشر شود، می‌توان با یک پژوهش ساده مشخص کرد که با اجرای مصوبه جدید، درآمد خانواده و محل زندگی چند درصد می‌تواند بر کسب رتبه خوب در کنکور سراسری تأثیرگذار باشد.
رشد چشمگیر گردش مالی کتب امتحان نهایی و مدارس خاص
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت با بیان اینکه هدف دیگر مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، کاهش گردش مالی کنکور بود، می‌افزاید: «متأسفانه شاهد هستیم آن گردش مالی کنکور همچنان پابرجاست و علاوه بر آن، گردش مالی کتب نهایی و مدارس خاص و غیرانتفاعی در آموزش و پرورش به وجود آمده‌است. اگر هم بوده، اکنون تشدید شده است.»
وی با تأکید بر اینکه داوطلبان در حال حاضر باید به غیر از خرید کتاب کنکوری به فکر خرید کتاب‌های معدل، امتحان نهایی و تشریحی باشند، می‌گوید: «اگر به ایرادات یازده‌گانه دیده‌بان نسبت به مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی رجوع کنید، یکی از ایرادات این بود که میلیون‌ها جلد کتاب حل‌المسائل و تشریحی وارد بازار خواهد شد و اکنون شاهد آن هستیم. همانطور که سایر ایرادات یازده‌گانه نیز یک‌به‌یک در حال رخ دادن است.»
امرایی با اشاره به افزایش فروش کتاب‌های امتحان نهایی در نمایشگاه کتاب امسال تصریح می‌کند: «در واقع شاهد این هستیم که یک مافیای معدل به وجود آمده‌است و گردش مالی حوزه آموزش را تشدید می‌کند.»
اضافه شدن ۳ امتحان نهایی به کنکور
امیر محمد دهقان، پژوهشگر حوزه کنکور هم در این ارتباط با اشاره به اینکه اگر خانواده‌ای تا دو سال گذشته ۲۰ میلیون تومان هزینه بابت خرید کتاب برای قبولی فرزندش در کنکور می‌کرد، اکنون این هزینه برای کنکور کمتر شده‌است، می‌گوید: «با این حال در کنار کنکور، امتحانات نهایی در سه پایه دوره متوسطه دوم برگزار می‌شود و خانواده‌ها باید هزینه‌ای معادل کنکور را برای افزایش نمرات فرزندان خود در امتحانات نهایی انجام دهند.»
وی با اشاره به اینکه با مصوبه جدید نه‌تن‌ها کنکور حذف نشده‌است، بلکه سه امتحان نهایی هم به آن اضافه شده‌است، می‌افزاید: «شاید دانش‌آموزی نمی‌خواهد به دانشگاه برود، اما برای گرفتن دیپلم مجبور است از سد سه سال امتحانات نهایی دشوار دوره متوسطه دوم عبور کند؛ بهتر بود طراحان مصوبه کنکوری یکبار خود را جای مردم می‌گذاشتند و بعد این سناریو‌ها را طراحی می‌کردند.»
یکبار برای همیشه مافیا را به مردم معرفی کنید.
اما این مافیا‌های نظام آموزشی چه کسانی هستند و آن پشت‌پرده‌هایی که هر کدام از صاحب‌نظران از آن صحبت می‌کنند، چیست؟
عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت با بیان اینکه می‌گویند مافیای کنکور پشت قضیه هستند؛ مافیای کنکور چه کسانی هستند؟ تصریح می‌کند: «از سال ۹۷ هر تصمیم صحیح یا غلطی که گرفته می‌شود از فشار پشت‌پرده و جریان مافیایی کنکور نام برده می‌شود.»
وی خطاب به کسانی که از مافیای کنکور حرف می‌زنند، تأکید کرد: «یکبار برای همیشه اصطلاح مافیا را تعریف و اسامی مافیا را به عموم جامعه اعلام کنید. بسیاری از انتشارات موافق این مصوبه بوده‌اند، چراکه همان انتشاراتی که کتاب‌های تستی تولید می‌کردند، اکنون کتاب‌های امتحان نهایی هم تولید می‌کنند و گردش مالی عمده انتشارات چندین برابر شده‌است.»
روزنامه جوان