×
فرهنگی
شناسه خبر : 156555
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1402/09/15 ساعت 09:21
بالاخره تراریخته مصرف بکنیم یا نه؟

نورنیوز از نقش محصولات تراریخته در سبد غذایی مردم گزارش می‌دهد؛

بالاخره تراریخته مصرف بکنیم یا نه؟

هرچند با تصمیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رهاسازی و کشت هرگونه محصول تراریخته تولیدشده در داخل یا خارج از کشور در اراضی کشور ممنوع شده است اما به نظر می رسد باید در عرصه اجرا تدابیری اندیشید تا صنایع غذایی و تولیدات کشاورزی کشور از فناوری های جدید زیستی در حوزه مواد غذایی محروم نمانند و ضمن رعایت دقت در تولید محصولات سالم، از ابزارهای مختلف برای تأمین امنیت غذایی کشور بهره مند شوند.

نورنیوز - گروه فرهنگ و جامعه: از موضوعات جنجال برانگیزی که در خلال بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی تصویب شد بند ۲ الحاقی ماده ۳۴ این لایحه درباره محصولات تراریخته بود. طبق این مصوبه رهاسازی و کشت هرگونه محصول تراریخته تولید شده در داخل و یا خارج از کشور باید ممنوع شود و تمامی واردکنندگان و تولیدکنندگان فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی که از مواد اولیه تراریخته استفاده می‌کنند مکلف به درج برچسب هستند. به این ترتیب تصمیم نمایندگان مجلس، مهر پایانی بود بر یک مناقشه دست کم ۲۰ ساله در باب مجاز بودن یا نبودن تولید مواد تراریخته؛‌ مناقشه ای که هردو طرف ماجرا دلایل علمی متعددی برای ادعاهای خود داشتند.

تراریخته چیست؟

نزدیک به سه دهه پیش،‌ از زمانی که دانش زیست فناوری یا بیوتکنولوژی به مجموعه علوم راهبردی جهان پیوست، انسان توانست در برخی از چرخه های حیاتی تغییراتی ایجاد کند و با مهندسی در ساختار ژنوم آنها، فرصت مداخله در تولید محصولات را به دست بیاورد. یکی از این حوزه ها، تغییر در محصولات کشاورزی و غذایی بود. رشد بی مهار جمعیت جهان، از بین رفتن منابع طبیعی و نیز افزایش تقاضای مواد خوراکی، بهره‌گیری از روش‌های جدید ژنتیک برای تولید محصولات غذایی را الزام می‌کرد و به این ترتیب محصولات تراریخته، به بازار مصرف کشورها سرازیر شد. گواینکه دانشمندان زیادی استفاده از این تکنولوژی را خالی از ضررهای حاد می‌دانند اما گروهی دیگر از محققان و دانشمندان هم بودند که عقیده داشتند محصولات تراریخته، مانند یک جعبه دربسته هستند و پیامدها و عوارض مصرف آنها و تأثیر سوء شان بر سلامتی انسان به‌ویژه در درازمدت هنوز مشخص نشده است. علاوه بر این، مخالفان به موضوعی سیاسی نیز استناد می‌کردند و می گفتند از آنجاکه تولید محصولات تراریخته در جهان،‌ در انحصار چند شرکت محدود است استفاده از آنها در درازمدت به وابستگی کشورهای مصرف کننده و نهایتا به تضعیف امنیت غذایی آنها منجر خواهد شد. با اینهمه موافقان،‌ گفته‌اند محصولات تراریخته، ‌نتیجه پیشرفت‌های علمی بشر است و نمی توان خود را از فواید آن محروم کرد ضمن آنکه هنوز هیچ داده روشنی از لطمات احتمالی مصرف این محصولات گزارش نشده است.

ورود تراریخته‌ها به ایران

سابقه تولید مواد غذایی تراریخته به ۲۷ سال پیش برمی‌گردد. سال ۱۹۹۶ بود که اولین محصولات تراریخته وارد بازار شد و بعدها به کل کشورها تسرّی پیدا کرد. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. در ایران، چهار دانه روغنی تراریخته مصرف می‌شود که عبارتند از دانه روغنی کلزا، ذرت، سویا و پنبه دانه. همان مقدار جدال علمی که بین دانشمندان جهان درباره مجاز بودن استفاه از این محصولات وجود دارد در ایران وجود داشته است.

سابقه ورود نهادهای حاکمیتی و نیز تصمیم‌گیری در این موضوع در ایران به سال‌های دهه ۶۰ خورشیدی برمی گردد. این سابقه را می توان در محورهای زیر دسته‌بندی کرد:

مصوبه شورای گسترش آموزش عالی برای راه اندازی مرکز ملی تحقیقات ژنتیک و تکنولوژی زیستی ۱۳

تاسیس مرکز ملی تحقیقات ژنتیک و تکنولوژی زیستی و پژوهشکده زیست فناوری دهه ۱۳۶۰

انتشار تحقیق تراریخته کردن برنج طارم مولایی و مقاوم کردن آن به دو کرم ساقه خوار ۱۳۷۶

کاشت طارم مولایی تراریخته در ابعاد صنعتی ۱۳۸۳
 تصویب سند ملی زیست فناوری ۱۳۸۳

تصویب طرح تشکیل شورای عالی فناوری در هیات وزیران ۱۳۸۴

برداشت برنج تراریخته طارم مولایی ۱۳۸۳

تصویب قانون ایمنی زیستی ۱۳۸۸

تصویب ممنوعیت تولید، واردات و مصرف محصولات تراریخته بدون مجوز قانونی ۱۳۹۶

تصویب سیاست‌ها و راهبردهای اجرایی ایمنی زیستی در سال ۱۳۹۶

چندی پیش سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو گفت:« بعضی از موضوعات مانند محصولات تراریخته برای مردم مهم است؛ در همین راستا برچسب‌گذاری محصولات تراریخته در حال انجام است. این‌گونه موضوعات باید درست برای مردم تبیین شوند تا مانند روغن پالم که ضرر دارد، گمان نکنند یک ماده سمی خطرناک و کشنده است.»

رئیس اداره نظارت و ارزیابی غذاهای ویژه و بسته‌بندی فراورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو هم درباره نگرانی مصرف کنندگان از ایمنی این محصولات گفته است: «از الزام‌های سازمان این است که محصولات تراریخته حتما برچسب داشته باشند. در نتایج آزمایشگاهی متوجه شدیم که در فرایند تصفیه اثری از تغییرات ژنتیکی باقی نمی‌ماند. این تغییرات ژنتیکی معمولا به منظور مقاوم کردن گیاه به آفت‌ها و کاهش استفاده از آفت کش انجام می‌شوند. در واقع استفاده از این گونه مواد غذایی با کاهش مصرف آفت کش و سموم در فراورده‌های گیاهی و زراعی همراه است.»

وحیده شایگان اضافه کرده: «در کشور ما این محصولات غالبا وارداتی هستند، بادستورالعمل‌های خاص و سختگیرانه‌ای مورد آزمایش قرار می‌گیرند و سپس راستی‌آزمایی می‌شوند تا مطابقت آن‌ها بررسی شود. قاطعانه اعلام می‌کنم محصولات غذایی به شدت کنترل می‌شوند و تا کنون هیچ عارضه‌ای درباره آن‌ها گزارش نشده است.»

این مقام حوزه غذا و دارو در ادامه افزوده: «برخی شرکت‌ها از عبارت غیرتراریخته در معرفی محصولات خود استفاده می‌کنند در حالی که این محصولات نسبت به محصولات تراریخته هیچ حسن و مزیتی ندارند. در برخی موارد دیده شده است که در روغن‌های آفتاب‌گردان هم از برچسب غیرتراریخته استفاده می‌شود در حالی که نوع تراریخته این محصول در دنیا وجود ندارد.»

اکنون با تصمیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصویب بند ۲ الحاقی ماده ۳۴ لایحه برنامه هفتم توسعه، رهاسازی و کشت هرگونه محصول تراریخته تولیدشده در داخل یا خارج از کشور در اراضی کشور ممنوع شده است. همچنین واردکنندگان و تولیدکنندگان فرآورده‌های غذایی و آشامیدنی که از مواد اولیه تراریخته استفاده می‌کنند مکلف به درج برچسب ‌روی این محصولات هستند؛ در غیر این صورت مجوزشان تعلیق می‌شود. بر اساس این ماده، تنها تحقیقات و پژوهش روی محصولات تراریخته مجاز است اما وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده است که واردات تمام محصولات تراریخته را کاهش دهد.

هرچند این بند اکنون به تصویب رسیده اما به نظر می رسد باید در عرصه اجرا تدابیری اندیشید تا صنایع غذایی و تولیدات کشاورزی کشور از فناوری های جدید زیستی در حوزه مواد غذایی محروم نمانند و ضمن رعایت دقت در تولید محصولات سالم، از ابزارهای مختلف برای تأمین امنیت غذایی کشور بهره مند شوند.


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
چگونه چین با «دیپ‌سیک» خود را برای جنگ مجهز می‌کند؟
حمله دوباره وزیر رژیم اسرائیل به عربستان
زمین لرزه بالیکسیر ترکیه را لرزاند/جزییات
اتحادیه اروپا تجاوز اسرائیل را در جنوب لبنان محکوم کرد
صابر کاظمی به تهران رسید
اعزام هیات سوریه به روسیه برای فعال‌سازی خدمات کنسولی و اداری
واژگونی مینی‌بوس حامل دانش‌آموزان در نقده /جزییات و تعداد مصدومان
تیم کشتی آزاد امید ایران نایب قهرمان جهان شد
نورنما | کودک خندان و سگ‌های بازیگر
سازمان ملل: یک میلیون نفر در غزه به مراقبت های سلامت روان نیاز دارند
پاسخ کشتیرانی به ادعای عدم رفع تعهد ارزی
پهپاد اسرائیلی در لبنان توسط نیروهای سازمان ملل سرنگون شد
ترکیه جنگنده‌های تایفون از انگلیس دریافت می‌کند
توضیحات قالیباف درباره پیگیری قانون حمایت از افراد دارای معلولیت+فیلم
خبر خوش رئیس مجلس برای پرستاران چه بود؟+فیلم
ترامپ انجام ام آر آی را تاییدکرد اما دلیلش را نگفت!
اوسمار ویرا رسماً سرمربی پرسپولیس شد
عکس های منتخب هفته جهان، 27 اکتبر 2025
ایران قهرمان مسابقات تیراندازی با کمان ارتش‌های جهان شد
زمان فروش نقدی محصولات سایپا دیزل اعلام شد+جدول
دختران بسکتبال ایران به مدال نقره رسیدند
دبیرکل سازمان ملل: آتش‌بس غزه باید پایدار بماند
حمله پهپادی جدید رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان
همراه اول میزبان مدیران نفت و گاز کشور؛ پیوند هوشمند ارتباطات و انرژی برای تحول دیجیتال
پکن: روابط چین و ایالات متحده می‌تواند تثبیت شود
گران‌فروشی 74 میلیارد تومانی در صنعت قارچ
ایران در جمع 5 کشور برتر توسعه نرم‌افزارهای ایمنی و تضمین کیفیت صنعت هوانوردی
ممانعت رژیم صهیونیستی از سفر هیأت جنبش فتح به مصر
لغو اجلاس خاخام‌ها در باکو
فرمانده سپاه تهران: هدف‌گیری پایگاه «العدید»، دشمنان را به آتش‌بس التماسی واداشت
دیدار ترامپ با امپراتور ژاپن و تلاش برای توافق تجاری با چین
والیبال جوانان ایران فینالیست شد
پیش‌بینی احتمال وقوع درگیری گسترده بین اروپا و روسیه در سه سال آینده
کاظمی: ادعای سهم کمتر مدارس دولتی در کنکور را قبول ندارم
چرا دزدان موزه لوور، الجزایر و مالی را برای فرار انتخاب کردند؟
نخستین مدال تاریخ شنای ایران در بازی های آسیایی بدست آمد
درگیری‌های شدید میان نظامیان جولانی در شمال سوریه
مجارستان آماده میزبانی اجلاس روسیه-آمریکا
کمبود تجهیزات مانع خروج اجساد اسرای اسرائیلی از زیر آوار
مدیرعامل هواپیمایی آسمان برکنار شد
آخرین جزئیات از وضعیت صابر کاظمی / کاظمی با اورژانس هوایی به تهران منتقل می‌شود
طلای جهانی به زیر 4000 دلار سقوط کرد
سیا در تدارک عملیات «پرچم دروغین» برای توجیه تجاوز به ونزوئلا
گوترش: دخالت خارجی چشم‌انداز صلح در سودان را تضعیف کرده است
انفجار خودروی بمب‌گذاری شده نزدیک مقر امنیت داخلی سوریه
جمهوری آذربایجان سرکنسول جدید خود را در تبریز منصوب کرد
نفوذ هکرها به داده‌های سامانه «پرتو آهنین» اسرائیل
رتبه 79 جهانی ایران در تولید محصولات ارگانیک
زمان افتتاح ایستگاه مترو مریم مقدس اعلام شد
عارف: المپیک فناوری نقش مهمی در پیگیری اولویت‌های ملی دارد
X
آگهی تبلیغاتی