شناسه خبر : 155564
تاریخ انتشار : 1402/08/28 13:45
نهادهای دولتی و حاکمیتی ، حاکمیت شرکتی و منافع سهامداران خرد

سعید اسلامی بیدگلی *

نهادهای دولتی و حاکمیتی ، حاکمیت شرکتی و منافع سهامداران خرد

امروزه پذیرفته شده است که ‌سازوکارهای حاکمیتی در بنگاه‌‌‌ها و به‌‌‌ویژه شرکت‌های سهامی‌عام و نظارت بر عملکرد آنها باید به‌‌‌گونه‌‌‌ای باشد که سهامداران عمده نتوانند منافع سهامداران خرد را به خطر بیندازند.


نورنیوز- گروه اقتصاد: یکی از دلایل توجه به موضوع حاکمیت شرکتی، منافع سهامداران خرد بوده است. امروزه پذیرفته شده است که ‌سازوکارهای حاکمیتی در بنگاه‌‌‌ها و به‌‌‌ویژه شرکت‌های سهامی‌عام و نظارت بر عملکرد آنها باید به‌‌‌گونه‌‌‌ای باشد که سهامداران عمده نتوانند منافع سهامداران خرد را به خطر بیندازند. الزام شرکت‌های سهامی‌خاص به رعایت برخی از اصول حاکمیت شرکتی همچنان محل بحث است، اما در کنار الزامات نهادهای سیاستگذار و ناظر در بازارهای مالی، پژوهش‌‌‌های متعدد درباره رابطه وضعیت حکمرانی شرکت‌ها و شاخص‌‌‌های عملکردی و همچنین میزان دسترسی به منابع، توجه مدیران و سهامداران بنگاه‌‌‌ها را به این موضوع جلب کرده است.
   

منافع سهامداران خرد (بی‌‌‌قدرتان) در بنگاه‌‌‌ها در کشورهایی که میزان سهام مالکیتی نهادهای حاکمیتی، دولتی و عمومی، قابل‌توجه است، بیش از سایر کشورها در معرض خطر جدی قرار دارد؛ چه صدای سهامداران اقلیت در این اقتصادها اندک و قدرت سهامداران حاکمیتی معمولا بسیار زیاد است. در حالی که کشورهای انگشت‌شماری هستند که در آنها بخش عمومی بیش از یک‌سوم مالکیت شرکت‌های بورسی را در اختیار دارند، در ایران نهادهای دولتی و حاکمیتی مالکیت ۴۰ تا ۵۰درصد و کنترل ۸۰‌درصد (از نظر ارزش) شرکت‌های بورسی را در اختیار دارند. همین موضوع موجب نگرانی‌ درباره رعایت منافع سهامداران خرد در بازار سرمایه ایران شده است.

تصویب بندهایی در لایحه برنامه هفتم توسعه در مجلس شورای اسلامی با هدف تقویت جایگاه سهامداران خرد و غیرحاکمیتی در نظام حکمرانی شرکت‌ها از این منظر مورد توجه است. براساس این بندها، وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است با همکاری سایر دستگاه‌‌‌های اجرایی تا پایان سال دوم برنامه ‌سازوکارهای مناسب برای ارائه پیشنهاد سهامداران خرد به‌منظور طرح در هیات‌مدیره و مجامع شرکت‌ها را فراهم کند و درجه افشای معاملات شرکت‌هایی را که سهامداران حاکمیتی دارند افزایش دهد. همچنین وضعیت سهام شرکت‌های فرعی تعیین‌تکلیف خواهد شد. پیشنهاد شده که ساماندهی این امور از طریق مالیات و گرفتن حق رأی دوره‌‌‌های بعد انجام شود.

مدیران شرکت‌هایی که حداقل یک کرسی مدیریتی آنها به‌‌‌طور مستقیم یا غیرمستقیم (با واسطه) تحت مالکیت شرکت‌های سهامی عام ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است، موظفند فهرست شرکت‌های تحت تملک و‌ درصد مالکیت خود در آنها را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه دهند. سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است به‌‌‌نحوی اقدام کند که اعلام ترکیب سهامداران دارای حق رأی هر شرکت توسط شرکت سپرده‌‌‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، با لحاظ مفاد این ماده صورت پذیرد. هرگونه صدور حکم توسط مسوولان دولتی برای عضویت در هیات‌مدیره شرکت‌های واگذارشده در اجرای قانون اصل ۴۴ قانون اساسی بیش از نسبت مالکیت دولت در شرکت‌های مذکور ممنوع است.

 

حالا سوال این است که آیا بندهای این‌‌‌چنینی می‌‌‌تواند مشکلات حاکمیتی نهادها را حل کند؟  واقعیت این است که ایجاد حکمرانی خوب در بنگاه‌‌‌ها همان‌‌‌قدر که به زیرساخت‌‌‌های قانونی مناسب نیاز دارد، نیازمند عزم جدی نهادهای سیاستگذار و ناظر نیز است. طراحی مکانیزم اجرایی بهبود حاکمیت شرکتی باید به‌‌‌گونه‌‌‌ای باشد که گروه‌‌‌های صاحب قدرت انگیزه کافی برای اجرای آن داشته باشند یا حداقل مکانیزم‌‌‌های کافی برای سلب اعمال نفوذ در جهت عدم‌استقرار نظام حاکمیتی مطلوب طراحی شده باشد.  اگر به گذشته تدوین و تصویب چنین مقررات ناظر بر اعمال نهادهای اقتصادی دولتی و حاکمیتی مراجعه کنیم، خواهیم دید که بسیاری از قوانین و مقررات تنها زینتی برای بسته‌‌‌های سیاستگذاری بوده‌‌‌اند و اربابان قدرت به لطایف‌‌‌الحیلی از کانال‌‌‌ها و تونل‌‌‌های قوانین و مقررات گذشته‌‌‌ و کار خود را کرده‌‌‌اند. نظام قیمت‌گذاری دستوری که همچنان سد راه بزرگ توسعه بازارهای مالی است، از جمله مثال‌‌‌های همین موضوع است.

البته این به آن معنا نیست که امکان بهبود ساختارها وجود ندارد، اما بهبود گاهی آن‌قدر کند و آهسته و با موانع بسیار رخ می‌دهد که فرصت‌‌‌ها و منافع مدنظر کارشناسان و سیاستگذاران به‌‌‌طور کامل از بین می‌رود.  ابهام در قوانین و مقررات و نبود دستورالعمل‌‌‌های اجرایی و از دست رفتن زمان در این‌‌‌گونه موارد نیز از جمله پایه‌‌‌های بی‌‌‌اعتمادی عوامل اقتصادی به اثرگذاری زودهنگام قوانین اصلاحی است. در مورد همین بندهای موردبحث نیز می‌‌‌توان به موارد ابهام بسیاری در مسیر اجرا اشاره کرد.  از طرف دیگر، استقرار طولانی‌ سازوکارهای نادرست در بخش‌‌‌های مختلف اقتصاد، باعث می‌شود که عوامل اقتصادی خود را با این ‌سازوکارها تطبیق دهند و این موضوع را در مدل‌‌‌سازی و تصمیم‌گیری‌‌‌های خود مدنظر قرار می‌دهند.

به این ترتیب است که تنها تدوین و تصویب قوانین نمی‌‌‌تواند روابط عوامل اقتصادی را به‌‌‌سرعت تصحیح کند. برای تاثیر بیشتر و بهبود واقعی حاکمیت شرکتی در بنگاه‌‌‌هایی که بخشی از سهام آنها متعلق به نهادهای دولتی و حاکمیتی است، تنها تصویب قوانین راهگشا نخواهد بود و اقدامات عملی و گزارش‌‌‌های شفاف دوره‌‌‌ای درباره اجرای آن قوانین می‌‌‌تواند اعتمادهای از دست رفته را احیا کند.

* پژوهشگر بازارهای مالی

 


روزنامه دنیای اقتصاد
نظرات

نقض مکرر آتش‌بس توسط رژیم صهیونیستی؛ 225 تجاوز به لبنان ثبت شد

سیدمحمد اتابک به «پویش دو درجه کمتر» پیوست

کشته شدن اسرای اسرائیلی توسط رژیم صهیونیستی

عکس های منتخب ایران، شنبه 24 آذر 1403

نشست مشترک وزرای خارجه عربی و غربی در اردن؛ تأکید بر همکاری برای صلح پایدار در سوریه

سیدعباس صالحی به «پویش دو درجه کمتر» پیوست

جزئیات تعطیلی ناشی از آلودگی هوا و سرما در استان‌های مختلف برای روز یکشنبه 25 آذر +فیلم

ام‌البنین ایران به پسران شهیدش پیوست

گزارش سالانه وزارت امورخارجه در خصوص نقض حقوق بشر در آمریکا و انگلیس

«مهدی کرمی» طلسم دسته 109 کیلوگرم را شکست

جاده هراز و چالوس از دوشنبه مسدود می‌شود

نورنما | سالروز وفات حضرت ام البنین (س) ، روز تکریم مادران و همسران شهدا گرامی باد +فیلم

شیخ‌ نعیم قاسم: صهیونیست‌ها در شکستن کانون مقاومت ناکام ماندند.

حامیان فلسطین باز‌هم به خیابان‌های لندن آمدند

سازمان زمان پیش‌ثبت‌نام حج تمتع 1404 را اعلام کرد

عباس علی‌آبادی به «پویش دو درجه کمتر» پیوست

پادکست | ریشه های سقوط نظام سوریه و آینده مقاومت در منطقه

سرویس اطلاعاتی روسیه: درباره سوریه با سیا تماسی نداشتیم

ستار هاشمی به «پویش دو درجه کمتر» پیوست

محدودیتی برای درج نرخ در سامانه نیما وجود ندارد

الجولانی: نمی‌خواهیم با اسرائیل درگیر شویم

نویسندگان برتر در جشنواره کتاب سال حوزه تجلیل می‌شوند

تلاش‌های جهانی برای عدالت: محاکمه جنایات جنگی در کانون توجه

حراج هشتاد و ششم با فروش 7 هزار و 464 قطعه سکه انجام شد

سازمان لیگ با کاهش قیمت بلیت دیدارهای خانگی تراکتور مخالفت کرد

نشست تبیین گزارش وضعیت حقوق بشر آمریکا و انگلیس برگزار شد

آغاز به کار سفارت ترکیه در سوریه پس از 12 سال +فیلم

ابراهیم حاتمی‌کیا با «موسی کلیم‌الله(ع)» به جشنواره فجر باز می‌گردد

فرستاده سازمان ملل: از فروپاشی نهادهای حیاتی سوریه جلوگیری شود

ماکرون: اعزام نیروهای حافظ صلح به اوکراین لازم است

عوامل قتل راننده تاکسی اینترنتی در قرچک دستگیر شدند

نورنما | مار غول پیکر در یکی از خیابان های بان دون راک/تایلند +فیلم

سخنگوی وزارت دفاع: توانایی ساخت هواپیمای مسافربری را داریم

«میخائیل کاولاشویلی» رئیس‌جمهور گرجستان شد

ممنوعیت صادرات حبوبات لغو شد

رشد قیمت سکه و طلا در بازار

پوتین: آماده مقابله با دشمنان در تمام جبهه‌ها هستیم

دریافت 80 هزار ردیف استخدامی جدید

قبل از تحلیف ترامپ؛ فرصتی برای آتش‌بس در غزه

حذف ارز نیمایی چه تاثیری روی معیشت مردم دارد؟/ آیا باز تورم در راه است؟

افشاگری هیئت تحریرالشام از براندازی بشار اسد/جولان داعش واعدام 100 نفر/آغاز بازداشت علویها

یک فوتبالیست رئیس‌جمهور جدید گرجستان شد

پزشکیان به مصر می‌رود

حسن جودکی سرپرست مجموعه تئاتر شهر شد

سوریه به کجا می رود؟

بورس 58 هزار واحد صعود کرد

گزاره‌های اشتباه

صدور سند برای قلعه بمپور سیستان و بلوچستان

شکست اتحاد شوم آمریکا و اسرائیل در سوریه قطعی است

پنج تفاوت طالبان و تحریرالشام/ در برابر جولانی چه باید کرد؟

بازتاب رسانه‌ای سخنان دریابان شمخانی در نشست دانشجویی نورنیوز

دمای منفی 14 درجه در مشهد

شاسی بلند «ری‌را» به بازار آمد

فاش شدن راز یک جنایت خونین در اندیمشک

سارقان چوپان بلوچی را به رگبار بستند

حجم معاملات ارز تجاری اعلام شد

پادکست | حفظ سلامت ریه ها در روزهای خاکستری

پایان خونین اختلاف شخصی

آغاز حراج سکه‌های 1403 از دوشنبه

غافلگیری مصری‌ها از مخالفت محمود عباس با کمیته اداره نوار غزه

راه‌اندازی خط دریایی مسافری اروندکنار-کویت

ادامه حملات رژیم اسرائیل به نوار غزه و کرانه باختری/عربستان کشتار در النصیرات را محکوم کرد

برادر خالد مشعل از زندان امریکا آزاد شد

اسامی داوران 3 بازی پایانی لیگ برتر

کاپ جهانی؛ گروه‌بندی واترپلوی ایران تغییر کرد

رسانه عبری خبر داد؛ پیشرفت مستمر در مذاکرات تبادل اسرا جریان دارد

از غزه تا دمشق؛ استانداردهای دوگانه حقوق بشر غربی

قاچاق سوخت آنلاین شد

همتی: قیمت‌گذاری دستوری فسادزا است

رکورد تولد فرزند دومی‌ها در کشور

تفحص از نحوه اجرای قانون نهضت ملی مسکن در مجلس کلید خورد

پنج فیلم برگزیده تماشاگران سینما حقیقت

اجرای زنده کنسرت «از وین تا تهران» در خانه هنرمندان ایران

نورنما | هنرنمایی با لودر +فیلم

بازدید رئیس مجلس از پشت صحنه سریال‌های سلمان فارسی و موسی کلیم الله

فهرست جدید شهدای ترور در همایش ایران قربانی تروریسم رونمایی می‌شود

وزیر دفاع:به پویش کاهش دو درجه‌ای دما بپیوندید

عارف : مقام معظم رهبری تکلیف کرده ‌اند 100 مدیر توانا تربیت کنیم

بازدید سرزده رئیس‌جمهور از سازمان برنامه و بودجه

آغاز پیک دوم آنفلوآنزا از دی‌ماه/ این افراد حتما واکسن بزنند

انتشار جدول متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان+ عکس

فرشید اسماعیلی محروم شد

آلودگی و سرما؛ تهران همچنان آلوده است/ مدارس این شهرها تعطیل شد

مزایای رفاهی از مالیات معاف شد

اسلامی: تا امروز مانعی برای نظارت آژانس ایجاد نکرده و نمی‌کنیم

واکنش معاونت امور هنری به انتشار یک خبر پرحاشیه در فضای مجازی

96 درصد کودکان غزه در آستانه مرگ

چرا خاموشی‌ها برگشت؟

چشم طمع اسرائیل به جنوب سوریه و هراس مرزنشینان

همسویی آشکار کاخ سفید با رژیم صهیونیستی در حمله به سوریه

مکانیسم ماشه؛ نعل وارونه به رنگ تروئیکای اروپایی

مطبوعات‌چی | مروری بر روزنامه‌های شنبه 24 آذر

منطق بی‌منطقی!

در غیاب مردم سوریه

ایران و آینده سوریه، دو تجربه ارتباطی- یک تغییر سیاسی

فرصتی که از دست رفت

روزهای سرد و سخت چراغی خاموش کنیم!

چه خبر از بازار مسکن؟/ خانه‌های قدیمی در بورس خرید

هشدار؛ مراقب کلاهبرداری‌ به اسم سود سهام عدالت باشید

آغاز ثبت‌نام کنکور 1404 از فردا

X
آگهی تبلیغاتی