نورنیوز ـ گروه سیاست: سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر امروز چهارشنبه هفدهم آبان‌ماه عازم تاجیکستان شد.
به بهانه این سفر، «محمدتقی صابری» سفیر سابق کشورمان در تاجیکستان، در گفتگو با «نورنیوز» ضمن تبیین ابعاد این سفر، مسیر تعامل و توسعه روابط میان طرفین را بررسی کرد:
در پی استقلال جمهوری تاجیکستان در ۱۸ شهریور ۱۳۷۰خورشیدی، جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که سفارت خود را در شهر دوشنبه افتتاح کرد و به این طریق روابط سیاسی دو کشور هم‌فرهنگ و هم‌زبان آغاز شد. جمهوری اسلامی ایران همواره از صلح و ثبات در جمهوری تاجیکستان حمایت و برای تحقق آن مشارکت فعال و نقش مهم و ممتازی داشته و مقامات کشورمان نیز اعلام کرده‌اند جمهوری اسلامی برای توسعه روابط و همکاری با جمهوری تاجیکستان هیچ محدودیتی ندارد.
از زمان برقراری روابط سیاسی دو کشور، تاکنون رؤسای جمهوری اسلامی ایران ۱۴ بار و رئیس جمهور تاجیکستان ۱۸ بار به جمهوری اسلامی ایران سفر کرده‌اند که آخرین بار آن در خردادماه ۱۴۰۱ رقم خورد.
رؤسای مجالس تاجیکستان تاکنون ۴ بار (سه بار رؤسای مجلس نمایندگان و یک بار رئیس مجلس ملی) به ایران سفر کرده و روسای محترم مجلس شورای اسلامی متقابلا از تاجیکستان بازدید کرده‌اند.
تاکنون بیش از ۲۰۰ سند مهم همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان در زمینه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی، دفاعی و فرهنگ به امضاء رسیده است که چشم‌انداز روابط دو کشور دوست و هم‌زبان را تعریف و نقش تعیین کننده‌ای در ایجاد چارچوب قانونی جهت توسعه بیشتر روابط دوجانبه دارند.
در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، کشور هم فرهنگ و هم زبان جمهوری تاجیکستان از جایگاه بالا و ممتازی برخوردار است و این کشور پیوسته از جایگاه یگانه و ممتازی برخوردار بوده و جنس روابط بین ایران و تاجیکستان از همسایگی صرف بالاتر است.
با توجه به اشتراکات عمیق تاریخی، دینی، فرهنگی و زبانیِ ایران و تاجیکستان، مقام معظم رهبری دو کشور را همچون «خویشاوند و برادر» نامیدند.
سفرهای رسمی سران و دیگر مقامات بلندپایه سران دو کشور از سال ۱۹۹۲ تاکنون، حاکی از اهتمام جدی طرفین برای تقویت روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف بوده است.
اولین سفر رسمی جناب آقای رئیسی پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان در شهریور ماه ۱۴۰۰ و متعاقب آن و به فاصله ۹ ماه، سفر رسمی جناب آقای «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان به تهران و سفر رسمی امروز جناب آقای رئیسی به تاجیکستان و چندین ملاقات روسای جمهور محترم دو کشور در حاشیه اجلاس‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، افق‌های وسیع‌تری را برای روابط بهتر بین دو کشور برادر گشوده است.
با توجه به اراده مقامات عالیه دو کشور طی سال‌های اخیر و با مجموعه اقدامات و پیگیری‌های انجام شده، بحمداله شاهد رشد و ارتقای سطح روابط در تمام بخش‌های مختلف روابط بوده‌ایم و بیش از ۱۰۰ هیئت در سطح عالی در بخش‌های مختلف روابط تبادل شده است.
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای نظیر سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و سازمان همکاری شانگهای همکاری خوبی دارند و از مواضع یکدیگر در این سازمان‌ها پشتیبانی می‌کنند که نمونه آن حمایت دولت تاجیکستان از درخواست عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای که منجر به تصویب این درخواست و شروع فرآیند عضویت در این سازمان در بیست و یکمین اجلاس شورای سران شانگهای در شهریور ماه ۱۴۰۰ در شهر دوشنبه شد.
نکته قابل توجه اینکه طی سال‌های اخیر دو کشور در تمام مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی از مواضع یکدیگر حمایت کرده‌اند.
در حوزه اقتصادی، با توجه به ماهیت مکمل اقتصادی دو کشور طی چند سال اخیر اقدامات خوبی انجام شده است و با امضای یادداشت تفاهم «برنامه بلندمدت همکاری های اقتصادی و تجاری» حجم تبادلات اقتصادی رشد ۱۰ برابری داشته است.
با عنایت به اینکه دو کشور در تأمین اقلام مورد نیاز یکدیگر از توانمندی و ظرفیت بالایی برخوردار است و با توجه به برقراری ۴ پرواز مستقیم هفتگی بین دو کشور و رفع موانع حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی و برگزاری دو نمایشگاه اختصاصی محصولات ایرانی، حجم تجارت بین دو کشور باز هم افزایش می‌یابد.
همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های انرژی آبی، حمل‌ونقل و راه‌سازی، تونل‌سازی، تجارت، از جمله اجرای پروژه ساخت نیروگاه برق آبی «سنگتوده-۲» را می‌توان یکی از زمینه‌های مهم همکاری دو کشور درعرصه انرژی و روابط اقتصادی دو کشور عنوان کرد.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از نخستین شرکای تاجیکستان که سهم پیشگامانه‌ای در کمک به تقویت زیرساخت‌ها و توسعه و شکوفایی این کشور زیبا داشته است، همواره از پیشرفت‌های روزافزون تاجیکستان خرسند بوده است در ادامه اقدامات زیربنایی، شرکت‌های ایرانی همچنان در طرح‌های راهبردی تاجیکستان از جمله پروژه سد و نیروگاه برق آبی راغون، تونل استقلال، اجرای تصفیه خانه آب دوشنبه و پروژه‌های دیگر تاجیکستان حضور فعال داشته و دارند.
همچنین شرکت‌ها و سرمایه گذاران ایرانی فعال در بخش کشاورزی تاجیکستان نیز همکاری داشته‌اند. مشارکت در پرورش مکانیزه مرغ و ماهی، تأسیس کارخانه مشترک تراکتورسازی، حضور مهندسان و تکنسین‌های ایرانی در کارخانجات تولید استحصالات مواد غذایی از آن جمله‌اند.
نقش کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی، فنی، علمی، فرهنگی و اجتماعی بین جمهوری تاجیکستان و جمهوری اسلامی ایران که در آن زمینه‌های اصلی همکاری بین وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌های دو کشور مشخص شده‌اند، در توسعه روابط دوجانبه به‌ویژه همکاری‌های اقتصادی و تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است و تا امروز ۱۵ اجلاسیه کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور در شهرهای تهران و دوشنبه برگزار شده است.
در تبیین روابط بین دو ملت ایران و تاجیکستان فرهنگ می‌تواند نقش مهم و اساسی داشته باشد. ایران و تاجیکستان از لحاظ تاریخ, ارزش‌ها و سنت‌ها زمینه‌های مشترک و طولانی دارند.
طی سال‌های اخیر و پس از رفع محدودیت‌های ناشی از بیماری کرونا در حوزه فرهنگی نیز همکاری‌ها توسعه داشته و برنامه‌های خیلی خوبی انجام شد برگزاری موفق هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان (پس از ۱۲ سال) و برگزاری هفته فرهنگی تاجیکستان در ایران پس از ۱۴ سال، برگزاری هفته فیلم ایران در تاجیکستان (پس از ۸ سال)، عضویت سه تن از شاعران و ادیبان برجسته تاجیکستان در فرهنگستان زبان و ادب فارسی که و اجرای برنامه موسیقی سه هنرمند ایرانی در تاجیکستان، تبادل هیئت‌های فرهنگی و هنری و شرکت ادیبان، شاعران و نویسندگان برجسته تاجیک در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حضور دو گروه تئاتر مشهور تاجیک در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، توسعه دیپلماسی شهری و انعقاد تفاهم‌نامه خواهرخواندگی بین شهرهای دو کشور و توسعه همکاری‌ها در حوزه گردشگری و افزایش سفر اتباع دو کشور به‌ویژه در حوزه سلامت از جمله اقدامات مهم در این حوزه است.
نورنیوز