فارین پالیسی: معنای به کار گرفته شدن بمب‌های فسفر سفید در جنگ غزه

نورنیوز ـ گروه بین‌الملل: جایی برای غیرنظامیان برای پنهان شدن وجود نداشت. بر فراز خیابان‌های غزه، ابر سفیدی در بندر اصلی شهر پخش شده بود و دودهای سفیدی از مهمات شلیک شده به سوی زمین سرازیر می‌شود. به گفته گروه‌های حقوق بشری، این مه از مهمات و تسلیحاتی نشات می‌گیرد و این مهمات برای اولین بار در جنگ جهانی اول استفاده شده بودند و ناقض قوانین بین المللی هستند. اسرائیل همه این ادعاها را پوچ خوانده است.

با گذشت 7 روز از 7 اکبر و هفت روز درگیری در امتداد آن، دیده بان‌های حقوق بشر گزارش داده اند که ادعاهای استفاده از بمب‌های فسفر سفید در مناطق غیرنظامی توسط فیلم‌های منتشر شده و شهادت شاهدان تایید می‌شود. لازم به ذکر است که فعالان حقوق بشر معتقدند استفاده از بمب و مهمات فسفر سفید باید به صراحت تحت قوانین بین المللی ممنوع شوند. واشنگتن پست ویدئویی نشان دهنده شلیک دو گلوله توپخانه 155 میلی متری اسرائیلی و آنچه را که به نظر می‌رسد فسفر سفید است، تایید کرده است. اسرائیل این اتهامات را رد کرد و انها را "به وضوح نادرست" خواند.

فسفر سفید با نور و دودهای خود، باعث حواس پرتی می‌شود و به سربازان کمک می‌کند تا حرکات خود را پنهان کنند و به اصطلاح، از مهمات فسفر سفید بعنوان پوشش عملیات زمینی و عملیات‌های مختلف استفاده می‌شود. بمب‌های فسفری در یک لوله توپخانه یا بمب به شکل سنگ‌های فسفات جامد بسته بندی می‌شود و از زمین یا هوا شلیک می‌شود، فسفر ماده شدیدا اشتعال زایی است و در تماس با اکسیژن مشتعل می‌شود و دمای این ماده به 1500 درجه فارنهایت نیز می‌رسد. نوع اصلی دیگر فسفر(فسفر قرمز) سمی نیست.

پرتابه‌های سفید پوشیده از فسفر که به سمت غزه، یکی از پرجمعیت ترین مناطق جهان و محل زندگی 2.3 میلیون نفر شلیک می‌شود، به احتمال زیاد، ناظران بی گناه و غیرنظامیان را نیز مورد هدف قرار می‌دهد. لاما فاکیه، مدیر خاورمیانه و شمال آفریقا در دیده بان حقوق بشر، گفت: "هر زمان که فسفر سفید در مناطق شلوغ غیرنظامی استفاده شود، خطر سوختگی طاقت فرسا و رنج مادام العمر را با خود به همراه دارد".

این تحول در حالی صورت می‌گیرد که میدان نبرد شهری بین اسرائیل و حماس پرتنش‌تر، محدودتر و پیچیده‌تر می‌شود و همزمان با این تحولات، به گفته بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این کشور همچنان درحال آماده سازی برای تهاجم زمینی به نوار غزه است. به نقل از مشاهدات بازرسان، روز دوشنبه، حداقل 7 مهمات مشابه به مهمات استفاده شده در هفته گذشته که مملو از فسفر‌های سفید بوده اند، به سمت مرز‌های جنوبی اسرائیل شلیک شده اند و احتمالا این هفت پرتابه نیز مملو از مواد شیمیایی بوده اند.

در همین حال، روز سه‌شنبه، یک پرتابه به بیمارستان شهر غزه اصابت کرد و تعداد نامعلومی از فلسطینی‌ها کشته شدند. به نقل از گزارش‌های اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا، شبه نظامیان جهاد اسلامی فلسطین مستقر در غزه مسئول این انفجار بوده اند.

نبردهای انتقام جویانه و عملیات‌های تلافی جویانه در این درگیری تشدید شده است و درخواست‌های کنگره بین المللی و ایالات متحده برای آتش بس توسط هر دو طرف نادیده گرفته می‌شود؛ همچنان، حماس به اسرائیل دستور می‌دهد تا همه حملات موشکی را متوقف کند و اسرائیل از حماس می‌خواهد که همه گروگان‌ها را آزاد کند. استفاده از مهمات سفید در جنگ می‌تواند به معنای تشدید هرچه بیشتر تنش‌ها باشد و این مسئله عواقب بسیار جدی‌ای را به همراه خواهد داشت.

پیش از این، آمریکا در جنگ عراق در سال 2003، و به عنوان رئیس ائتلاف بین المللی که رهبری مبارزه با دولت اسلامی(داعش) در عراق و سوریه را بر عهده داشت، از مهمات فسفر سفید استفاده کرده است.

فسفر سفید به عنوان یک سلاح شیمیایی تعریف نمی شود زیرا کشندگی آن در درجه اول از گرما ناشی می‌شود نه شدت سمیت آن. اما این تمایز در تماس با بدن انسان هیچ تفاوتی ندارد. می‌تواند بافت بدن را تا مغزاستخوان بسوزاند، آسیب‌های تنفسی جبران ناپذیری ایجاد کند و منجر به نارسایی اندام‌ها شود. و در صورت خارج کردن سریع کمترین ذرات فسفر سفید در بدن قربانی‌ها، حتی همین ذرات کوچک می‌توانند سریعا قربانیان خود را بکشند.

کنوانسیون سازمان ملل متحد در مورد برخی سلاح‌های متعارف «استفاده از سلاح‌هایی را که عمدتاً برای آتش زدن اشیاء یا ایجاد جراحات سوختگی علیه غیرنظامیان طراحی شده‌اند، ممنوع می‌کند». به گفته دیده بان حقوق بشر، استفاده از فسفر سفید همچنین ناقض تعهد دولت‌ها بر اساس سایر قوانین بین المللی برای "برداشتن تمام اقدامات احتیاطی ممکن برای جلوگیری از آسیب غیرنظامیان و تلفات جانی" است.

استفاده از این سلاح برای ارتش اسرائیل که بیش از یک دهه پیش گفته بود استفاده از عامل آتش زا را با پرتابه‌های دود M150 ساخت آمریکا در دوران جنگ جهانی دوم به تدریج حذف خواهد کرد دارای عواقب بسیار منفی‌ای است و چهره ارتش اسرائیل را مخدوش می‌کند.

گروه‌های حقوق بشر نگران هستند که مهمات مملو از فسفر سفید می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به بدن انسان وارد کند. برایان کاستنر، محقق تسلیحاتی تیم بحران عفو بین‌الملل و کارشناس ماده فسفر سفید، گفت: «فسفر سفید باعث سوختگی‌های وحشتناک می‌شوند. این یک آتش‌سوزی کلاسیک و سنتی نیست. یک واکنش شیمیایی است. با آب نمیشه خاموش نمی شود و حتی در صورت زنده ماندن قربانی، زخم‌های ناشی از فسفر سفید، زندگی شما را برای همیشه تغییر خواهند داد."

و ترس اصلی، خطای ناشی از شلیک بمب‌های فسفر سفید توسط توپخانه است، زیرا توپخانه‌ها می‌توانند تا یک مایل خطا بزنن و همین مسئله به معنای ایجاده مخاطره‌های گسترده برای غیرنظامیان است. کاستنر افزود: "این فقط یک سری پرتابه نیست که به یک مکان خاص برخورد کنندو این یک انفجار هوایی است که در یک منطقه پخش می‌شوند. پرتابه‌های توپخانه‌ای که اسرائیل شلیک می‌کند، که احتمالاً حامل فسفر سفید هستند، می‌توانند در لبه محدوده موثر خود می‌تواند دچار خطایی بیش از 300 فیت شود."

با این حال، حتی قوانین مکتوب سازمان ملل نیز دارای حفره‌های مختلفی هستند. کسانی که طرفدار اجازه دادن به ارتش برای استفاده از فسفر سفید هستند، استدلال می‌کنند که هدف اصلی آن این است که به عنوان پرده دود برای حرکت نیروها عمل کند، نه سوزاندن اشیا یا انسان‌ها. این استدلال، این ماده شیمیایی را از مقررات سازمان ملل خارج می‌کند.

لیلا سادات، مشاور ویژه سابق دادستان دیوان کیفری بین‌المللی در امور جنایات علیه بشریت، گفت: سلاح‌های فسفر سفید حتی اگر قوانین مکتوب سازمان ملل را نقض نکنند، این مهمات در تضاد ماهیت، اصول و روح این قوانین هستند، زیرا هدف اصلی از ایجاد این قوانین، اجتناب از رنج غیرضروری و به حداقل رساندن تلفات غیرنظامیان است. دولت‌ها باید خود را بر اساس بالاترین استاندارد ممکن نگه دارند، نه پایین ترین استاندارد ممکن."

بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر در سال 2009، در طول جنگ یک ماهه غزه در سال 2008، که در اسرائیل به عنوان عملیات سرب گداخته شناخته می‌شود، ارتش اسرائیل حدود 200 مهمات فسفر سفید زمینی را به سمت غزه شلیک کرد. ده‌ها فلسطینی کشته شدند و ساختمان‌های غیرنظامی متعددی، از جمله یک مدرسه، یک بیمارستان، یک انبار مملو از مواد کمک‌رسانی، و یک بازار آماج حملات اسرائیلی‌ها قرار گرفتند.

ارتش به گروه‌های حقوق بشر اطمینان داد که استفاده از فسفر سفید در جنگ 22 روزه خود تنها به عنوان پرده دود و پوششی برای عملیات زمینی است. اما بسیاری از فعالان به تلاش برای لغو آن ادامه دادند. در سال 2013، پس از ارائه یک سری دادخواست برای ممنوعیت این ماده شیمیایی به دادگاه عالی اسرائیل، ارتش اسرائیل به اثرات مرگبار فسفر سفید اعتراف کرد. در آن زمان، اسرائیل گفت که دیگر از این ماده شیمیایی در مناطق پرجمعیت استفاده نخواهد کرد مگر در دو «شرایط بسیار خاص». این استثنائات برای کسی جز قاضی ناظر دادگاه عالی اسرائیل در آن زمان در دسترس قرار نگرفت.

برعکس اسرائیل، نوار غزه و کرانه باختری کنوانسیون و قوانین سازمان ملل را به رسمیت می‌شناسند و به همین علت، حتی در صورت ممنوع شدن صریح استفاده مهمات فسفر سفید توسط کنوانسیون سازمان ملل متحد، اسرائیل این مقررات را رعایت نخواهد کرد.

نشر مطالب درستون «از رسانه‌های خارجی» به معنی تأیید محتوای آن نیست بلکه صرفاً با هدف اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد