شناسه خبر : 153026
تاریخ انتشار : 1402/07/22 17:17
لوسیفرها چه زمانی می‌میرند؟

«نورنیوز» تاثیر بازی‌ها روی ذهن و زندگی افراد را بررسی می‌کند

لوسیفرها چه زمانی می‌میرند؟

«لوسیفر» همان «زُهره» یا «ستارۀ صبح» است که در متون دینی مسیحی، معادل «ابلیس» در متون دینی اسلامی است؛ نام شیطان پیش از رانده‌شدن از ملکوت؛ در این «یادداشت» به این سوال پاسخ می‌دهیم که لوسیفرهای زمینی چه زمانی و چگونه تغییر می‌کنند؟

نورنیوز ـ گروه فرهنگ و جامعه: «زندان استنفورد»، عنوان یک آزمایش تکان‌دهنده در حوزه روانشناسی بود که سال 1971 امریکا را در شوک فرو برد. این پژوهش قرار بود تغییر رفتار 24 انسان عادی را به مدت 14 روز در یک محیط شبیه‌سازی شده در زیرزمین دانشگاه استانفورد بررسی کند و به این سوال پاسخ دهد که «زندانی‌شدن» یا «زندانبان‌شدن» روی یک فرد چه تاثیری دارد و برپایه این پژوهش، برای پرسش بنیادی‌تر یعنی سهم «شخصیت» و «شرایط» روی رفتار انسانها، توضیحی پیدا کند.


دواطلبان از طریق یک آگهی در روزنامه محلی و در ازای دریافت 15 دلار به این آزمایش انسانی پیوستند

در آگهیِ آزمایش اعلام شده بود به هر داوطلب روزانه 15 دلار داده می‌شود و این رقم سبب شد 70 نفر برای پیوستن به این پژوهش اعلام آمادگی کنند. بعد از مصاحبه‌های شخصیتی و تشخیصی، همه کسانی که دچار مشکلات روانی بودند یا از یک نارسایی جسمی رنج می‌بردند، حذف شدند و در پایان 24 دانشجوی امریکایی یا کانادایی باقی ماندند که هیچ‌کدام الکل و مواد مخدر مصرف نمی‌کردند، هیچ‌وقت به خودکشی فکر نکرده بودند، سابقه خشونت نداشتند و باهوش و سالم بودند.  

مسئول این پژوهش، یکی از اساتید رشته روانشناسی دانشگاه استنفورد به نام «فیلیپ زیمباردو» بود که برای این پژوهش از یک سابقه‌دار که 17 سال زندگی‌اش را پشت میله‌های زندان سپری کرده بود، کمک گرفت و زیرزمین دانشگاه را به یک قفس کوچک تبدیل کرد. در پایان با شیر یا خط با یک سکه ده‌سنتی، مشخص کرد کدام داوطلب جزو زندانی‌ها باشد و کدام یک جزو زندانبان‌ها.

شیر یا خط با یک سکه مشخص کرد کدام داوطلبان در گروه زندانی و کدام یک در گروه زندانبان‌ها باشند

داوطلبان صبح یک روز تعطیل بازداشت شده و به «زندان استنفورد» منتقل شدند. مسئولان پژوهش،  به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده بودند که با زندانیان از ابتدا تا انتها مانند یک زندانی واقعی رفتار شود؛ به همین دلیل آنها در حالی که چشمبند جلوی دیدشان را گرفته بود، وارد زندان شدند و بعد از درآوردن تمام لباسهایشان و شپش‌زدایی، یک پیراهن بلند یک شکل پوشیدند و بجای تراشیدن موی سر نیز یک جوراب نایلونی زنانه روی سرشان کشیدند   و وارد جهنم شدند!



در آزمایش زندان استانفورد، با داوطلبان مانند یک زندانی واقعی رفتار می‌شد

 به جهنم خوش آمدید!

هیچ ساعت یا پنجره‌ای وجود نداشت تا زندانی‌ها زمان را تشخیص دهند و به این ترتیب تماس‌شان با دنیای بیرون تمام و کمال قطع می‌شد.    

سوال این بود که نتایج روانی لخت‌کردن، شپش‌زدایی، و تراشیدن موی سر زندانی‌ها چیست و هنگامی که افراد چنین تجربه‌هایی را طی می‌کنند، چه دگرگونی‌هایی در آنها رخ می‌دهد؟

به‌جای کفش هم به آنها یک دمپایی ابری پلاستیکی داده شد و یک زنجیر به مچ پایشان بسته شده تا حتی در خواب فضای سرکوب را لمس کنند و وقتی از این پهلو به آن پهلو می‌غلتند، زنجیر را حس کنند و یادشان نرود در زندان هستند.

زندانی‌ها حتی در خواب باید فضای سرکوب را حس می‌کردند

زندانبان‌ها هیچ آموزش ویژه‌ای ندیده بودند، اما خودشان یک دستورالعمل رفتاری درست کردند. تیمِ زندانبان معتقد بود زندانی‌هایِ آزمایشی مانند زندانیان واقعی انتظار دارند تاحدی مورد آزار و اذیت قرار بگیرند و حریم خصوصی و حقوق ابتدایی و مدنی‌شان محدود شود. لباس زندانبان‌ها یک‌شکل و نظامی بود تا اتحاد میان مسئولینِ بند را نشان دهد و یادآوری کند آنها قدرت و اختیار هرکاری دارند. هرکدام از نگهبان‌ها، علاوه بر یک عینک براق، یک باتوم در دست و یک سوت به گردن داشتند.  

اگرچه قرار نبود زندانبان‌ها از خشونت فیزیکی استفاده کنند، اما آزار و اذیت زندانی‌ها خیلی زود شروع شد.

نگهبانان زندانی‌ها را ناچار کردند سرویس‌های بهداشتی را با دست تمیز کنند

زندانی‌ها ابتدا محیط زندان را جدی نگرفته و مدام یادآوری می‌کردند که در خلال یک آزمایش هستند، اما بعد از جدیت طرف مقابل دست به شورش زدند و چرخه خشونت-مجازات شروع به حرکت کرد.

زیرزمین دانشگاه استفورد، آشوویتس شده بود. نگهبانان هر شکنجه روحی و روانی‌ای که بلد بودند را روی زندانی‌ها پیاده می‌کردند؛ از بالاپایین‌پریدن‌های بی‌حاصل و زندان انفرادی گرفته تا تمیزکردن کاسه‌های توالت با دست.

زندانبان‌ها که قبل از آزمایش هیچ سابقه‌ای از خشونت یا تمایلات سادیستی نداشتند، به ماشین شکنجه تبدیل شدند

بعد از پنج روز برخی از داوطلبان دچار فروپاشی روانی شدند؛ اعتصاب غذا کردند؛ نقشه فرار کشیدند و در مقابل فیلیپ زیمباردویی قرار داشت که خود جزئی از آزمایش شده و فراموش کرده بود مسئول زندان یا رئیس زندانبان‌ها نیست؛ بلکه یک استاد دانشگاه است که قرار بود تغییر رفتار انسان‌ها را در شرایط متفاوت بررسی کند. استاد دانشگاه استنفورد روز ششم با زندانیانی که موقع استفاده از سرویس بهداشتی یک کیسه کاغذی روی سرشان کشیده شده بود و پاهایشان نیز به هم زنجیر شده بود همچنین فریاد یکی از دوستانش مبنی بر خشونت غیرانسانی با داوطلبان، به خود آمد و آزمایشی را که قرار بود دو هفته طول بکشد، نیمه‌کاره گذاشت و درهای زندان را باز کرد!

فیلیپ زیمباردو، روانشناس و مسئول پژوهش، در خلال این آزمایش تغییر نقش داد و واقعا به یک زندانبان بدل شد

تا قبل از این آزمایش، رفتار افراد در مثلث ژن، شخصیت و تربیت درک می‌شد، اما زندان استنفورد نشان داد که موقعیت یا شرایط، می‌تواند مانند یک کاتالیزور عمل کرده و رفتاری ایجاب کند که در هیچکدام از اضلاع وجود نداشت. نام این پدیده با توجه به مشابهت‌هایش با یک داستان مذهبی «اثر لوسیفر» نامگذاری شد.

لوسیفر که بود؟

 «لوسیفر» در متون مسیحی نامِ شیطان، قبل از رانده‌شدن از درگاه خداوند بود.  همانطور که شرایط جدید یعنی خلق آدم و حوا و امتناع از سجده بر آنها، «لوسیفر»، فرشته محبوب الهی را مغضوب و «ابلیس» کرد، به هر وضعیت تازه‌ای که به یک رفتار غیرقابل پیش‌بینی و گاه ضد هویت یا تاریخچه رفتاری یک فرد بدل می‌شود، «اثر لوسیفر» می‌گویند؛ یعنی جایی که رفتارها عوض می‌شود!

این پژوهش نکات مغفول دیگری هم داشت؛ ازجمله اینکه گاهی ذهن میان یک محیط واقعی و غیرواقعی تفاوتی قائل نمی‌شود و داده‌های حقیقی و فرضی به یک هیجان یا واکنش رفتاری مشترک می‌انجامد؛ مثال آشنایش این است که یک فرد با دیدن یک غذای خوش‌آب‌ورنگ و استشمام عطر خوشایند آن بزاق ترشح می‌کند، اما در زمانی دیگر بدون اینکه هیچ غذا یا عطروبویی وجود داشته باشد، صرفاً با یادآوری شکل‌وشمایل یا طعم غذا، به اصطلاح دهانش آب می‌افتد؛ بدون اینکه یک بشقاب غذای واقعی یا هر محرک بیرونی دیگر وجود داشته باشد.

درد فانتوم چه می‌گوید؟

‌مثال ناآشنایش نیز احساس درد در اعضایی از بدن است که قطع شده است. حدود 80 درصد از افرادی که یکی از اعضای بدن مانند دست یا پای‌شان را از دست‌داده‌اند و قطع عضو شده‌اند، از درد در اعضایی شکایت می‌کنند که دیگر وجود ندارد. این حس که به «درد فانتوم» مشهور است، ممکن است از چند ساعت تا 6 ماه بعد از قطع عضو ادامه پیدا کند. پزشکان برای تسکین درد، به بیماران توصیه می‌کنند هنگام فیزیوتراپی به آینه نگاه کنند تا مغز فرد به این باور برسد که آن اندام دیگر وجود ندارد و مسیرهای عصبی تازه‌ای رسم شود. البته اوضاع همیشه خوب پیش نمی‌رود و درد عضوِ خیالی به‌حدی شدید است که به بیمار مسکن‌های قوی داده می‌شود.

وقتی پدیده‌هایی چون «اثر لوسیفر» و «درد فانتوم» وجود دارد، یعنی برخلاف باور ابتدایی، مغز یک دستگاه پردازش بی‌عیب‌ونقص نیست؛ بلکه هم فریب می‌خورد؛ هم فریب می‌دهد و از همه بدتر اینکه از این تأثیر و تأثُّر آگاه نیست.

این ویژگی لزوماً و همیشه بد و وحشتناک نیست و اتفاقاً در مواردی چون درمان بیماری‌ها با هیپنوتیزم، کارکرد مثبت دارد. البته برای عموم افراد سخت است که روی یک مبل راحتی لم بدهند و مغزشان را در اختیار یک روانشناس قرار دهند تا وقتی که در خواب مصنوعی یا چیزی شبیه خلسه هستند، آن را دستکاری کند. برهمین اساس است که امروز بسیاری از دستگاه‌های آموزشی، ایدئولوژیک یا حتی تبلیغاتی از این ترفندها به‌صورت پنهانی استفاده می‌کنند.  

حال سوال اینجاست بازی‌ها به ویژه بازیهای مکان‌محور و شبیه‌سازی‌شده که در آن هر بازیکن بر اساس سناریوی بازی یک نقش متفاوت از تجربه زیسته خود می‌پذیرد، چه تاثیر پیدا و پنهانی روی ذهن و رفتار افراد دارد؟ آزمایش زندان استنفورد، نشان داد که احتمال دارد هر انسان تحت شرایط خاص و حتی فشار نقش اجتماعی، رفتاری از خود بروز دهد که برای خودش نیز شوکه‌کننده باشد، اما پرسش اساسی‌تر این است که این تأثیرات تا چه حد پایدار است؟ در یادداشتهای بعدی به این سوالها پاسخ می‌دهیم.


نورنیوز
اخبار مرتبط




نظرات

با پاس گل و پنالتی آزمون قهرمان شد

زلزله 4.5 ریشتری در زیراب مازندران

تکذیب کشف چاقو در ورودی حرم مطهر رضوی

بنزین گران نمی شود/ضروردت واردات خودرو

عکس های منتخب جهان،13 دسامبر 2024

احتمال ریزش سنگ از کوه در جاده‌های هراز و چالوس

آغاز خدمات سفارت آذربایجان در ایران از 25 آذر

هشدار حشد شعبی درباره توطئه‌ علیه استان الانبار

پادکست | نعل وارونه به رنگ تروئیکای اروپایی

هشدار درباره فیشینگ با ترفند سود سهام عدالت

آلودگی و سرمای هوا؛ مدارس تهران تعطیل نشد/ مدارس کدام شهرها غیرحضوری شد؟

بازگشت خاموشی به پایتخت؛ برنامه‌ محدودیت‌ برقی را از سامانه برق من ببینید

اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص شکل‌گیری بازار یکپارچه ارز

اتحادیه اروپا خواستار توقف غنی سازی اورانیوم توسط ایران شد

توصیه پزشکیان به مدیریت هوشمندانه تولید و مصرف انرژی

خروجی‌در بسیاری از رشته‌ها بیش از نیاز داخلی است

فرانسوا بایرو، نخست وزیر جدید فرانسه شد

جریان پرواز گوی آتشین در آسمان چه بود؟

عملیات مشترک ارتش یمن و مقاومت عراق علیه اهدافی در جنوب فلسطین اشغالی

آجیل و میوه شب یلدا چند؟

پسر 14 ساله در رودخانه تجن غرق شد

اعلام نتایج قرعه‌کشی جام‌جهانی 2026

مرغ و گوشت ارزان شد

راز 2 ساله قتل پیرمرد فاش شد

ورود مجلس به اجرای قانون هوای پاک

ریاکاری غرب؛ اشک تمساح برای یمن در سایه جنایت و کشتار درغزه

فرانسوا بایرو نخست‌وزیر جدید فرانسه شد

نورنما | صید ماهی 1.5 متری در کارون +فیلم

سرنگونی 3 پهپاد رژیم صهیونیستی توسط حماس

سازمان گزارشگران بدون مرز: 54 خبرنگار در سال 2024 کشته شدند

حمله روسیه به تاسیسات انرژی اوکراین در پاسخ به حمله به یک فرودگاه

والیبالیست‌های نوجوان ایران مقابل هند مغلوب شدند

آزادی برادر خالد مشعل از زندان آمریکا بعد از 20 سال

چرا سکه گران شد؟

مهاجرانی: مردم در پویش «دو درجه کمتر» شرکت کنند

نور ویدئو | مکانیسم ماشه؛ نعل وارونه به رنگ تروئیکای اروپایی +فیلم

تمدید فرصت دریافت سود سهام عدالت برای جاماندگان

آیت‌الله خاتمی: جامع‌ترین تحلیل درباره سوریه را رهبر معظم انقلاب اعلام کردند

تظاهرات خانواده‌های اسرای اسرائیلی علیه رژیم صهونیستی

«تام و جری»با داستانی تازه بازمی‌گردند

آنژه از عملکرد مهاجم آلمانی در لیگ اروپا انتقاد کرد

صدور بخشنامه‌ای جدید در دولت برای بررسی احکام خلاف شرع

18 نفر در نطنز با گاز مونوکسیدکربن مسموم شدند

نورنما | میراث جهانی چغازنبیل ، شوش +فیلم

اشغال جبل الشیخ سوریه توسط وزیر جنگ رژیم صهیونیستی تایید شد

آغاز اطلاع رسانی خاموشی‌ها در تهران

30 فلسطینی در 24 ساعت گذشته شهید شدند

رکورد فروش خودروهای برقی شکسته شد

تمرین استقلال ادامه دارد

عدم حمایت ترامپ از عضویت اوکراین در ناتو

اوکراین: آماده مذاکره با روسیه نیستیم

اردوغان بر نقش اتحادیه اروپا در بازسازی سوریه تاکید کرد

رونمایی مایکروسافت از مدل جدید هوش مصنوعی

رئیس‌جمهور چین در تحلیف ترامپ شرکت نمی‌کند

آغاز صدور احکام متناسب سازی 40درصد براساس جداول ابلاغی

قیمت جهانی طلا امروز 23 آذر 1403

مدارس مازندران 25 و 26 آذر تعطیل شد

آغاز رسمی تولید انبوه قطارهای ملی مترو از روز شنبه

انتخاب کاردار جدید سفارت ترکیه در دمشق

واکنش‌های جهانی به رویدادهای سوریه؛ از نگرانی مشترک تا تناقض آشکار

تداوم آلودگی هوا در تهران

قاتل معلم فرانسوی با تحریرالشام در ارتباط بود

بارش برف و باران در جاده چالوس

سازمان ملل: نقض حاکمیت سوریه توسط اسرائیل را محکوم می‌کنیم

مجلس نمایندگان آمریکا بودجه 895 میلیارد دلاری نظامی را تصویب کرد

طرح صلح ترامپ برای اوکراین؛ واگذاری زمین‌های شرقی به روسیه و منابع معدنی به آمریکا

دیدار و گفت‌و‌گوی وزیر خارجه آمریکا با اردوغان درباره تحولات سوریه

هشدار؛ برف، سیل و یخبندان در راه است/خطر کولاک؛ مسافران برگردند

انهدام 90 درصد موشک‌های سوریه از سوی رژیم اسرائیل/اردن میزبان نشست چندجانبه در باره سوریه

اسرائیل و آینده سوریه!

10 دلیل ناکارآمدی فشار حداکثری امریکا علیه ایران

پزشکیان از مردم درخواست کرد؛ 2 درجه‌ دمای گرمایش منازل را کم کنید

مسجد سلیمان قهرمان لیگ فرنگی شد

پرسپولیس و استقلال در تهران از رقبای آسیایی میزبانی می‌کنند

اسلامی خبر داد؛تامین 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای با سرمایه گذاری 80 میلیارد دلاری

چه کسی بر سوریه حکومت خواهد کرد؟

باید صرفه‌جویی در مصرف انرژی را به عنوان یک هنجار در نسل جدید جا بیاندازیم

وضعیت هوای تهران همچنان قرمز / تهران باز هم صاحب «آلوده‌ترین هوا جهان» شد

دبیرکل جنبش انصارالله یمن: رژیم صهیونیستی به فراتر از سوریه طمع دارد

انتشار جزئیات خبر بازداشت 30 شهرک‌نشین صهیونیست به جرم جاسوسی برای ایران

یک هندی قهرمان جدید شطرنج جهان شد

صعود استقلال به یک هشتم نهایی جام حذفی

خاموشی‌ها از سر گرفته می‌شود/ انتشار جداول خاموشی از شنبه/گاز 53 هزار باغ‌ویلا قطع شد+فیلم

8 تیم راه یافته به مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی مشخص شد

گفتگوی تلفنی وزرای امور خارجه ایران و امارات

پادکست | آیا ماکارونی میتونه باعث مسمومیت بشه ؟ +فیلم

کسب یک مدال طلا و دو برنز جهانی توسط دو وزنه بردار ایران

هشدار؛ کلاهبرداران سود سهام عدالت در کمین هستند

«دوبله خودکار» در یوتیوب ممکن شد

قاتل جوان پس از یک سال تسلیم قانون شد

غرب از برجسته‌سازی نام ایران در سوریه به دنبال چیست؟

تشریح جزئیات 2 قتل خانوادگی در پایتخت

مدیر عامل گروه زر به عنوان مدیر جهادی برتر در عرصه توسعه اقتصادی معرفی شد

ترامپ برای دومین بار شخصیت سال مجله «تایم» شد/ترامپ: به هیچ کس اعتماد ندارم

رویترز ادعا کرد؛ ایران با نظارت بیشتر در فردو موافقت کرد

سفیر ایران: اجازه حمله تروریستی به عراق را نخواهیم داد

استقبال حماس از قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل برای برقراری آتش‌بس

واکنش غریب‌آبادی به اعتراف گروسی درباره سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل

نتایج آزمون کارآموزی وکالت 1403 اعلام شد

نماینده پارلمان انگلیس: بی‌کیفرمانی، اسرائیل را جسورتر کرده است

X
آگهی تبلیغاتی