رسانه‌های خارجی: برابری منافع دولت ها در حوزه ژئوپلیتیک، انگیزه هایی برای همکاری و تعامل سازنده ایجاد می کند. نقطه عطفی از این دست، اولین رایزنی سه جانبه چین، ایران و پاکستان در مورد مسائل امنیتی و مبارزه با تروریسم بود.
نشست سه جانبه اخیر که در پکن برگزار شد، نتیجه سال ها تلاش و سیاست های صبورانه همه شرکت کنندگان در آن بود. طرفین متعهد شدند که فعالانه در تبادل اطلاعات، شرکت در رزمایش های مشترک و تلاش جمعی برای مبارزه با تروریسم و تقویت ثبات منطقه ای همکاری کنند.
برای چین، هم ایران و هم پاکستان شرکای استراتژیک مهمی هستند که ثبات و رفاه آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر هر یک از آنها از تهدید تروریستی رنج ببرد، چین نیز مستقیماً تحت تأثیر قرار می گیرد: بی ثباتی بر منافع استراتژیک و اقتصادی آن در منطقه تأثیر می گذارد. قراردادهای متعدد با ایران و میلیاردها دلار سرمایه گذاری در پروژه های زیربنایی پاکستان تحت ابتکار کمربند و جاده، نشان دهنده برنامه های بلند مدت پکن برای تهران و اسلام آباد است.
از منظر تهران، هرگونه تفاهمی که با تشکیلات نظامی و دولت پاکستان حاصل شود، تأثیر تحریمهای اقتصادی علیه ایران را کاهش میدهد، تنشها را در استان سیستان و بلوچستان ایران هم مرز با پاکستان کاهش میدهد و به گسترش حضور خود در منطقه کمک میکند. اهمیت حفظ بی طرفی پاکستان ممکن است، پس از گرم شدن روابط ایران و عربستان سعودی با چین کاهش یافته باشد.
اولویت های اصلی پاکستان امنیت مرزها، فعالیت اقتصادی در استان بلوچستان، همکاری با تهران برای سرکوب جدایی طلبان بلوچ که اسلام آباد مدعی است در پناهگاه های امن در ایران پنهان شده اند و به طور کلی، ثبات منطقه ای است. گذار از ژئوپلیتیک به ژئواکونومیک که پاکستان به آن اشاره کرد، بدون همکاری با ایران غیرممکن است.
از منظر ایران، تعامل این کشور با پاکستان طی سه دهه گذشته به شدت بدتر شده است. تهران علیرغم ابراز تمایل برای تقویت مشارکت از طریق کاهش محدودیتها در تجارت فرامرزی، تامین برق بخشهایی از استان بلوچستان پاکستان و مشارکت در ساخت بخش ایرانی خط لوله گاز ایران - پاکستان، آنچه را که میخواست دریافت نکرده است.
استان سیستان و بلوچستان انبوهی از مشکلات را برای ایران ایجاد کرده است. بحران سیاست داخلی در پاکستان به دلیل تقابل تلخ بین احزاب سیاسی، به جز چند مورد مانند حزب مردم پاکستان (PPP) نیز مانع همکاری نزدیک تهران و اسلام آباد شده است. علاوه بر این، تهران به عنوان مدافع انقلاب اسلامی و رهبر جهان تشیع، ظلم ادعایی پاکستان بر جمعیت شیعیان را محکوم می کند.
با این حال، در بحبوحه مطالبات هر دو طرف برای اقدام مشترک ضد تروریسم علیه شبه نظامیان اسلام گرا، تعامل سیاسی و نظامی میان ایران و پاکستان در سال های اخیر افزایش یافته است. همکاری رو به رشد تهران با چین و نزدیک شدن به عربستان سعودی، اهمیت تعامل ایران با پاکستان را افزایش داده است که برای رسیدگی به تهدیدات جدایی طلبان بلوچ و افغانستان حیاتی است.
چین، ایران و پاکستان همگی از این ترتیب سود می برند، اما اجرای آن ده ها سال طول کشیده است. هر یک از طرفین دلایل و ایده های خاص خود را داشتند که با گذشت زمان تغییر کردند. اگر کشورهای عضو ابتکار سه جانبه را به طور جدی با گسترش دامنه مشاوره به خدمات نظامی، اطلاعاتی و مرزی اجرا کنند، از مزایای بی سابقه ای برخوردار خواهند شد. این ساختار سه جانبه سطوح بالاتری از همکاری ها را در زمینه های مختلف از جمله، مبارزه با تروریسم، یکپارچگی اقتصادی و همکاری انرژی ارتقا خواهد داد.
ایران و پاکستان می توانند، در صورت لزوم، با مشارکت چین به عنوان میانجی، مسائل دو جانبه را به طور موثر حل کنند و تجارت را گسترش دهند. علاوه بر این، هر گونه بهبود در وضعیت امنیتی در بلوچستان ناآرام می تواند، سرمایه گذاری خارجی در بندر گوادر را تسریع کند. برای پاکستان، تشکیل چنین مجمعی متضمن مزایای قابل توجهی است، از تقویت اقتدار خود گرفته تا در عرصه منطقه ای تا توسعه اقتصادی. با توجه به منافع، تلاش ها و چشم اندازهای آینده سه کشور، پاکستان احتمالاً ذی نفع اصلی همکاری های سه جانبه موفق خواهد بود.
علاوه بر این، در مواجهه با عدم قطعیت سیاسی و ضعف نهادی، همکاری با کشورهای همسایه در مقابله با عناصر ضد دولتی ممکن است، به پاکستان مهلت موقتی بدهد. روند رایزنی سه جانبه احتمالا، اولین گام در جهت تقویت اعتماد متقابل به ویژه، میان ایران و پاکستان خواهد بود و زمینه را برای افزایش همکاری ها در زمینه های مختلف فراهم خواهد کرد.
نزاویسیمایا گازتا (روسیه)