×
اقتصادی
شناسه خبر : 151545
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1402/06/29 ساعت 14:09
چرا رویکرد زنجیره ارزش به توسعه صنعتی در ابتکار ایلاف ذاتاً یک رویکرد ژئواکونومیک است؟

نورنیوز بررسی کرد؛

چرا رویکرد زنجیره ارزش به توسعه صنعتی در ابتکار ایلاف ذاتاً یک رویکرد ژئواکونومیک است؟

رویکرد خودکفایی در ذات خود از نوعی کمال زدگی و محال اندیشی رنج می‌برد و چون به عنصر مزیت و ضرورت مبادله با اقتصادهای مکمل توجه نمی کند، در درازمدت به وابستگی بیشتر به دلار سهمیه‌ای منجر می‌شود.

نورنیوز - گروه اقتصاد: یکی از ویژگی‌های اصلی زنجیره‌های ارزش راهبردی مدنظر ابتکار ایلاف، تراز ارزی مثبت و ارزآوری برای اقتصاد کشور است. تمایز بنیادین این گزاره با گزاره سنتی موسوم به خودکفایی در توجه به عنصر کلیدی "مزیت" است.

در رویکرد خودکفایی بنابر داخلی سازی حداکثری و قطع وابستگی به خارج است. اما در رویکرد زنجیره ارزش بنا بر وابستگی متقابل و واردات در برابر صادرات صنعتی دارای ارزش افزوده و پایدار است. رویکرد خودکفایی در ذات خود از نوعی کمال زدگی و محال اندیشی رنج می‌برد و چون به عنصر مزیت و ضرورت مبادله با اقتصادهای مکمل توجه نمی‌کند، در درازمدت به وابستگی بیشتر به دلار سهمیه‌ای منجر می‌شود.

اما در نقطه مقابل، در رویکرد زنجیره ارزش موضوع ارزآوری و تراز ارزی از طریق صادرات محصولات صنعتی دارای ارزش افزوده، در کانون توجه سیاست‌گذاری و حکمرانی صنعتی کشور قرار می‌گیرد و از این جهت می‌توان گفت که رویکرد زنجیره ارزش به توسعه صنعتی در ذات خود یک رویکرد ژئواکونومیک است.

باید توجه داشت که صادرات محصولات صنعتی غالباً در چارچوب همکاری‌های چند وجهی میسر می‌شود. برخلاف صادرات مواد خام، نیمه‌خام و بی‌شکل (commodities) که به وسیله دلال‌ها معامله می‌شود و فاقد جغرافیاست. مثلاً اگر یک شرکت ایرانی بخواهد ماشین آلات کشاورزی‌ به آفریقا صادر کند، باید با شرکت‌های چینی و ترک که در آنجا کشت فراسرزمینی دارند رقابت کند. پس کشت فراسرزمینی فقط یک سرمایه‌گذاری در کشاورزی و تولید مواد غذایی نیست، بلکه راهبردی است برای خلق یک نظم اقتصادی و یک ژئواکونومی که ده‌ها شبکه ارزش را در دل خود پرورش می‌دهد. همچنان که petrodollar recycling راهبردی برای خلق نظم اقتصادی و ژئواکونومی آنگلوساکسونی بوده و الآن نسخه‌های چینی و ترک آن هم به بازار آمده است.

بنابراین برای خروج از گرداب مرگبار تحریم و نجات از مارپیچ مرگ نفت در برابر غذا باید انرژی جبرانی ایجاد کنیم. صنعت کشور مبتلا به اینرسی و وابستگی به مسیر ناشی از دلارهای سهمیه‌ای و ترجیحی است و غلبه بر این اینرسی به انرژی مضاعف نیاز دارد. علاوه‌ بر این، مانع بسیار بزرگ دیگری به نام تحریم بر سر راه صادرات صنعتی وجود دارد که هزینه‌های مبادلاتی سنگینی را تحمیل می‌کند. یعنی به فرض که یک واحد تولیدی تحت شرایط خاصی انگیزه صادرات محصولات صنعتی را پیدا کند و از دیوارهای مرئی و نامرئی داخلی عبور کند و کالای خود را به بازار هدف برساند، با معضل تصفیه حساب مالی مواجه است. درحالی که رقبای چینی و ترک با ابزارهای متنوع تأمین مالی و اعتبارات اسنادی LC کمترین دغدغه‌ای در این مورد ندارند و حتی از تأمین مالی به عنوان مزیت رقابتی استفاده می‌کنند.

این خطای بزرگی است که تصور کنیم روش‌های رایج در مورد تصفیه حساب مالی صادرات مواد خام و نیمه خام از طریق شبکه‌های صرافی و تراستی قابل استفاده در صادرات صنعتی است. صادرات محصولات صنعتی چه به لحاظ کمیت و چه به لحاظ کیفیت و تنوع و جزئیات اجرایی و خدمات جانبی به طراحی اختصاصی و ایجاد رابطه درازمدت نیازمند است. این کار به ابزارهای اطمینان بخش و اهرم‌های شتاب دهنده نیازمند است. ابزارها و اهرم‌هایی که امکان غلبه بر اینرسی تاریخی و صادرات گریزی واحدهای صنعتی را فراهم کند و  اقتصاد مقاومتی درون‌زا و برون‌گرا را دردسترس قرار دهد.

یکی از معدود اهرم‌های ایجابی موجود در تجارت خارجی کشور که می‌تواند انرژی جبرانی مورد نیاز را برای خروج از اینرسی وابستگی صنعت کشور به دلار سهمیه‌ای و گذار به تراز ارزی درون صنعت، خلق کند، بازنگری در الگوهای خرید غلات ونهاده‌های غذایی است. قبل‌ترها اهرم‌های دیگر هم بود ولی الآن شاید تنها اهرمی که دست دولت هست و قدرت ژئواکونومیک دارد خرید نهاده‌های غذایی است. بنابراین باید این اهرم را به سمت کشورهایی هدایت کنیم که متقاضی بالقوه محصولات متوسط الحال شرکت‌های ایرانی باشند. کشورهایی دلار و ارز جهان روا ندارند، اما می‌توانند محصولات صنعتی ایرانی را با ارز محلی خود خریداری کنند که می‌تواند برای خرید نهاده‌های غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

به بیان دیگر شرط صادرات کالاهای صنعتی ایرانی به این کشورها، ایجاد یک شبکه ارزش ژئواکونومیک است. ارکان این شبکه ارزش می‌تواند تعرفه‌های ترجیحی، واردات نهاده‌های غذایی در برابر صادرات صنعتی، ایجاد سازوکار تصفیه حساب اختصاصی، توسعه ظرفیت‌های لجستیکی مشترک، ایجاد واحدهای استانداردسازی و اعتباردهی مشترک، پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های ایرانی و نظایر آن باشد.

البته به اهرم‌های دیگر هم باید فکر کرد؛ هرچند که در کوتاه مدت بعید است که در  دسترس باشد .مثلاً اگر امکان مشارکت در پروژه‌های بزرگ کشورهای منتخب فراهم باشد از جهاتی اثربخش تر از نهاده‌های غذایی است. مثل کاری که پیمانکاران عمده چینی و ترک می‌کنند و vendor items را به بهانه پروژه می‌فروشند.

به این نکته هم باید توجه داشت که واحدهای صنعتی در نسبت با صادرات، در شرایط یکسانی نیستند. برخی از واحدهای صنعتی که قبلاً با استفاده از دلارهای ارزان سرمایه‌گذاری‌های سنگین کرده باشند، طبیعتاً گرایش صادراتی بیشتری دارند. ولی صنایعی که برای تأمین قطعات و مواد اولیه مورد نیاز شان از دلار سهمیه‌ای استفاده می‌کنند، راه دشواری را تا رسیدن به تراز ارزی در پیش دارند. بنابراین کسی که به نمایندگی از دولت وارد مذاکره با فعالان اقتصادی وشرکت‌های صنعتی می‌شود، باید جعبه ابزار متنوعی را در اختیار داشته باشد.


نورنیوز
اخبار مرتبط
ایران به جمع تولیدکنندگان بزرگ اوپک بازگشت
شنبه 1402/07/01 ساعت 13:55
ایران به جمع تولیدکنندگان بزرگ اوپک بازگشت
تولید و سرمایه‌گذاری از جمله چالش‌های وزارت نفت دولت سیزدهم از زمان آغاز به‌کار بود که در کمتر از دو سال، با باورپذیری و تکیه بر توان داخلی، موفق به عبور از این چالش و ایستادن در کنار غول‌های تولیدکننده نفت اوپک شد.
راه فرار یا راه نجات؟؛ گفتار چهارم
سه‌شنبه 1402/06/28 ساعت 15:25
«نورنیوز» ایده «ایلاف ایرانی» راهکار برون رفت از عارضه‌های اقتصادی کشور را بررسی می‌کند؛
راه فرار یا راه نجات؟؛ گفتار چهارم
«ایلاف ایرانی» ایده‌ای است که باید از آن به عنوان رونوشتی مدرن از «پیمان ایلاف» یاد کرد. این ابتکار، سال‌ها پیش از بعثت پیامبر اسلام (ص) قوم قریش را به یکی از محورهای بازرگانی حجاز تبدیل کرد که خیلی زود دامنه مراودات تجاری‌اش را به شام، عراق و یمن گستراند. این ابتکار به‌دلیل کارآیی اقتصادی‌اش خیلی زود عملیاتی شد و به مکه ارزش ژئواکونومیک بخشید و حال «ایلاف ایرانی» بر اساس این راهبرد و رهیافت، به دنبال ایجاد شبکه‌ای از مراودات و ارتباطات تجاری است.
ایلاف ایرانی؛ گفتار سوم
سه‌شنبه 1402/06/21 ساعت 20:58
«رادیونور» گفتار سوم پادکست ایلاف ایرانی را منتشر می‌کند؛
ایلاف ایرانی؛ گفتار سوم
ابتکار «ایلاف ایرانی» تلاشی است برای صورت‌بندی طرح ژئواکونومیک آینده کشور برای احیای مزیت‌های ازدست رفته ژئواکونومی ایران در چهارراه تاریخی راه ابریشم و وصل‌کردن زنجیره‌های ارزش ملی به بازارهای منطقه و ارتقای تراز تجاری درون منطقه‌ای که دکتر فرتوک‌زاده در این گفتگو به تبیین آن می‌پردازد.
کیف انگلیسی، کلاه آمریکایی؛ گفتار دوم
دوشنبه 1402/06/20 ساعت 15:00
«نورنیوز» ایده «ایلاف ایرانی» راهکار برون رفت از عارضه‌های اقتصادی کشور را بررسی می‌کند؛
کیف انگلیسی، کلاه آمریکایی؛ گفتار دوم
با کشف میدان‌‌‌های نفتی در جنوب و جنوب غربی ایران، «آنگلوساکسون»‌‌‌ها یا همان انگلیسی‌ها با کیفی پر از دلار به ایران آمدند. استعمارگران جدید، در ازای نفت ایران دلار می‌‌‌دادند و بعد همان دلارها را از ایران می‌‌‌گرفتند و در ازایش مواد غذایی و کالاهای دیگر می‌‌‌دادند و هیچکس متوجه نشد که این ساختار، دو منبع تغذیه‌‌‌ ای مشخص دارد و «آنگلوساکسون»‌‌‌ها هر موقع که اراده کنند می‌‌‌توانند یک یا دو شیر را ببندند و شریان مالی و اقتصادی ایران را به احتضار بیاندازند.
پیچیدگی مرکب؛ گفتار اول
شنبه 1402/06/18 ساعت 12:26
«نورنیوز» ایده «ایلاف ایرانی» راهکار برون رفت از عارضه‌های اقتصادی کشور را بررسی می‌کند؛
پیچیدگی مرکب؛ گفتار اول
دکتر «حمیدرضا فرتوک‌زاده» اقتصاددان و مُبدِع مفهوم «پیچیدگی مرکب» گفت: پیچیدگی مرکب همان گره کوری است که سالیان سال اقتصاد ایران را بیمار و گرفتار کرده است. اقتصاد ایران علاوه بر واگرایی بیرونی و تحمیلی، در تله خودساخته­‌ای گیر افتاده است و در تله شاکله خودش به خودش مبتلا شده است.
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
183 هزار میلیارد تومان خسارت خاموشی در سال گذشته
وزیر کشور: خسارت خودروهای آسیب‌دیده در جنگ 12 روزه پرداخت می‌شود
مخالفت دولت لبنان با خواسته کاخ‌سفید درباره آینده حزب الله
مدودف: زلنسکی تحت هیچ شرایطی پیروز نخواهد شد
هشدار حزب‌الله: هر گونه کانال مذاکراتی با رژیم صهیونیستی مسدود خواهد شد!
وزیر آموزش و پرورش نیز به پویش «بساز مدرسه» پیوست
نامه به سران قوا‌؛ 95 میلیارد دلار ارز صادراتی بازنگشته است
احتمال سقوط قیمت نفت به 55 دلار
عکس های منتخب ایران، شنبه 26 مهر 1404
هاشمیان: نتیجه دیدار با خیبر عادلانه نبود
نتانیاهو با بازگشایی گذرگاه رفح مخالفت کرد
درویش استعفا کرد
احتمال دیدار ترامپ با رئیس کره شمالی قوت گرفت
ایران اقدام رژیم صهیونیستی در نقض آتش‌بس در غزه و کشتار زنان و کودکان را محکوم کرد
​​​​​​​نامه روسیه، ایران و چین درباره خاتمه قطعنامه 2231 به سازمان ملل
هاشمیان در آستانه برکناری !
هوای ناسالم تهران در روزهای آینده
پیام غریب آبادی درمورد دیپلماسی ایران و همگرایی کشورهای مستقل در دفاع از حاکمیت قانون
اعتراض به ترامپ هم‌زمان با هجدهمین روز از تعطیلی دولت
معاون رئیس‌جمهور: تعطیلی پنجشنبه‌ها فعلاً ممکن نیست
جدول لیگ برتر در هفته هفتم پس از بازی پرسپولیس
پایان 10 سالگی برجام در آینه رسانه‌های اروپا
اوربان: دیدار پوتین-ترامپ، شانس توافق درباره اوکراین را افزایش می‌دهد
آغاز بازگشایی گذرگاه رفح از دوشنبه
پزشکیان: در کنار رسیدگی به تخلفات افراد، اجازه ندهیم حقوق او تضییع شود
2-0 | سیتی بدون رودری هم درخشان است
بزرگداشت استاد محمود فرشچیان در وین؛ شاعر رنگ و عشق در خاطره‌ها ماندگار خواهد ماند
رایزنی تلفنی وزیر خارجه مصر با عراقچی، گروسی و ویتکاف
خیبر (2)- پرسپولیس (1) | پرسپولیس در دقیقه 97 تسلیم خیبر شد + خلاصه بازی
1-0 | پیکان هم در برابر آلومینیوم شکست خورد+ خلاصه بازی
کشته و زخمی شدن 210 تن در حملات پاکستان به اسپین‌بولدک افغانستان
واگذاری سایپا رسما کلید خورد
47 بار نقض آتش بس در غزه از سوی رژیم صهیونیستی
عارف: المپیک 2028 فرصت حیثیتی برای کشورمان است
چرا برای پرونده نیشکر هفت‌تپه کیفرخواست جدید صادر شده است؟
برقراری پرواز رشت- آستراخان از فردا
پیروزی پرگل تیم فوتبال نوجوانان مقابل قرقیزستان در بیشکک
زلزله‌ای به بزرگی 6.2 ریشتر جنوب فیلیپین را لرزاند
حمله پهپادی رژیم اسرائیل به جنوب لبنان
مطالبات گندمکاران تسویه شد
واکنش حماس به تشدید حملات صهیونیست ها به کرانه باختری
اخراج ژنرال ارشد چین و 8 مقام نظامی دیگر به‌اتهام فساد
جاده چالوس یکطرفه شد
دوحه مقصد مشترک هیئت‌های طالبان و پاکستان
استاد دانشگاه تهران برنده جایزه دانشمند جوان یونسکو شد
بیانیه باشگاه الریان قطر درباره وضعیت صابر کاظمی
پوتین تا بوداپست با جنگنده‌ها اسکورت می شود
هشدار هواشناسی برای 4 استان؛ احتمال وقوع سیلاب و سرمازدگی باغات
پایان رزمایش مرکب دریایی ایران و آذربایجان در باکو
درگیری بر سر ارز، به قتل صراف انجامید
X
آگهی تبلیغاتی