شناسه خبر : 151481
تاریخ انتشار : 1402/06/28 15:25
راه فرار یا راه نجات؟؛ گفتار چهارم

«نورنیوز» ایده «ایلاف ایرانی» راهکار برون رفت از عارضه‌های اقتصادی کشور را بررسی می‌کند؛

راه فرار یا راه نجات؟؛ گفتار چهارم

«ایلاف ایرانی» ایده‌ای است که باید از آن به عنوان رونوشتی مدرن از «پیمان ایلاف» یاد کرد. این ابتکار، سال‌ها پیش از بعثت پیامبر اسلام (ص) قوم قریش را به یکی از محورهای بازرگانی حجاز تبدیل کرد که خیلی زود دامنه مراودات تجاری‌اش را به شام، عراق و یمن گستراند. این ابتکار به‌دلیل کارآیی اقتصادی‌اش خیلی زود عملیاتی شد و به مکه ارزش ژئواکونومیک بخشید و حال «ایلاف ایرانی» بر اساس این راهبرد و رهیافت، به دنبال ایجاد شبکه‌ای از مراودات و ارتباطات تجاری است.

نورنیوز - گروه اقتصاد: در گفتارهای پیشین به این موضوع پرداخته شد که چگونه مزیت ژئواکونومیک ایران به‌­عنوان سرزمینی که هزاران سال چهارراه تجاری میان شرق و غرب عالم بوده است، در شبکه تارعنکبوتی نظم آنگلوساکسونی گرفتار شد و فرصت روابط تجاری میان ایرانیان و همسایگانش را ویران کرد. ساختار و آرایش صنعتی کشور باعث شد اقتصاد ایران در برابر تحریم­‌های ناجوانمردانه آنگلوساکسون­‌ها آسیب­‌پذیر باشد و امکان خروج از چنبره هژمونی دلار را پیدا نکند. در این وضعیت تنها راه­‌حل این است که اقتصاد ایران به یک پلتفرم معاملاتی مستقل از دلار و مبتنی بر «ارزش افزوده» و «زنجیره ارزش» دست پیدا کند. دکتر «حمیدرضا فرتوک‌‌‌‌‌­زاده» اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است طرح ایلاف می­‌تواند مسیر دستیابی به این پلتفرم را هموار کند. اما چگونه؟

او در گفت­وگو با «نورنیوز» می­‌گوید: «تنها راه خروج کشور از تاس لغزنده‌‌‌‌‌­ای که اقتصاد را گرفتار خود کرده ، اصلاح دو رویکرد است؛ رویکرد نخست، حاکمیت زنجیره ارزش است؛ یعنی نیازسنجی بازار خارجی و پیرامونی و برنامه‌ریزی برای تولید و عرضه کالاهای غیرخامی که در خارج از مرزها مشتری و متقاضی دارد. رویکرد دوم، ایجاد شبکه‌­ای از کشورهای هم‌‌‌‌‌­پیمان و مشترک‌‌‌‌‌­المنافع است که خارج از کریدور سنتی فروش نفت و مواد خام و واردات کالاهای آماده یا نیمه‌‌‌‌‌­ساخته، آماده خلق فرصت‌‌‌‌‌های جدید هستند.»

اما به گفته این استاد دانشگاه، پیش از حرکت به سوی خارج از مرزها، هم نظام دیوان‌‌‌‌‌سالاری داخل کشور نیازمند خانه‌‌‌‌‌­تکانی است و هم فعالان بخش خصوصی و بازرگانان نیازمند تغییر نگاه و ذهنیت؛ چرا که به گفته او «بازرگانان ما تجارت را در زمین آنگلوساکسونی یاد گرفته‌‎­اند و برفرض الان نمی­‌دانند قواعد آسیای مرکزی چیست یا ­وانند در آفریقا کار کنند. »

 او با تأکید بر اینکه ایلاف قبل از هرچیز روی ظرفیت­های کشور تمرکز دارد، می­‌گوید:« ایلاف تأکید می‌کند که ما ظرفیت­‌های زیادی داریم، اما بالفعل­ کردن ظرفیت­‌ها، کسی را می­‌خواهد که بازار را بسازد. الآن پیشنهاداتی سر زبان‌ها افتاده است و کسانی که می خواهند وارد فضایی نزدیک به ایلاف بشوند، می‌‌‌‌‌گویند که ایران باید مرکز ترانزیت منطقه شود! یعنی ما اینجا بنشینیم تا عده‌­ای بیایند و از اینجا بار ببرند و به ما حق ترانزیت بدهند و ما پولدار شویم! پیشنهادی که نشان می‌­دهد ما حوصله کارکردن نداریم. ایلاف، ترانزیت را رد نمی­‌کند و می­‌گوید که شما اول باید network  value یا زنجیره ارزش و پلتفرم ایجاد کنید و بعد وقتی که صنعت، تجارت،  لجستیک و ... را به همدیگر گره زدید، خود به خود از ترانزیت هم بهره‌­مند می­‌شوید. مولانا در جواب دوستانی که به ترانزیت و ماهیت کریدوری ایران وزن زیادی می‌­دهند، جواب خوبی می­‌دهد و می­‌گوید:"هر که کارد فکر گندم بایدش/ کاه خود اندر تبع می­‌آیدش". مولانا می­‌گوید که شما چرا کاه می­‌کارید؟ شما می­‌خواهید ایران را مرکز ترانزیت کنید، در حالی که باید ایران را مرکز تجارت و زنجیره ارزش کنید؛ آن­ موقع کاه و حق ترانزیت هم خواهید داشت».

این استاد دانشگاه  در توضیح و تبیین ایلاف و پلتفرم تجاری مستقل از دلار می­‌گوید: «وقتی از پلتفرم معاملاتی مستقل از دلار یا همان ایلاف ایرانی سخن می‌­گوییم، یعنی به‌­دنبال طرف‌­های تجاری هستیم که هم آنها نیاز و تقاضای موثر برای محصولات ایرانی داشته باشند و هم شرکت­‌های ایرانی متقاضی محصولات آنها باشند. چنین شرکای تجاری­ای در نظم آنگلوساکسونی در دسترس شرکت­‌های ایرانی نبودند. حتی در دوران رژیم پهلوی که هیچ گونه تحریمی بر سر راه شرکت­‌های ایرانی نبود. ولی ما در دوران تحریم هم مدل مشابهی را با چینی­‌ها دنبال کرده و می­‌کنیم. چراکه چینی‌­ها هم مانند غربی‌­ها واردکننده مواد خام و نیمه‌­خام و صادرکننده کالاهای صنعتی هستند. بنابراین در کارکردن با شرکت­‌های چینی هم نمی­‌توانیم از چرخه معیوب خام‌­فروشی خارج شویم. البته این به معنی کارنکردن با چینی­‌ها نیست؛ همچنان که کارکردن با آنگلوساکسون­‌ها را هم نفی نمی­‌کنیم، بلکه به‌­دنبال ایجاد تعادل و کاهش وابستگی تدریجی به پلتفرم دلاری هستیم. برای این منظور باید طرف‌­های تجاری جدیدی بیابیم که ماهیتاً مکمل اقتصاد صنعتی ایران بوده و از تعرض و دست­اندازی آنگلوساکسون­‌ها در امان نسبی باشند. اینجاست که اهمیت پنجره فرصت ایلاف معلوم می‌­شود».

حال سوال اینجاست، ایلاف برای اجرایی‌‌‌‌‌ شدن به چه سازوکاری در داخل کشور نیازمند است؟ سوال اساسی‌‌‌‌‌ تر اینکه آیا این موضوع در سطوح کلان توانسته موافقت‌‌‌‌‌های ابتدایی را به‌‌‌‌‌ خود جلب کند؟

دکتر فرتوک‌‌‌‌‌­زاده در جواب این سوال می‌‌‌‌‌گوید: «موضوعات ابتدایی کمابیش در تمامی سطوح مطرح شده و مورد استقبال هم قرار گرفته است. باید توجه داشت واگرایی در حکمرانی، یک مقوله تئوری روی کاغذ نیست؛ بلکه در شاکله اقتصاد و حتی زندگی ماست. این چرخش ژئواکونومیک به یک چرخش در حکمرانی نیاز دارد. مثلاً ما الان وزارتخانه­‌ای داریم به نام نفت که متولی صادرات است و وزارت جهاد کشاورزی را داریم که متولی واردات غلات است. این دو وزارتخانه باید در یک نقطه به هم برسند تا بتوانیم مزیت ایجاد کنیم.» این اقتصاددان با تأکید بر اینکه «ایلاف مطمئناً راه­‌حل تحریم است، ولی ربطی به تحریم ندارد» می­‌افزاید:« اگر ایران تحریم هم نباشد، باز هم باید ایلاف را داشته باشیم؛ چون مزیت خلق می­‌کند. اینکه من به آن طرف دنیا نفت صادر کنم و دلار بگیرم و از یک جای دیگر دنیا قطعات و غلات وارد کنم، مزیت ندارد».

سعدی، در سطور واپسین حکایتش در گلستان، تاجر جزیره کیش را به «مالیخولیا» و خیال خام متهم می‌‌‌‌‌کند؛ سرنوشتی که این سوال اساسی را مطرح می‌‌‌‌‌کند که آیا «ایلاف ایرانی» امکان اجرایی­ شدن دارد یا شبیه همان خیال خامی است که شاعر قرن هفتم را به ستوه آورد؟

دکتر فرتوک‌‌‌‌‌­زاده در پاسخ به این پرسش می‌‌‌‌‌گوید: «پایلوت­‌های ایلاف در همین سال ۱۴۰۲ شدنی است؛ شرکت­‌های خصوصی همیشه دنبال بازار و دنبال منافع هستند. برآورد من این است یک میلیارد دلار در پلتفرم ایلاف تا پایان امسال امکان­پذیراست. ما می­‌خواهیم حدود ۱۷-۱۸ میلیارد غلات وارد کنیم که ۵ درصد آن یک میلیارد دلار می­‌شود. اگر وزیر صمت فرصت پیدا کند و ۳-۴ وزارتخانه مرتبط را کنار هم قرار دهد و به­‌عنوان پایلوت این ۵ درصد را در پلتفرم ایلاف ببرد، کار آغاز می‌شود».

«ایلاف ایرانی» در ابتدای راه است. هنوز نقاط مبهم زیادی دارد؛ هر روز پرسش‌‌‌‌‌های بیشتری درباره‌‌‌‌‌ اش ایجاد می‌‌‌‌‌شود، اما آنگونه که دکتر فرتوک‌‌‌‌‌­زاده می‌‌‌‌‌گوید، هیچ راه گریزی از آن نیست و به‌‌‌‌‌ قولی تمام راه‌‌‌‌‌ها به آن ختم می‌‌‌‌‌شود. 


نورنیوز
اخبار مرتبط



نظرات

عکس های منتخب جهان،13 دسامبر 2024

احتمال ریزش سنگ از کوه در جاده‌های هراز و چالوس

آغاز خدمات سفارت آذربایجان در ایران از 25 آذر

هشدار حشد شعبی درباره توطئه‌ علیه استان الانبار

پادکست | نعل وارونه به رنگ تروئیکای اروپایی

هشدار درباره فیشینگ با ترفند سود سهام عدالت

آلودگی و سرمای هوا؛ مدارس تهران تعطیل نشد/ مدارس کدام شهرها غیرحضوری شد؟

بازگشت خاموشی به پایتخت؛ برنامه‌ محدودیت‌ برقی را از سامانه برق من ببینید

اطلاعیه بانک مرکزی در خصوص شکل‌گیری بازار یکپارچه ارز

اتحادیه اروپا خواستار توقف غنی سازی اورانیوم توسط ایران شد

توصیه پزشکیان به مدیریت هوشمندانه تولید و مصرف انرژی

خروجی‌در بسیاری از رشته‌ها بیش از نیاز داخلی است

فرانسوا بایرو، نخست وزیر جدید فرانسه شد

جریان پرواز گوی آتشین در آسمان چه بود؟

عملیات مشترک ارتش یمن و مقاومت عراق علیه اهدافی در جنوب فلسطین اشغالی

آجیل و میوه شب یلدا چند؟

پسر 14 ساله در رودخانه تجن غرق شد

اعلام نتایج قرعه‌کشی جام‌جهانی 2026

مرغ و گوشت ارزان شد

راز 2 ساله قتل پیرمرد فاش شد

ورود مجلس به اجرای قانون هوای پاک

ریاکاری غرب؛ اشک تمساح برای یمن در سایه جنایت و کشتار درغزه

فرانسوا بایرو نخست‌وزیر جدید فرانسه شد

نورنما | صید ماهی 1.5 متری در کارون +فیلم

سرنگونی 3 پهپاد رژیم صهیونیستی توسط حماس

سازمان گزارشگران بدون مرز: 54 خبرنگار در سال 2024 کشته شدند

حمله روسیه به تاسیسات انرژی اوکراین در پاسخ به حمله به یک فرودگاه

والیبالیست‌های نوجوان ایران مقابل هند مغلوب شدند

آزادی برادر خالد مشعل از زندان آمریکا بعد از 20 سال

چرا سکه گران شد؟

مهاجرانی: مردم در پویش «دو درجه کمتر» شرکت کنند

نور ویدئو | مکانیسم ماشه؛ نعل وارونه به رنگ تروئیکای اروپایی +فیلم

تمدید فرصت دریافت سود سهام عدالت برای جاماندگان

آیت‌الله خاتمی: جامع‌ترین تحلیل درباره سوریه را رهبر معظم انقلاب اعلام کردند

تظاهرات خانواده‌های اسرای اسرائیلی علیه رژیم صهونیستی

«تام و جری»با داستانی تازه بازمی‌گردند

آنژه از عملکرد مهاجم آلمانی در لیگ اروپا انتقاد کرد

صدور بخشنامه‌ای جدید در دولت برای بررسی احکام خلاف شرع

18 نفر در نطنز با گاز مونوکسیدکربن مسموم شدند

نورنما | میراث جهانی چغازنبیل ، شوش +فیلم

اشغال جبل الشیخ سوریه توسط وزیر جنگ رژیم صهیونیستی تایید شد

آغاز اطلاع رسانی خاموشی‌ها در تهران

30 فلسطینی در 24 ساعت گذشته شهید شدند

رکورد فروش خودروهای برقی شکسته شد

تمرین استقلال ادامه دارد

عدم حمایت ترامپ از عضویت اوکراین در ناتو

اوکراین: آماده مذاکره با روسیه نیستیم

اردوغان بر نقش اتحادیه اروپا در بازسازی سوریه تاکید کرد

رونمایی مایکروسافت از مدل جدید هوش مصنوعی

رئیس‌جمهور چین در تحلیف ترامپ شرکت نمی‌کند

آغاز صدور احکام متناسب سازی 40درصد براساس جداول ابلاغی

قیمت جهانی طلا امروز 23 آذر 1403

مدارس مازندران 25 و 26 آذر تعطیل شد

آغاز رسمی تولید انبوه قطارهای ملی مترو از روز شنبه

انتخاب کاردار جدید سفارت ترکیه در دمشق

واکنش‌های جهانی به رویدادهای سوریه؛ از نگرانی مشترک تا تناقض آشکار

تداوم آلودگی هوا در تهران

قاتل معلم فرانسوی با تحریرالشام در ارتباط بود

بارش برف و باران در جاده چالوس

سازمان ملل: نقض حاکمیت سوریه توسط اسرائیل را محکوم می‌کنیم

مجلس نمایندگان آمریکا بودجه 895 میلیارد دلاری نظامی را تصویب کرد

طرح صلح ترامپ برای اوکراین؛ واگذاری زمین‌های شرقی به روسیه و منابع معدنی به آمریکا

دیدار و گفت‌و‌گوی وزیر خارجه آمریکا با اردوغان درباره تحولات سوریه

هشدار؛ برف، سیل و یخبندان در راه است/خطر کولاک؛ مسافران برگردند

انهدام 90 درصد موشک‌های سوریه از سوی رژیم اسرائیل/اردن میزبان نشست چندجانبه در باره سوریه

اسرائیل و آینده سوریه!

10 دلیل ناکارآمدی فشار حداکثری امریکا علیه ایران

پزشکیان از مردم درخواست کرد؛ 2 درجه‌ دمای گرمایش منازل را کم کنید

مسجد سلیمان قهرمان لیگ فرنگی شد

پرسپولیس و استقلال در تهران از رقبای آسیایی میزبانی می‌کنند

اسلامی خبر داد؛تامین 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای با سرمایه گذاری 80 میلیارد دلاری

چه کسی بر سوریه حکومت خواهد کرد؟

باید صرفه‌جویی در مصرف انرژی را به عنوان یک هنجار در نسل جدید جا بیاندازیم

وضعیت هوای تهران همچنان قرمز / تهران باز هم صاحب «آلوده‌ترین هوا جهان» شد

دبیرکل جنبش انصارالله یمن: رژیم صهیونیستی به فراتر از سوریه طمع دارد

انتشار جزئیات خبر بازداشت 30 شهرک‌نشین صهیونیست به جرم جاسوسی برای ایران

یک هندی قهرمان جدید شطرنج جهان شد

صعود استقلال به یک هشتم نهایی جام حذفی

خاموشی‌ها از سر گرفته می‌شود/ انتشار جداول خاموشی از شنبه/گاز 53 هزار باغ‌ویلا قطع شد+فیلم

8 تیم راه یافته به مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی مشخص شد

گفتگوی تلفنی وزرای امور خارجه ایران و امارات

پادکست | آیا ماکارونی میتونه باعث مسمومیت بشه ؟ +فیلم

کسب یک مدال طلا و دو برنز جهانی توسط دو وزنه بردار ایران

هشدار؛ کلاهبرداران سود سهام عدالت در کمین هستند

«دوبله خودکار» در یوتیوب ممکن شد

قاتل جوان پس از یک سال تسلیم قانون شد

غرب از برجسته‌سازی نام ایران در سوریه به دنبال چیست؟

تشریح جزئیات 2 قتل خانوادگی در پایتخت

مدیر عامل گروه زر به عنوان مدیر جهادی برتر در عرصه توسعه اقتصادی معرفی شد

ترامپ برای دومین بار شخصیت سال مجله «تایم» شد/ترامپ: به هیچ کس اعتماد ندارم

رویترز ادعا کرد؛ ایران با نظارت بیشتر در فردو موافقت کرد

سفیر ایران: اجازه حمله تروریستی به عراق را نخواهیم داد

استقبال حماس از قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل برای برقراری آتش‌بس

واکنش غریب‌آبادی به اعتراف گروسی درباره سلاح‌های هسته‌ای اسرائیل

نتایج آزمون کارآموزی وکالت 1403 اعلام شد

نماینده پارلمان انگلیس: بی‌کیفرمانی، اسرائیل را جسورتر کرده است

عرضه انواع سکه طلای ضرب 86 در حراج شنبه

سوریه پسااسد و بایسته‌های سیاست خارجی ایران

غلبه بر «مقاومت» ممکن نیست؛ چرا؟

مختصات رقابت‌های ایران و ترکیه از قفقاز تا شام!

X
آگهی تبلیغاتی