اما و اگرهای توافق‌نامه امنیتی بغداد-واشینگتن

نورنیوز ـ گروه بین‌الملل: «خالد الیعقوبی» مشاور نخست‌وزیر عراق در امور امنیتی در مصاحبه‌ای تلویزیونی درباره مذاکرات امنیتی اخیر عراق و امریکا تأکید کرده که فرماندهان عراقی در مذاکرات خود با طرف امریکایی بر حفاظت از حاکمیت ارضی عراق تمرکز داشتند و عراق به همه آنچه می‌خواست در این مذاکرات دست یافته است.

مشاور نخست‌وزیر عراق افزوده: پیش از این پهپادهای آمریکایی اجازه پرواز در ارتفاع 3 هزار متری در آسمان عراق را داشتند اما اکنون توافق شده که پرواز پهپادها فقط در مناطقی که داعش حضور دارد و در ارتفاع 5 هزار متری باشد.

او گفته: به موجب این توافقات همه نقل و انتقالات نیروهای آمریکایی باید با موافقت دولت عراق باشد و کمیته‌ای نظامی میان دو طرف برای بررسی میزان توانمندی نیروهای عراقی و میزان جدی بودن تهدید و شناسایی نقاط ضعف نیروهای عراقی تشکیل شود و برای تخلیه زمین و آسمان عراق از هر نیروی خارجی تحت هر عنوانی تلاش شود.

در بیانیه مشترک دو کشور نیز آمده است: طرفین چالش‌ها و فرصت‌های مشترک همکاری با تمرکز بر دست‌آوردهای چشمگیر مبارزه با داعش را بررسی و بر همکاری مشترک با نیروهای امنیتی عراق از جمله نیروهای پیشمرگه و پایبندی مشترک به ثبات منطقه‌ای تأکید کردند.

در بیانیه مشترک عراق و آمریکا بر پای‌بندی عراق به حفاظت از افراد و مستشاران آمریکایی و ائتلاف بین‌المللی و کاروان و هیئت‌های دیپلماتیک تأکید شده و هیئت‌ها بر عزم خود برای برگزاری گفت‌وگوهای همکاری امنیتی مشترک در آینده و نشست‌های مرتبط برای بررسی تهدید داعش و نیازهای عملیاتی حال و آینده و تلاش‌ها برای بهبود توان نیروهای امنیتی عراق تأکید کرده‌اند.

آنان همچنین پایان موفق این گفت‌وگوهای امنیتی مقدماتی را نشانه پای‌بندی دو کشور به ادامه همکاری نظامی دوجانبه در همه عرصه‌ها که فقط یکی از نمونه‌های آن شکست داعش به فرماندهی عراق بوده است دانستند. 

در این خصوص چند نکته قابل توجه است:

نخست؛ کارنامه آمریکا بیانگر رویکردی تمامیت‌خواه و یک‌جانبه‌گرایانه است که تنها بر اساس منافع سلطه‌جویانه این کشور تدوین می‌شود. اشغال عراق در سال 2003 و نیز تشکیل داعش در سال 2014 به واسطه خلاء امنیتی و اطلاعاتی تحمیل شده به عراق توسط آمریکا نمودی آشکار از این رفتار است.

با توجه به این سوابق، آنچه کنار آمدن آمریکا با خواسته‌ها و شرایط عراق نامیده شده تنها یک دلیل می‌تواند داشته باشد و آن دستاوردهای عراق به واسطه نقش‌آفرینی در جبهه مقاومت است که علاوه بر برقراری امنیت و یک‌پارچگی این کشور، جایگاه منطقه‌ای و جهانی آن را ارتقاء داده است.

دوم؛ روند تحولات منطقه نشان از افول شدید جایگاه آمریکا دارد. هم‌گرایی ماه‌های اخیر میان کشورهای منطقه از جمله توسعه روابط ایران و عربستان، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، تمایل کشورهای منطقه به هم‌گرایی امنیتی از جمله در حوزه دریایی با ایران، مخالفت کشورهای عربی با طرح‌های آمریکایی سازش با رژیم صهیونیستی، توسعه روابط متحدان آمریکا در منطقه با چین و روسیه و... موید این حقیقت است که ریشه در مقاومت دارد.

عبور آمریکا از زیاده‌خواهی‌های دو ساله‌اش در تبادل زندانیان و آزادسازی اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی، تغییر رفتار آمریکا در قبال پرداخت بخش‌هایی از بدهی‌های عراق به ایران و... از دیگر مصادیق این حقیقت است.

بر این اساس؛ آنچه تن دادن آمریکا به خواسته‌های عراق در توافق‌نامه اخیر عنوان می‌شود نه ناشی از رویکرد تعاملی آمریکا بلکه به‌دلیل تضعیف موقعیت جهانی این کشور است که واشینگتن را به دل بستن به دستاوردهای حداقلی وادار ساخته است.

این امر پیامی مهم به مقامات عراقی است که با دقت عمل بیشتری نسبت به وعده‌ها و تعهدات آمریکا از جمله در حوزه امنیت بنگرند، به‌ویژه اینکه امروز عراق با تجربیات ارزنده‌ای که در کنار جبهه مقاومت در مقابله با داعش کسب کرده و برخورداری از ارتش و نیروهای مردمی کارآمد می‌تواند بی‌نیاز از دخالت آمریکا برای تامین امنیت خویش و حتی منطقه نقش‌آفرینی کند.

سوم؛ در بیانیه توافق‌نامه بغداد-واشینگتن، مسئله مبارزه با داعش به عنوان مولفه و کارکرد اصلی فعالیت نیروهای آمریکایی در عراق ذکر شده است. آمریکایی‌ها در حالی داعش را بهانه‌ای برای دور زدن مصوبه پارلمان عراق پس از ترور فرماندهان مقاومت در سال 1398 قرار دادند که کارنامه آنها سراسر حمایت از داعش و گروه‌های تروریستی در عراق و منطقه بوده است.

جهانیان اذعان دارند که شکست داعش نه با اقدامات آمریکا بلکه در اثر عملکرد جبهه مقاومت با محوریت جمهوری اسلامی و افرادی همچون سردار شهید سلیمانی و بسیج مردمی با تکیه بر فتوای مرجعیت دینی رقم خورده است.

 اکنون نیز شواهد بسیاری از زنجیره تحرکات آمریکا برای احیاء داعش در عراق و سوریه حکایت دارد؛ انهدام بسیج مردمی در عراق به عنوان پیشگامان مبارزه با تروریسم و جابه‌جایی نیرو و تحرکات نظامی در سوریه با هدف قدرت‌یابی مجدد داعش در همین راستا قابل ارزیابی است.

فراتر از آن؛ یکی از چالش‌های امنیتی اکنونِ عراق، استقرار تجزیه‌طلبان و تروریست‌هایی چون کومله، پژاک و پ.ک.ک در این کشور است که تحت حمایت آمریکا صورت گرفته و حلقه تکمیلی آن را نیز تقلای آمریکا برای نفوذ موساد در این کشور تشکیل می‌دهد.

با توجه به سابقه سیاه آمریکا در تروریسم‌پروری که مشکلات بسیاری برای عراق و همسایگانش ایجاد کرده، آنچه حلّال مشکلات امنیتی عراق است نه توافق‌نامه امنیتی با آمریکای‌ عهدشکن بلکه حذف پای آمریکا از منطقه و برقراری توافقات امنیتی با کشورهای منطقه علیه جریان‌های تروریستی تحت حمایت آمریکا است.

یکی از انواع این توافق‌نامه‌ها، توافق تهران-بغداد است که در سفر سال گذشته دریابان علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی به عراق میان طرفین صورت گرفت و طرف عراقی متعهد به پایان دادن به حضور جدایی‌طلبان و تروریست‌ها در مرزهای خود با ایران شد.

قدر مسلم جمهوری اسلامی در کنار تعامل فراگیر با همسایگان در تامین امنیت پایدار و همه‌جانبه، همچون گذشته به هرگونه تهدید امنیتی علیه خود و منطقه پاسخی قاطع خواهد داد و آمریکا نمی‌تواند در پوشش توافقات امنیتی با کشورهای غرب آسیا، ماهیت تروریستی خود را پنهان سازد.