نورنیوز – گروه اقتصاد: اندیشکده دیپلماسی اقتصادی که یک نهاد علمی مشورتی است در زنجیره تولید علم و پیاده سازی پاسخ ها به مسائل روابط اقتصادی خارجی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب حاکم در دانشگاه امام صادق فعالیت می کند.
این اندیشکده بر آن است تا حضور و نقش آفرینی فعال در اقتصاد سیاسی بین‌الملل را در راستای راهبرد برون گرایی در اسناد بالادستی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، ترسیم و تدارک ببیند.
برای آشنایی با این اندیشکده و مطالعات راهبردی این مرکز در اقتصاد سیاسی ، ابزارها و چالش های دیپلماسی اقتصادی در ایران و نقش دیپلماسی اقتصادی در بهبود فضای تجارت جهانی با دکتر مهدی صادقی شاهدانی رئیس و عضو شورای علمی دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی به گفتگو نشستیم.
با توجه به شعار امسال رهبری مبنی بر مهار تورم و رشد اقتصادی ، برای بهبود تصویر اقتصادی ایران در روابط خارجی در مسیر رشد و توسعه کشور و مهار تورم، اندیشکده دیپلماسی اقتصادی چه راهکاری را ارائه می دهد؟
پاشنه آشیل نظام اقتصادی و تجاری کشور ما دیپلماسی اقتصادی است. ما باید بتوانیم از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی در نظام تولید استفاده کنیم اگر تولید اضافه داریم به سایر کشورها صادر شود و اگر مواد اولیه نیاز داریم از سایر کشورها وارد شود. باید اتاق های بازرگانی ما با کشورهای دیگر ارتباط تنگاتنگی داشته باشند و مسیر حرکت به سمت یک دیپلماسی فعال فراهم شود آنجاست که دولت ها هم می توانند کنار هم باشند و از ظرفیت های اقتصادی و تجاری یکدیگر هم استفاده کنند.
اگر دیپلماسی اقتصادی را یکی از ابزارهای اجرای سیاست خارجی در نظر بگیریم چه کمکی به بهبود و ارتقای سطح روابط تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها خواهد داشت؟
ما با دیپلماسی اقتصادی، منفعت کشورها را به روابط با خود گره می‌زنیم دیپلماسی اقتصادی در ازای پرداخت کالا و خدمات به روابط سیاسی با آن کشورها کمک می‌کند بنابراین کشور مقابل در رابطه سیاسی منفعت مادی و اقتصادی نهفته را نیز مشاهده می کند که منجر به کاهش مشکلات سیاسی متقابل هم می شود.
با توجه به وضعیت بحرانی اقتصاد داخلی و کاهش رشد اقتصادی و تورم بالا ، چگونه می توان اعتماد بازارهای جهانی نسبت به ایران تغییر داد؟
باید رویکرد اقتصادی جایگزین رویکرد امنیتی شود که البته ظرفیت کشور در این رابطه خوب است و ما با رویکرد اقتصادی می توانیم نگاه دنیا را نسبت به کشور با ارائه کالاهای مختلف و خدماتی که می توانیم ارائه دهیم ، متفاوت و وابسته کنیم و با جایگزینی رویکرد اقتصادی سوء استفاده هایی که قدرت های بزرگ می کنند خود به خود کم تاثیر می شود.
ابزارهای موفقیت دیپلماسی اقتصادی در فضای کنونی کشور چیست؟
در کشور نهادها و ابزارهای متفاوتی داریم که می توانیم از آنها استفاده کنیم نهادهای دولتی مانند سازمان توسعه تجارت ، وزارت صمت، وزارت امور خارجه که باید هماهنگی بین این نهادها تقویت شود و نهادهایی هم داریم که غیر دولتی هستند مانند اتاق های بازرگانی ، کمیسیون های مشترک اقتصاد ایران و سایر کشورها که این نهادها نیز می توانند ابزارهایی داشته باشند که با هماهنگی بین نهادهای عمومی و دولتی و بخش خصوصی، شرایط دیپلماسی اقتصادی متفاوت خواهد بود .
در حال حاضر مشکل ما ناهماهنگی بین این نهادهاست به طور مثال وزارت خارجه با وزارت بازرگانی هماهنگی لازم را ندارد و هر دو وزارتخانه با اتاق های بازرگانی هماهنگی ندارند .
اتاق های بازرگانی بازیگران اصلی این صحنه هستند و دولت همراه با بخش خصوصی باید بازیگران مناسبی را در صحنه های دیپلماسی اقتصادی تربیت کند و به جریان بگذارد .
موانع و چالش های دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی ایران کدامند؟
سفیران کشور ما سفیران سیاسی هستند و تجاری نیستند اگر ما به دنبال رفع موانع دیپلماسی اقتصادی باشیم باید نگرش سفیرانمان قبل از نگرش سیاسی نگرش اقتصادی و تجاری باشد به طور مثال در رابطه با انتقال پول یا بستن معاهده های تجاری و ارزی و پولی سفیر پیشگام تر از همه باید حرکت کند و اگر سفیرانمان در این راستا در خط مقدم جبهه اقتصادی باشند بسیاری از مشکلات روابط اقتصادی و تجاری کشور رفع می شود .
پایداری در نظام ارزی از طریق دیپلماسی اقتصادی چگونه برقرار می شود ؟
ما در شهرک های صنعتی کالاهایی داریم که می تواند بیش از ظرفیت فعلی تولید شود اما ۴۰ درصد زیر ظرفیت تولید می شود اگر این کالاها را به سطح ظرفیت کامل برسانیم و صادرکنیم نیاز ارزی کشور تأمین می شود و به جای کالایی که صادر می‌شود، مواد اولیه و نهاده‌های تولیدی وارد کشور شود و فشار در بازار ارز کاهش یابد.
دیپلماسی اقتصادی از سویی دیگر می تواند بازار ارزی را از ناترازی خارج کند به شرطی که به معنای واقعی کلمه دیپلماسی اقتصادی پیاده سازی شود اگر تعهداتی با شرکای تجاری خارج از مرز داریم باید وفادار باشیم و آنچه را که می گوییم در یک معاهده تجاری و پولی عملیاتی کنیم و در سطح حرف نباشد این اعتماد دوسویه شرایط بازار تولید و صنعت کشور را بهبود می بخشد و از طرفی هم بازار ارز را به تعادل می رساند .
با توجه به هشتمین سالگرد راه اندازی اندیشکده دیپلماسی اقتصادی فعالیت این اندیشکده را چگونه ارزیابی می کنید و چه مطالعات و برنامه هایی در آینده دارید ؟
اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دراین ۸ سال بر تبیین موضوع دیپلماسی اقتصادی و این که دیپلماسی اقتصادی از چه مسیری عملیاتی شود، به چه صورت در ارکان کشور نهادینه شود ، چه سازمان‌هایی آن را در برنامه کاری خود قرار دهند اقدام کرده است.
این اندیشکده همچنین مطالعه در شناخت بازارهای مختلف جهانی را برای این که دیپلماسی اقتصادی به شکست منجر نشود در برنامه های خود گنجانده است .
ما هنوز شناختی از بازارهای هدفمان در کشورهای مختلف نداریم اگر این شناخت در بازارهای مختلف حاصل شود صادرکننده بر این موضوع که کالای خود را به کجا صادر کند تامل نمی کند بلکه ما به او می گوییم که این کالا به کجا صادر شود .
شناخت بازار کار تاکنون در دستور کار این اندیشکده نبوده و ما امید داریم تا این کار در آینده به نقطه قابل قبول برسد .
نورنیوز