نورنیوز - گروه سیاست خارجی: «ناصر کنعانی»، سخنگوی وزارت امور خارجه در مصاحبه با خبرنگار روزنامه «وچرنی لیست» کرواسی به سوالات او در خصوص مسائل مختلف داخلی و بین‌المللی پاسخ داد.
کنعانی در خصوص موضع ایران در جنگ اوکراین و ادعای ارسال پهپاد و سلاح به روسیه، گفت: سیاست قطعی ما در قبال جنگ اوکراین، احترام به تمامیت ارضی این کشور، عدم ارسال سلاح به طرفین درگیر، توقف جنگ و پایان دادن به آوارگی مردم است. به مقامات اوکراین هم گفته ایم چنانچه سندی در خصوص استفاده از پهپادهای ایرانی دارند، ارائه کنند. البته ایران سال‌هاست که با روسیه همکاری دفاعی دارد، اما تحویل پهپاد و کمک نظامی به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین را قویاً رد می‌کنیم.
مشروح کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
گفتگوی تلفنی اخیر امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران و گردان گرلیچ، رادمان وزیر خارجه کرواسی در مورد جنگ اوکراین، پهپادها و اعتراضات اخیر، چقدر اهمیت داشت؟ جزئیاتی بیشتر از خبر برای خوانندگان ما دارید؟
- با توجه به مناسبات خوب حاکم بر روابط ایران و کرواسی، گفتگوی خوبی انجام شد. وزیر امور خارجه ایران ضمن تشریح مواضع جمهوری اسلامی تأکید کرد که ایران قویاً مخالف جنگ و تسلیح هر یک از طرفین جنگ در اوکراین است. به مقامات اوکراین هم گفته ایم چنانچه سندی در خصوص استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین وجود دارد، ارائه کنند. البته ایران سال‌هاست که با روسیه همکاری دفاعی دارد، اما از جنگ علیه اوکراین حمایت نکردیم. گردان گرلیچ رادمان وزیر امور خارجه کرواسی ضمن اعلام حمایت کرواسی از احیای برجام اظهار کرد که مواضع طرف ایرانی را به اطلاع همکارانش در اتحادیه اروپا خواهد رساند. موضوع توسعه و ارتقاء روابط دو جانبه نیز یکی از موضوعات مهم این گفتگو بود.
آیا کمک ایران به کرواسی در مورد بازگشت شرکت اینا به میادین نفتی در سوریه یکی از موضوعات این گفتگو بود؟ چندی پیش وزیر امور خارجه ایران (در گفتگو با وچرنی لیست)، آمادگی ایران را برای کمک به کرواسی برای بازگشت به میادین نفتی سوریه ابراز کرده بود.
- دوستی و همکاری سیاست ثابت ما در ارتباط با کرواسی است و هیچگاه آن را تحت الشعاع موضوعات یا طرف‌های ثالث قرار نمی‌دهیم. ما در مسیر توسعه و تعمیق مناسبات ایران با کرواسی و سایر کشورهای دوست در زمینه‌های مورد علاقه مبتنی بر اصول و منافع مشترک کوتاهی نخواهیم کرد. ما همچنان از هر گونه همکاری با کرواسی استقبال می‌کنیم، اگر چه به عملکرد بسیار شتابزده شرکت نفت کرواسی (اینا) در خروج از پروژه مغان نیز انتقاد داریم. من فکر می‌کنم کرواسی باید به دور از دخالت‌های دیگران فقط به منافع ملی خود بیندیشد. ما نیز در مقابل از هر اقدامی‌که منافع مشترک کرواسی و ایران را هم در حوزه انرژی و هم در سایر حوزه‌ها تأمین کند، استقبال می‌کنیم.
حدود ۴۰ روز است که اعتراضات در سراسر ایران به دلیل مرگ مهسا امینی، پس از دستگیری توسط پلیس اخلاق برای حجاب، ادامه دارد. این اعتراضات چقدر بر ثبات ایران تأثیر می‌گذارد؟
- اتفاقی که برای یک هموطن و یکی از دختران کشورمان، همه ما را در ایران متأسف کرده است. البته چنین رخدادهایی در بسیاری از نقاط در دنیا از جمله آمریکا و اروپا اتفاق می‌افتد، ولی یک هجمه وسیع سیاسی و رسانه‌ای جهانی علیه آن کشورها شروع نمی‌شود. در این موضوع، قبل از اینکه مراجع رسمی و تخصصی در ایران نتایج تحقیق و بررسی خود را اعلام کنند، مقامات آمریکا و برخی کشورهای اروپایی بلافاصله اعلام موضع و ایران را متهم کردند. اعدادی از رسانه‌ها و نیز شبکه‌های اجتماعی را سازماندهی کردند و تلاش نمودند با انتشار اطلاعات یکسویه و در بسیاری از موارد غیر واقعی؛ زمینه را برای فشار سیاسی، دخالت در امور داخلی ما و تحریک ناامنی در داخل ایران فراهم کنند. اسناد فراوانی از این اقدامات وجود دارد.
جمهوری اسلامی ایران اعتراض مسالمت آمیز را می‌پذیرد. این اعتراض‌ها در خصوص موضوعات صنفی، اجتماعی و حتی سیاسی به تناوب در ایران صورت گرفته است. معترضین حتی در مقابل مجلس ایران تجمع کرده و مسئولین و نمایندگان هم به درخواست‌هایشان رسیدگی می‌کردند. اما دولت جمهوری اسلامی ایران مثل هر دولت دیگری در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی و اقدامات تروریستی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند.
دولت و مسئولان ایران به احساسات و عواطف و نیز مطالبات مردم کشور در این حادثه احترام می‌گذارند، اما اجازه نمی‌دهند با تحریکات رسانه‌ای و سیاسی خارجی، امنیت و ثبات کشور تحت تأثیر قرار گیرد. اعتراض مسالمت آمیز موضوعی جدای از آشوب، قتل، آتش افروزی و عملیات تروریستی است. ایران از پشتوانه قوی مردمی و دموکراسی کارآمد برخوردار است. ایران سرزمین کودتای مخملی یا رنگین نیست.
تأکید می‌کنم که با وجود شرایط ناپایدار محیط بین‌المللی و و وجود کانون‌های متعدد بحران در مناطق مختلف جغرافیایی جهان، جمهوری اسلامی ایران لنگرگاه ثبات و امنیت منطقه است. اکنون ناآرامی‌ها و آشوب‌ها فروکش کرده و اوضاع در کاملاً تحت کنترل است، اما بیان مطالبات مسالمت آمیز امکان پذیر است. در ایران دولت‌ها با رأی مردم برای یک دوره ۴ ساله روی کار می آیند و اگر پاسخگو نباشند، مردم در صندوق رأی و در یک روند دموکراتیک نظر خود را اعمال خواهند کرد.
شما مدام می‌گویید که اعتراضات توسط دشمنان ایران از خارج سازماندهی می‌شود. یعنی اگر مرگ دلخراش مهسا امینی اتفاق نمی‌افتاد، آیا اعتراضات هم رخ نمی‌داد؟
- تجربه‌های تلخ زیادی از مداخله بیگانگان در امور داخلی ایران در دوران‌های مختلف تاریخی و دوران معاصر وجود دارد. فقط به چند نمونه اثبات شده اشاره می‌کنم: حمایت آمریکا از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و ساقط کردن دولت مردمی، حمایت مستقیم و همه جانبه از تجاوز نظامی ۸ ساله رژیم بعث صدام حسین علیه ایران، حمایت و پناه دادن به عناصر گروهک‌های تروریستی که دست شأن به خون ۱۷ هزار نفر از مردم عادی و مقامات عالی‌رتبه ایرانی آغشته است، سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران بر فرار خلیج فارس و شهادت بیش از ۲۸۰ مسافر شامل کودکان معصوم و مردان و زنان بی گناه.
دشمنان فارغ از موضوع فوت خانم مهسا امینی، مترصد هر فرصتی برای سوءاستفاده و به انحراف کشاندن مطالبات مسالمت آمیز و بعضاً صنفی و ایجاد فضای ناامن در کشور هستند.
در دنیا اغتشاش‌ها و تجمعات اعتراضی زیادی به وجود می‌آید. در اروپا و به خصوص فرانسه و پاریس هر چند وقت یک‌بار و از جمله اخیراً. اما آیا تاکنون شده است که رئیس‌جمهور آمریکا یا مجلس نمایندگان آمریکا از معترضان فرانسوی حمایت کنند و علیه دولت فرانسه بیانیه بدهند و بگویند که آمریکا در کنار مردم معترض فرانسه است؟! آیا سابقه دارد رسانه‌های جمعی وابسته به آمریکا و برخی شبکه‌های نزدیک و یا وابسته به آنها از معترضان در این کشورها حمایت کنند؟ آیا سابقه دارد آمریکایی‌ها اعلام کنند که ما امکانات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری خود را در اختیار معترضان و یا آشوبگران در فرانسه قرار می‌دهیم تا به راحتی ارتباط برقرار کنند؟ اما اینجا در ایران بارها این اقدام اتفاق افتاده است. پس چطور وقتی صحبت از نقش طرف‌های خارجی و بیگانگان می‌شود، شما تعجب می‌کنید؟
برخی کشورهای غربی به دروغ از مرگ مهسا امینی اظهار تأثر می‌کنند و هیچ دلسوزی به حال مردم ایران ندارند. آنها اگر نگران مردم ایران بودند، حداقل تحریم‌های ظالمانه‌ای که باعث شده کودکان بیمار پروانه‌ای در ایران در مقابل چشمان پدر و مادران خود ذره ذره آب شوند، را لغو می‌کردند. عموم مردم ایران معتقدند آنها دروغ می‌گویند و به هیچ وجه متأثر نیستند. حتی احساس می‌شود که از رنج مردم ما و ناامنی در ایران خوشحال هم هستند. و شادمان هستند که یک بهانه جدیدی به دست آوردند. آنها نه تنها با جمهوری اسلامی بلکه با ایران مستقل و مقتدر و قوی مخالفند.
متأسفانه جریان‌های معاند و گروهک‌های تجزیه طلب که وابستگی آنان به طرف یا طرف‌های خارجی مسجل است، با برنامه ریزی از قبل اقداماتی را صورت دادند و سعی کردند سوالات و ابهامات مردم را به انحراف بکشانند و با اغتشاشات خیابانی و آسیب رساندن به اموال عمومی و حتی خصوصی مردم، شرایط را به سمت ناامنی سوق بدهند. می‌دانید که هم تعدادی از شهروندان بیگناه و هم تعداد قابل توجهی از نیروهای پلیس توسط عوامل اغتشاش شهید شده‌اند. البته مردم ایران هوشیارانه با موضوع مواجه شدند و تحت تأثیر این فضاسازی قرار نگرفتند و به تدریج شاهد افول و پایان اغتشاشات هستیم.
من بارها به ایران رفته‌ام و دیده‌ام که خانم‌ها چطور لباس می‌پوشند. بیشترشان فقط یک روسری به صورت معمولی روی سرشان می‌کشند و هرگز پلیس اخلاقی مانند مورد مهسا امینی وارد عمل نشده است؟
- نتایج پیمایش ملی فرهنگ پوشش و حجاب توسط پژوهشگران گویای آن است که ۸۸.۹ (هشتاد و هشت ممیز نه) درصد از زنان ایران به طور اصولی به حجاب اعتقاد دارند. البته اشکال مختلف و تنوعات فرهنگی در ایران وجود دارد و موقعیت‌های اجتماعی متفاوت و مناسبات مختلف اجتماعی، انواع و سلیقه‌های مختلف پوشش را معنادار می‌کنند. جامعه ایران به خصوص زنان ایرانی عفیف و دیندار هستند و حجاب در ایران یک سنت دینی، فرهنگی و اجتماعی است. حجاب هیچ محدودیت و مانعی برای حضور و نقش آفرینی زنان در جامعه ایجاد نکرده است. نگاهی به آمار بالای پذیرش دختران ایرانی در دانشگاه‌ها و حضور زنان و دختران در همه عرصه‌های اجتماعی مصداق عینی این موضوع است. زنان ایران در بالاترین سطوح علمی و مدیریتی حضور دارند و در عرصه‌های جهانی نیز هر روز شاهد افتخار آفرینی آنها هستیم. به طور مثال اولین سهمیه ایران برای المپیک فرانسه را یک بانوی جوان در رشته تیراندازی به دست آورد.
آیا پلیس‌هایی که مهسا را بازداشت کردند مجازات شده‌اند یا خواهند شد؟
- رئیس پلیس کشور در این مورد توضیح داده است. گشت امنیت اجتماعی در ایران کار ایجابی می‌کند و بدون اقدام به دستگیری، صرفاً تذکر می‌دهد. تنها یک درصد از افرادی که تذکر دریافت می‌کنند، برای حضور در کلاس آموزشی و توجیه نسبت به قانون به مرکز آموزشی که زمان آن شاید یک ساعت هم نشود، منتقل می‌شوند. در زمان انتقال خانم امینی نیز هیچ مشاجره و درگیری نبوده است و گزارش نهاد حرفه‌ای یعنی پزشکی قانونی نیز موید این مسأله است. ما ضمن تأسف شدید از فوت خانم امینی، شاهد هستیم که طبق گزارش کارشناسی ۱۹ پزشک متخصص که بیشتر آنها مستقل بودند، هیچ‌گونه ضرب و جرحی در این موضوع نبوده است. در عین حال رئیس جمهور ایران بلافاصله تلفنی به خانواده آن مرحوم تسلیت گفت و دستور رسیدگی دقیق از همان لحظه نخست صادر کرد. همین روزها هم مشاور رئیس جمهور مجدداً با پدر و خانواده خانم امینی دیدار داشت و خواسته‌های آنان را برای پیگیری در مورد قصور احتمالی رسیدگی فوری پزشکی، به رئیس جمهور ارائه کرد.
واکنش ایران به این واقعیت که برای اولین بار پس از چند سال، وزرای خارجه اتحادیه اروپا تصمیم به اعمال تحریم علیه ایران به دلیل خشونت علیه تظاهرکنندگان گرفتند، چیست؟
- این موضوع برای برخی مقامات غربی فقط یک بهانه است. پرسش من این است که غرب در خصوص صدها پرونده قتل عمد زنان و کودکان و رنگین‌پوستان در آمریکا توسط پلیس چه کرده است؟! نمی‌شود در اروپا و آمریکا خشن‌ترین شیوه‌های مقابله با اغتشاش، عملی خوب و پسندیده باشد؛ اما برخورد با عوامل آشوب و قانون شکنان در ایران سرکوب قلمداد شود. مطالبات مسالمت آمیز موضوعی جدای از آشوب، قتل، آتش افروزی و عملیات تروریستی است. تأکید می‌کنم که در گفتگوی وزیر امور خارجه ایران با وزیر امور خارجه فرانسه توافق شد احترام و منافع متقابل بر روابط حاکم باشد و هم نظر بودیم که با خشونت و ترور باید مقابله شود. ما به مداخله اروپا در امور داخلی ایران اعتراض کرده‌ایم و اعلام کرده‌ایم اگر اتحادیه اروپا اقدام محدود کننده بکند، اقدام متقابل می‌کنیم.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا، علاوه بر تحریم به دلیل مرگ مهسا، به دلیل ارسال پهپاد به روسیه که (گفته می‌شود) برای حمله به اوکراین استفاده می‌شوند، تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کردند. دارایی‌های سه فرد و چند نهاد در اتحادیه اروپا مسدود می‌شود و آنها اجازه سفر به اتحادیه اروپا را ندارند. اتحادیه اروپا تاکنون چندین دور تحریم علیه ایران و همچنین یک سری اقدامات اقتصادی و مالی از جمله محدودیت‌های تجاری و حمل‌ونقل و مسدود کردن دارایی‌های بانک‌های بزرگ ایرانی اعمال کرده است. ایران چگونه می‌تواند به این همه پاسخ دهد؟
- ما مطابق قوانین داخلی خود موضوع درگذشت خانم مهسا امینی را با جدیت دنبال کردیم و با گزارش دقیق پزشکی قانونی ابعاد موضوع برای مردم و مسئولان اعلام شد. ایران هشدار داده که اگر اتحادیه اروپا بر اساس اتهامات بی‌اساس و در جهت ترغیب آشوبگران و تروریست‌هایی که جان و مال مردم ایران را هدف قرار داده‌اند، اقدام سیاسی شتابزده‌ای کند، به آن پاسخ متقابل می‌دهد. اکنون وزارت امور خارجه ایران طبق دستور مراجع ذی‌ربط، در چارچوب قواعد حقوقی مرتبط و سازوکارهای تحریمی مربوطه و به عنوان عمل متقابل، تعدادی از نهادها و اشخاص بریتانیایی را به دلیل اقدامات عامدانه آنان در حمایت از تروریسم و گروه‌های تروریستی علیه ایران، خشونت و نفرت پراکنی و نقض حقوق بشر تحریم نموده است. بدیهی است این اقدام تحریمی، نافی پیگیری کیفری افراد به سبب ارتکاب اقدامات مجرمانه و در محاکم قانونی دارای صلاحیت نخواهد بود.
جمهوری اسلامی ایران همچنان برای توقف درگیری‌ها در اوکراین از طریق دیپلماسی تلاش می‌کند. توصیه می‌کنیم اروپایی‌ها با رویکردی واقع بینانه به این موضوع نگاه کنند. سخنگوی کرملین صراحتاً گفته روسیه از پهپادهای ساخت خودش استفاده می‌کند. حتی شبکه خبری الجزیره گزارش داده که یک مقام ارشد در وزارت دفاع آمریکا اعلام کرده است که پنتاگون نمی‌تواند تأیید کند پهپادهایی که روسیه برای هدف قرار دادن اوکراین استفاده می‌کند، ساخت ایران است. تأکید می‌کنم ما مخالف جنگ هستیم و تحویل پهپاد و کمک نظامی به روسیه برای استفاده در جنگ با اوکراین را قویاً رد می‌کنیم.
توافق هسته‌ای برجام به کجا رسید؟ مذاکرات کجا گیر کرده است؟
- ما برای رسیدن به یک توافق خوب و پایدار جدی هستیم. در ماه‌های گذشته ایران تلاش سازنده‌ای برای رسیدن به این هدف انجام داد و ابتکارهای خوبی ارائه کرد. فراموش نکنید که حفظ برجام تا این زمان، مدیون تلاش و رویکرد سازنده ایران است. معتقدیم در گام‌های پایانی مسیر بازگشت به توافق قرار داریم. اما طبعاً گام‌های پایانی مسیر سختی را طی می‌کند که نیازمند اقدام سازنده آمریکاست. فکر می‌کنیم اگر آمریکا واقع‌بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم گیری را داشته باشد، می‌توانیم به توافق دست یابیم. به هر حال توافق در دسترس است. طرف آمریکایی بارها به ما پیام داده که آنها از اراده لازم برای رسیدن به توافق برخوردارند، اما در عمل این رویکرد دیده نمی‌شود. ما ابتکارات زیادی را برای سرعت دادن به توافق در طول مذاکرات از خودمان نشان دادیم و الآن وقت ابتکار و واقع بینی طرف آمریکایی است و توپ در زمین آمریکاست.
تحلیلگران بر این باورند که به دلیل شرایط موجود، چشم انداز دستیابی به توافق هسته‌ای برجام ضعیف‌تر از همیشه است؟ نظر شما چیست؟
- ما در روزهای گذشته پیام‌هایی از آمریکا دریافت کردیم و پاسخ دادیم. وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگوهای متعددی با آقای بورل انجام داد. می‌توان گفت همه چیز در مسیر درست خودش قرار دارد. ما توافق کردیم همکاری‌های نیرومندتری بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران شکل بگیرد. ما توافق کردیم که چگونه به سوالات آژانس پاسخ دهیم. پروتکل لازم بین دو طرف تنظیم شده و درباره آن توافق شده است. اما آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند با دخالت در امور داخلی ما و تحریک به آشوب، از طریق اعمال فشارهای روانی و سیاسی در مذاکرات امتیاز بگیرند. ما تحت فشار و جنگ روانی، هرگز امتیازی به طرف آمریکایی نخواهیم داد و در چارچوب منطق و در راستای حصول توافقی که خطوط قرمز ایران رعایت شود حرکت می‌کنیم. ما هیچگاه میز مذاکره را ترک نمی‌کنیم و ارزیابی ما از پیام‌های طرف آمریکایی در روزهای اخیر این است که آنها نیز دستیابی به توافق در اولویت شأن است. اما آنها برای مصارف داخلی خودشان و تحریک برخی از عوامل در داخل ایران، در مواضع اعلامی‌شان به گونه‌ای دیگر سخن می‌گویند که اینها از تعارضات رفتار آمریکایی است.
مهر