بررسی ابعاد فاجعه سردشت در حاشیه نشست شورای حقوق بشر ژنو

نورنیوز-گروه جامعه: در این نشست که موزه صلح تهران تدارک دیده شد، سخنرانان در مورد ابعاد مختلف فاجعه انسانی سردشت توضیحاتی ارایه دادند.
در ابتدای جلسه، اسماعیل بقایی هامانه سفیر و نماینده دائم کشورمان در ژنو، ضمن ادای احترام به شهدا و جانبازان شیمیایی سردشت، تحریم‌های ضدبشری آمریکا در حوزه دارو و درمان را ظلمی مضاعف به قربانیان فاجعه سردشت توصیف کرد و این واقعیت را خاطرنشان نمود که آمریکا و چند کشور دیگر اروپایی از جمله آلمان و هلند نقش غیرقابل انکاری در تجهیز رژیم صدام به تسلیحات شیمیایی داشتند.
بقایی هامانه با تاکید بر مسئولیت بین المللی دولت‌های تامین کننده مواد شیمیایی مورد استفاده در ساخت سلاح‌های شیمیایی عراق برای انجام تحقیقات و پیگرد و مجازات اشخاص حقیقی و حقوقی دخیل در انتقال تجهیزات شیمیایی به رژیم صدام، همکاری برای احقاق حق قربانیان و بازماندگان حملات شیمیایی را مسئولیت حقوقی و اخلاقی همه دولت‌ها دانست و تصریح نمود که پیگرد کیفری و مجازات مرتکبین جنایات جنگی و مباشرین در ارتکاب این جنایات وظیفه‌ای همگانی است.
نماینده دائم کشورمان در ژنو، با تشریح رابطه بین حقوق بشردوستانه بین المللی و حقوق بشر، تاکید کرد که تقسیم بندی‌ها و قالب‌های حقوقی نباید مانع بهره برداری از مبانی و سازوکار‌های حقوق بشری جهت تظلم خواهی از مراجع ملی و بین المللی برای طرح و پیگیری مطالبات مشروع قربانیان سلاح‌های شیمیایی و احقاق حقوق ان‌ها شود. وی این مهم را یاداور شد که علیرغم تمایز قالب‌های حقوقی قابل اعمال در زمان جنگ و دوره صلح، آنچه مسلم است این است که جان مایه و جوهره مشترک حقوق بشردوستانه و حقوق بشر، حمایت و حفاظت از حیات و سلامت و کرامت انسان است، و از این حیث استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه مردم سردشت (و دیگر نقاط ایران در دوره جنگ ۸ ساله) در عین اینکه قطعا جنایت جنگی محسوب می‌شود، نقض فاحش حقوق بشر قربانیان از جمله حق حیات، حق سلامت، حق دسترسی به محیط زیست سالم و ... نیز محسوب می‌شود.
بقایی هامانه، تحقق دو اصل حقیقت و عدالت در رابطه با حملات شیمیایی علیه هموطنان سردشتی را مستلزم جدیت کشور‌های ذیمدخل در تجهیز رژیم صدام به تسلیحات شیمیایی برای کشف و بیان حقایق مرتبط با این موضوع و نیز شناسایی و پیگرد قضایی متهمین دانست. بقایی هامانه در این رابطه به اقدام دستگاه قضایی هلند در محاکمه و مجازات ران آراد، بازرگان هلندی متهم به ارسال مواد شیمیایی به رژیم عراق، اشاره کرد و خواستار اقدام مشابه از سوی دیگر کشور‌ها برای شناسایی و مجازات مباشران در جنایات جنگی صدام به واسطه توسل به سلاح‌های شیمیایی شد.
دکتر محسن قانعی، فوق تخصص بیماری‌های ریوی بیمارستان خاتم الانبیاء، دکتر مهدی بلالی متخصص بیماری‌های عفونی و دکتر شهریار خاطری مشاور موزه صلح تهران، سه سخنران مدعو این نشست بودند که ضمن تشریح مواد و عناصر شیمیایی مورد استفاده در تسلیحات شیمیایی ارتش بعث، اثار و تبعات فوری و دیرپای عوامل شیمیایی همچون گاز خردل، گاز اعصاب، سارین و تابون بر دستگاه تنفسی، گوارش، پوست و اعصاب قربانیان را بیان نمودند.

در این نشست همچنین چند ویدئو کلیپ حاوی مصاحبه با مصدومان و بازماندگان حملات شیمیایی سردشت به نمایش درآمد که گویای رنج و درد مستمر قربانیان و نیز محدودیت‌ها و مشکلات دسترسی به دارو و درمان به دلیل تحریم‌های غیرقانونی آمریکا بود.
ارتش رژیم بعث عراق در طول جنگ تحمیلی بار‌ها از سلاح‌های شیمیایی بر ضد نظامیان و غیرنطامیان ایرانی استفاده کرد، اما بمباران شیمیایی سردشت در تیرماه ۱۳۶۶ اولین نمونه استفاده گسترده از تسلیحات شیمیایی برضد مناطق مسکونی شهری به شمار می‌آید. در این بمباران، که بدون تردید جنایت جنگی محسوب می‌شود، بیش از ۸۰۰۰ نفر از جمعیت ۱۲۰۰۰ نفری سردشت شهید یا مصدوم شدند. بسیاری از بازماندگان کماکان از آثار و جراحات ناشی از استنشاق گاز‌های سمی مورد استفاده در آن بمباران رنج می‌برند.