زلزله‌های اخیر تهران دیگر فقط یک هشدار طبیعی نیستند، بلکه زنگ خطر بزرگی برای آینده این شهر به شمار می‌روند. گسل‌های فعال اطراف پایتخت در سکوتی نگران‌کننده، انرژی خود را ذخیره می‌کنند و کارشناسان هشدار می‌دهند که تهران وارد «زمان اضافه» شده است. آیا مسئولان برای رویارویی با فاجعه‌ای که ممکن است هر لحظه رخ دهد، آماده‌اند؟
نورنیوز-گروه اجتماعی:زلزله‌های اخیر بویژه زلزله خفیف امروز تهران یک هشدار جدی است، اما مسئله اصلی اینجاست: زلزله ویرانگر ۷ ریشتری کی می‌آید؟ این سؤال نه فقط از نظر علمی بلکه از نظر مدیریت بحران نیز اهمیت دارد. مطالعات نشان می‌دهد که تهران در محدوده چندین گسل فعال قرار دارد، از جمله گسل شمال تهران، گسل مشا، گسل ری و گسل پردیسان. هر یک از این گسل‌ها توانایی ایجاد زلزله‌های شدید، حتی بالاتر از ۷ ریشتر، را دارند که می‌تواند پیامدهای ویرانگری داشته باشد.
زلزله‌های کوچک و متوسط که در ماه‌های اخیر در تهران ثبت شده، می‌تواند نشانه‌ای از افزایش فشار بر روی این گسل‌ها باشد. به‌عنوان مثال، گسل رباط کریم با طول ۹۰ کیلومتر مسبب احتمالی زلزله‌های امروز تهران بوده است.رخدادهای خردلرزه‌ای از این نظر مهم هستند که بیانگر فعال بودن گسل‌های عبوری در جنوب استان تهران هستند. همچنین زلزله ای که چندی قبل در حوالی قیامدشت بر روی گسل ایوانکی رخ داد، نشان می‌دهد که این گسل توانایی ایجاد زلزله‌های بالای ۷ ریشتر را دارد. به گفته کارشناسان، دوره بازگشت زلزله‌های بزرگ در تهران حدود ۱۵۰ سال است، در حالی که اکنون ۱۸۰ سال از آخرین زلزله بزرگ تهران می‌گذرد. این یعنی تهران وارد «زمان اضافه» شده و هر لحظه امکان وقوع یک زلزله مخرب وجود دارد.
چرا اقدام جدی برای پیشگیری انجام نمی‌شود؟
مشکل اصلی اینجاست که تهران همچنان به رشد عمودی خود ادامه می‌دهد و ساختمان‌های فرسوده در مناطق مرکزی و جنوبی، خطر را دوچندان کرده‌اند. حدود ۴۴۲۰ هکتار از تهران دارای بافت فرسوده است و بیش از دو و نیم میلیون نفر در این مناطق زندگی می‌کنند. در صورت وقوع زلزله ۷ ریشتری، حداقل ۳۰ درصد این ساختمان‌ها فرو خواهند ریخت. این در حالی است که مطالعات نشان می‌دهد قطع آب، برق، گاز و مخابرات پس از چنین زلزله‌ای قطعی است و امدادرسانی را به یک چالش جدی تبدیل خواهد کرد.
آیا تهران آماده است؟
مقامات اعلام کرده‌اند که ۱۰۹ پایگاه مدیریت بحران در سطح شهر فعال شده و بیمارستان‌های جدیدی در حال ساخت هستند. اما سؤالی که باید پرسید این است که آیا این اقدامات کافی است؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که اقدامات انجام‌شده نسبت به سطح تهدید بسیار ناچیز است و اگر زلزله‌ای مشابه زلزله بم یا سرپل ذهاب در تهران رخ دهد، با یک فاجعه انسانی، اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو خواهیم شد.
زلزله‌های اخیر بویژه زلزله دیروز تهران را نباید فقط یک رویداد طبیعی گذرا دانست. این‌ها زنگ خطرهایی هستند که نشان می‌دهند تهران به یک فاجعه نزدیک می‌شود. مسئولان باید از این فرصت استفاده کنند و به جای اقدامات کوتاه‌مدت، به دنبال راهکارهای بنیادین برای مقاوم‌سازی شهر باشند.