نورنیوز- گروه سیاسی: تنها ساعاتی پس از آنکه تروئیکای اروپایی در بامداد یکشنبه در بیانیهای از بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خبر دادند و از بازگشت قطعنامههای ۱۶۹۶ (۲۰۰۶)، ۱۷۳۷ (۲۰۰۶)، ۱۷۴۷ (۲۰۰۷)، ۱۸۰۳ (۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (۲۰۰۸) و ۱۹۲۹ (۲۰۱۰) استقبال کردند، وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران با صدور بیانیهای محکم و حقوقی اعلام کرد که ایران ادعای سه کشور اروپایی و آمریکا مبنی بر بازگشت قطعنامههای پیشین را که وفق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ خاتمه یافتهاند، رد میکند و تأکید دارد که هیچ تعهدی برای اعضای سازمان ملل متحد، از جمله ایران ایجاد نمیشود. این بیانیه نشان داد که ایران همچنان به اصول خود در حمایت از حقوق هستهای و استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای پایبند است. بیانیه وزارت امور خارجه ایران بهروشنی از مواضع حقوقی و دیپلماتیک ایران در مقابله با فشارهای سیاسی و نظامی حمایت میکند.
سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه هم در نامه ای به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت تصریح کرد، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن ادعایی قطعنامه های خاتمهیافته ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را مردود میداند و نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.
روشنگری درباره یک خطای حقوقی
بیانیهای که وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده، در واکنش به اقدام سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه، انگلیس) و ایالات متحده در تلاش برای بازگرداندن تحریمهای لغو شده علیه ایران، بهوضوح تاکید دارد که این اقدامات غیرقانونی و ناعادلانه هستند. ایران بهطور قطعی اعلام کرده که مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و مفاد توافق هستهای برجام، این تحریمها باید در تاریخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴ خاتمه یابند. بیانیه، این فشارها را از سوی کشورهای غربی و حمایتهای ضمنی آنها از تجاوزات نظامی علیه تاسیسات هستهای ایران، مغایر با اصول حقوق بینالملل و مقررات نظام عدم اشاعه سلاحهای هستهای میداند.
وزارت خارجه ایران با تأکید بر حسن نیت جمهوری اسلامی در حلوفصل اختلافات بهواسطه دیپلماسی و گفتگو، بر اساس تجربه دو دههای خود در رعایت مفاد برجام، اعلام کرده است که هیچگونه پایبندی به تصمیمات اخیر نخواهد داشت و از تمامی ابزارهای حقوقی و دیپلماتیک برای پیگیری حقوق ایران استفاده خواهد کرد.
یکی از جنبههای کلیدی که در بیانیه وزارت خارجه ایران مورد تأکید قرار گرفته، اصول حقوقی و احکام قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. این قطعنامه که به شکلگیری توافق هستهای برجام منجر شد، پیشبینی کرده است که تحریمهای هستهای علیه ایران پس از ۱۰ سال خاتمه یابد. ایران بر این اساس معتقد است که هرگونه تلاش برای بازگرداندن این تحریمها نه تنها از نظر حقوقی فاقد مبنای قانونی است، بلکه با اصول پذیرفته شده بینالمللی در تضاد است.
بیانیه تصریح میکند که اگرچه کشورهای غربی به بهانههای مختلف تلاش دارند تا این قطعنامهها را مجدداً فعال کنند، اما هیچگونه تعهد حقوقی برای اعضای سازمان ملل متحد از جمله جمهوری اسلامی ایران در برابر مفاد این قطعنامههای لغوشده وجود ندارد. در همین راستا، جمهوری اسلامی ایران از جامعه بینالمللی خواسته است تا از بهرسمیت شناختن این وضعیت غیرقانونی خودداری کرده و با هرگونه تلاش برای نقض این توافق بینالمللی مقابله کند.
مقابله با تجاوزات نظامی و نقض حقوق بشر
بیانیه همچنین به اقداماتی که از سوی کشورهای غربی بهویژه ایالات متحده و رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هستهای ایران در سال ۲۰۲۵ صورت گرفت اشاره میکند. این حملات نظامی که در خرداد و تیر ماه ۱۴۰۴ رخ داد، علاوه بر آسیب به تاسیسات هستهای ایران، موجب شهادت و مجروح شدن تعدادی از فرماندهان نظامی، دانشمندان هستهای و برخی از شهروندان ایرانی نیز شد. ایران ضمن محکومیت این اقدامات، اعلام کرده که این حملات نه تنها نقض فاحش حقوق بینالملل است، بلکه میتواند تبعات حقوقی و بینالمللی سنگینی برای طرفهای متجاوز بهدنبال داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران بهطور قاطع از حقوق خود برای پیگیری این جنایتها از طریق مراجع بینالمللی و درخواست غرامت استفاده خواهد کرد. این بخش از بیانیه بهویژه بهعنوان یک پیام قوی به طرفهای غربی مطرح شده است که ایران برای دفاع از حقوق ملی و مردم خود در برابر هرگونه تجاوز، آماده است و برای احقاق حقوق خود از تمام ابزارهای حقوقی و دیپلماتیک استفاده خواهد کرد.
یکی از بخشهای مثبت این بیانیه، تأکید بر پایبندی ایران به فرآیندهای دیپلماتیک و حقوقی برای حلوفصل اختلافات هستهای است. ایران همواره اعلام کرده است که آمادگی دارد تا در قالب توافقات بینالمللی، از جمله برجام، به حقوق هستهای خود دست یابد. بر اساس این توافق، ایران پس از برجام، در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، تعهدات خود را بهطور کامل انجام داد و در صورت بازگشت طرفهای غربی به تعهدات خود، آمادگی برای بازگشت به تعهدات هستهای را داشت.
علیرغم نقضهای مکرر برجام از سوی آمریکا و دیگر کشورهای غربی، جمهوری اسلامی ایران بهطور مستمر تلاش کرده است که فضا را برای بازگشت به تعهدات متقابل آماده کند. با این حال، تلاشهای ایران برای تحقق این هدف همواره با عدم جدیت و نداشتن حسن نیت از سوی کشورهای غربی مواجه شده است.
در کنار تحرکات حقوقی و دیپلماتیک، ایران همچنین در تلاش بوده است تا فضای تعاملات با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را حفظ کند. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران تفاهمات مختلفی با آژانس داشته و این رویکرد نشان میدهد که ایران همچنان به دیپلماسی پایبند است و آماده است تا بهطور منطقی، عادلانه و منصفانه به حلوفصل مسائل هستهای بپردازد.
پاسخ قاطع ایران به فشارهای خارجی
بیانیه وزارت امور خارجه ایران از یک منظر نشاندهندهی رویکرد قاطع جمهوری اسلامی در مواجهه با تحریمها و فشارهای خارجی است. ایران با رد ادعاهای کشورهای غربی، بهویژه سه کشور اروپایی، اعلام کرده است که هرگونه تحرک برای بازگرداندن تحریمها غیرقانونی و ناعادلانه است. این موضعگیری نهتنها در جهت حفظ عزت ملی و حقوق هستهای ایران است، بلکه پیامی به جامعه جهانی میدهد که جمهوری اسلامی ایران به اصول خود پایبند است و در مقابل هرگونه فشار، با قدرت ایستادگی خواهد کرد.
ایران با استناد به حقوق بینالملل، سازوکارهای قانونی و دیپلماتیک خود را بهطور شفاف و محکم مطرح کرده است. این رویکرد نهتنها بهعنوان یک پاسخ حقوقی به اقدامات خصمانه کشورهای غربی، بلکه بهعنوان یک مدل دیپلماتیک نشاندهندهی استحکام و عزم راسخ ایران در عرصه جهانی است.
در نهایت، بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشاندهنده دفاع حقوقی مؤثر از حقوق هستهای و استقلال کشور است. ایران با استناد به اسناد بینالمللی، ضمن رد تحرکات اخیر کشورهای غربی، تأکید دارد که این اقدامات نه تنها غیرقانونی است، بلکه از منظر اخلاقی و منطقی نیز مردود است. این موضعگیری، یک گام مثبت و استوار در جهت حفظ منافع ملی ایران و تأکید بر حق کشور برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای است. این دفاع حقوقی، اقدامی روشنگرانه در دیپلماسی هستهای ایران است که بر اساس اصول حقوق بینالملل و با استفاده از ابزارهای دیپلماتیک و حقوقی، به مقابله با فشارهای خارجی پرداخته است.