شناسه خبر : 81046
تاریخ انتشار : 1400/08/19 10:42
زیر زمینی سازی!

حسین انتظامی

زیر زمینی سازی!

در کشورهایی مثل ما ٣ گفتمان یا ٣ سبک زندگی وجود دارد : رسمی، عرفی و زیر زمینی. طبیعی است که اینها صفر و یکی نیستند بلکه یک طیف را تشکیل می دهند.

نورنیوز ـ گروه جامعه: سبک زندگی رسمی یعنی آن چه که حکومت تبلیغ می کند یا آن چه که باید باشد. نمونه بارزش تلویزیون است. آن خانم محجبه و محجوبه بازیگر یا مجری که در قاب تلویزیون می‌بینیم و ما را به حقیقت دعوت می‌کند، نماد سبک زندگی رسمی است و عکس‌های مهمانی‌ها و سفرهای خارجی او، نماد زندگی عرفی همان شخص است. این مساله در سایر کشورها حل شده است و کسی از آنتونی کوئین انتظار ندارد در زندگی  شخصی هم حمزه (ع) باشد؛ اما در اینجا و با سرک کشیدن در اندرونی مردم و ایدئولوژیک کردن همه چیز، پاپاراتزی‌گری را ترویج می‌دهیم.

هر چقدر تضادهای سبک زندگی رسمی و عرفی بیشتر شود (یعنی آن را صفر و یکی ببینیم) نتایج زیر به بار می آید:

1- رذایل اخلاقی نظیر ریا ، نفاق، دروغ ، آدم فروشی و ... بیشتر می شود. این رذایل، آدمی  را از انسانیت به دور و پستی را جایگزین می کند.

2- دامنه اضطراب ها فزونی می گیرد؛ نظیر ترس، نگرانی از لو رفتن رفتار عرفی و ...

3- در رابطه حکومت و مردم، جاسوس پروری و خریداری این شغل توسط پلیس مخفی در رابطه ای هم افزا ، رشدِ نمایی (نه حتی تصاعد حسابی یا هندسی) می کند و طبعا بخش قابل توجهی از بودجه عمومی، صرف آن می شود و مدام هم افزایش می یابد.

4- این دو سبک زندگی ، به جای همنشینی روی یک طیف، به تضادی غیر قابل جمع تبدیل می شود . با این دو قطبی‌سازی که وجه ایدئولوژیک هم می‌یابد، اولا خشونت اجتماعی بالا می رود و ثانیا هر رفتار ناشی از سبک زندگی عرفی به نشانه ای از اعتراض با حکومت ، تاویل می شود. نقل است که ابتدای انقلاب، عده ای با فشار بر امام راحل (ره) به دنبال ممنوعیت سیگار بودند اما امام با هوشمندی زیر بار نرفتند. فکرش را بکنید؛ هر کسی که گوشه ای سیگار به لب داشت نمادی از براندازی و ضدیت با جمهوری اسلامی می شد!

5- نزاع بین این دو، به ایجاد و توسعه سبک زندگی زیرزمینی می انجامد. وقتی چیزی که ذاتا زیرزمینی نیست اما جایی برای بروز یا تخلیه ندارد به زیرزمین برود یعنی تمام مخاطرات فردی و اجتماعی پدیده زیرزمینی را پذیرفته‌ایم. بتدریج کار به جایی می رسد که شهری چه بسا بزرگتر از شهری که روی آن زندگی می کنیم در زیر پایمان جریان دارد و اکثر ملت، پس کوچه هایش را هم بلدند اما ما از آن بی‌خبریم.

6- مهاجرت نخبگان و جوانان(یعنی جمعیت کیفی) شدت می گیرد. تجربه نشان داده در مهاجرت، مسائل اجتماعی بیشتر از انگیزه های اقتصادی موثر است. دیوار برلین حدود بیست سال پس از تقسیم آلمان و توسط شرقی‌ها ساخته شد. دلیل اصلی، جدا سازی ایدئولوژیک یا اقتضائات جنگ سرد نبود بلکه مواجهه حاکمان آلمان شرقی با این پدیده بود که یک ششم جمعیت کشورشان، آن هم عمدتا جوانان و متخصصان، راهی غرب شده بودند و راهی جز دیوارکشی نماند!

7- مهاجرت فقط مهاجرت نیروی انسانی نیست – که البته اصلی ترین دارایی است - بلکه مهاجرت سرمایه را نیز به دنبال دارد. در همین نقطه و به‌دلیل تاثیر سایر عوامل، صفر شدن سرمایه‌گذاری خارجی و انزوا هم رخ می دهد.

8- روز به روز، بخش بیشتری از منابع کشور، صرف تولید محتوا یا رفتار و پروژه های پروپاگاندایی می شود که باز به نوبه خود، شکاف و دوقطبی‌سازی را عمقی بیشتر می بخشد. این البته برای پروژه‌بگیران حرفه‌ای -که بعضی از آنان اعتقاد چندانی به گفتمان رسمی ندارند- نان می‌شود اما آیا برای کشور هم آب می شود؟

هر کدام از عوامل بالا در رفتاری هم افزا به رشد سایر عوامل کمک می کند. در مکانیک به این پدیده، افزایش شتاب می گویند که با افرایش سرعت، تفاوت دارد. فروپاشی‌های اجتماعی یا سیاسی یا ساختاری دقیقا در همین فرایند رخ می‌دهد. در ثابت بودن سرعت (شتاب صفر) و حتی افزایش سرعت (شتاب ثابت) فرمان در دست راننده است اما در افزایش شتاب، کنترل از دست او خارج می شود و حتی بعدا و البته به شرط حیات! باور نمی‌کند که با چه سرعتی چنان اتفاقاتی افتاده است.

ابتدای انقلاب، سبک زندگی رسمی، درصد خیلی بالایی از این طیف را تشکیل می داد و تقریبا همه مردم ، همسو با گفتمان رسمی انقلاب  و دفاع مقدس بودند. سبک زیرزمینی هم تقریبا وجود نداشت. بتدریج و با برجسته شدن سبک عرفی در میانه طیف (مثلا ماجرای ممنوعیت ویدئو) سبک رسمی به عقب رانده شد و هر روز با وقوع پدیده‌ها یا ماجراهای جدید، سهم آن کمتر می شود. خود مردم این همزیستی را تا حدی حل کرده‌اند به شرطی که مداخلات دولتی و مرزبندی‌های تندروها به حداقل برسد.

طرف، نماز می‌خواند بعضی وقت‌ها هم نمی‌خواند، عفیف است اما مویش پیداست، در تشییع باشکوه حاج قاسم شرکت می‌کند و در عین حال موزیک به قول خودش شاد هم گوش می‌دهد؛ چه اصراری داریم بگوییم از ما نیست؟! حتی نماز نمی‌خواند (چه بسا با مشاهده عملکرد ما)، بی حجاب هم است اما در شبهای قدر، قرآن بر سر می‌گذارد، وطن پرست هم است، می خواهد زندگی کند، دوست دارد مشارکتش یعنی پشتیبانی از نظام را در انتخابات نمایش دهد اما با قرائت جناحی از نظارت، راهی جز عدم مشارکت برایش نمی‌گذاریم. چرا؟ سیره رهبری و مکتب به قول ایشان، حاج قاسم همین است؟

حکمت حکومت‌داری ایجاب می‌کند این طیف سه‌گانه ، مستمرا پایش و سیاستگذاری‌های متناسب، اِعمال شود؛ اعم از مقررات گذاری، مقررات زدایی، مشوق‌ها و محدودیت‌ها. سکوت و غمض عین هم از ابزار سیاستگذاری است که معمولا به آن بی توجهیم. گرانیگاه مدیریت استراتژیک، دقیقا در همین نقطه نهفته است: رصد مداوم محیطی. ضمنا عنان سیاستگذاری به کوته‌بینان ، شعارزدگان، نمایش‌گران و بیگانگانِ تفکیکِ اهم از مهم سپرده نشود.

درک درست از مدیریت این طیف، مانع از گسیختگی جامعه می‌شود. گفته می‌شود مهمترین مؤلفه امنیت ملی، انسجام اجتماعی (ملی) است. این مؤلفه، پیشتر و بیشتر از سایر مؤلفه‌ها نظیر ادوات جنگی، آمادگی رزمی، وضعیت ژئو پلیتیکی، توان دفاعی ، سرانه و ... اهمیت دارد. چرا باید کار به جایی برسد که مردم اروپای شرقی یا عراق و لیبی از چتربازان ارتش بیگانه استقبال کنند؟ یعنی آنان عِرق ملی نداشته‌اند؟


خبرآنلاین
نظرات

المشهدانی رئیس مجلس عراق شد

قاتل بانوی ‌45 ساله بلوچ بازداشت شد

سازمان ملل متحد رژیم صهیونیستی را پاسخگوی جرایم ضدبشری سازد

گفت‌و‌گوی گروسی با غریب‌آبادی پیش از سفر به تهران

احضار کاردار آلمان در تهران به وزارت امروز خارجه

«خار و میخک» در بازار کتاب ایران رکوردشکنی کرد

نورنما | دوربین مخفی عجیب آمادگی جسمانی پیرزن پیرمرد در رشت ! +فیلم

گزارش تصویری| ایسلند؛ سرزمین آتش و یخ

محموله 32 هزار لیتری سوخت قاچاق کشف شد

محدودیتی برای عرضه خودرو در بازار بورس وجود ندارد

عکس های منتخب ایران،پنجشنبه 10 آبان 1403

استقلال بازی خانگی را واگذار کرد

تضمینی برای مسالمت‌آمیز بودن انتخابات آمریکا وجود ندارد

آلمان سه کنسولگری‌ ایران را تعطیل می‌کند

رای دادن به پایان تحریم‌های آمریکا موجب برکناری خانم وزیر شد

«کارنامه» از 10 آبان در رادیو نمایش پخش می‌شود

امنیت در مرزهای دریایی برقرار است

مبلغ 250 میلیون به هرکدام از بازماندگان و 40 میلیون تومان به مصدومان معدن طبس پرداخت شد

تیم تراکتورسازی پس از بازی با استقلال به قطر می‌رود

حزب‌الله 5 صهیونیست را در «المطله» به هلاکت رساند

عراقچی از مواضع محکم الجزایر در حمایت از مردم فلسطین تشکر کرد

تأمین مسکن کارگران در اولویت دولت است

نقش تعیین‌کننده ایران و روسیه در تحقق برنامه‌های بریکس

سایه روشن‌های آتش‌بس در لبنان به روایت روزنامه‌های عرب‌زبان

اهدای بسته معیشتی به خانواده‌های جانباختگان معدن تا پایان سال

برخورد عادلانه‌ای با بازیکنان ایرانی نمی‌شود

270 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای جهش تولید مسکن پرداخت شد

100 تصفیه‌خانه فاضلاب در کشور ساخته می‌شود

مطبوعات‌چی | مروری بر روزنامه‌های پنج شنبه 10 آبان 1403

تمام تلاش دولت برای حل مشکلات مردم است

چرا متناسب سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی اجرا نمی‌شود +جزییات

آتش‌بس با حزب‌الله منجر سقوط دولت می‌شود

نورنما | عکاسی زیبا و دیدنی از سنجاب و موش +فیلم

آتش بس در لبنان؛ واقعیت یا عملیات روانی؟

اختصاص اعتبار ویژه برای صنایع پیشران/ سامانه بازار به زودی راه‎‌اندازی می‌شود

باید در ارتقای ایمنی معادن کوشا باشیم

هوای تهران سالم است

سامانه بارشی جدید از شنبه وارد کشور می‌شود

رئیس‌جمهور به زیارت حرم حضرت معصومه(س) رفت

ایران، اسرائیل و سؤالات سرنوشت‌ساز

دادگاهی در فنلاند حکم ضبط دارایی‌های روسیه را صادر کرد

پرداخت 24 هزار میلیارد ریال مطالبات دارو و ملزومات پزشکی

افزایش 50 درصدی فوق‌العاده ویژه مشاغل عمومی

4 هزار و 275 گواهی تمکن مالی الکترونیک صادر شد

علل افزایش قیمت دلار چیست؟

گفتگوی تلفنی دکتر عراقچی با وزیر امور خارجه جدید اندونزی

انگلیس از کریدور دریای سیاه سلاح به اوکراین منتقل می‌کند

رایزنی وزرای خارجه ایران و قطر

جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد

امیری: شرایط VAR زیبنده فوتبال ما نیست/ پورعلی‌گنجی: داور 2 پنالتی صددرصد را نگرفت

شکست قاسم‌پور برابر سعدالله‌یف در 4 ثانیه پایانی/ نخودی به رده‌بندی رفت

عکس های منتخب جهان،30 اکتبر2024

شورای امنیت حمله تروریستی تفتان را شدیداً محکوم کرد

مقاومت لبنان در دوره دبیرکلی شیخ نعیم قویتر از گذشته به حیات خود ادامه می‌دهد

عکس های منتخب ایران، چهارشنبه 9 آبان 1403

پیام تبریک فرمانده ارتش به دبیرکل جدید حزب‌الله لبنان

سیل شدید در اسپانیا جان 72 نفر را گرفت +فیلم

افزایش شمار شهدا به 43 هزار و 163 نفر/102 فلسطینی دیگر در غزه شهید شدند

میز خدمت این هفته در نماز جمعه برپا است

یک تیم تروریستی در حین ورود به کشور دستگیر شد

شهرری تا دهه فجر صاحب 3 ایستگاه جدید مترو می‌شود

نکات مهم لایحه بودجه 1404

نخودی از جردن باروز آمریکایی انتقام گرفت

استقلال خوزستان 1 - پرسپولیس 0/ نخستین شکست قرمزپوشان ثبت شد

احتمالا ایران به روسیه سرباز می‌فرستد

«محمدرضا فرزین» به عنوان رئیس کل ابقا شد

استقامت اسطوره‌ای مقاومت حماسه عزت را رقم زده است

نورنما | مشاهده پرنده ای ناشناخته در بندر کنگان +فیلم

یک مجتمع تجاری در مشهد طعمه حریق شد +فیلم

فیلم «در آغوش درخت»، نماینده ایران در اسکار شد

آمریکا از سفارتخانه‌های خود برای جاسوسی استفاده می‌کند

251 میلیارد تومان تسهیلات به دانش‌بنیان‌ها پرداخت شد

قابلیت جدید ایرپادز اپل برای کمک به کم‌شنوایان

اقتصاد نگار | سهم حقوق کارمندی از بودجه 1404+فیلم

قتل همسر سابق به خاطر ازدواج مجدد

مشکل رجیستری آیفون حل شد/ اعلام سازوکار رجیستری بزودی/سود بازرگانی واردات آیفون 96 درصد

ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول الزامی شد

رشد 4420 واحدی شاخص بورس امروز 9 آبان

نوراینفو | چه زمانی به روانشناس مراجعه کنیم ؟

حملات حزب‌الله به مواضع رژیم اسرائیل/انفجار کارخانه تولید قطعات هواپیما در «نهاریا»

دفاع فرزین از لایحه اجازه افزایش سهمیه دولت در صندوق بین‌المللی

رهبر معظم انقلاب: به جنگ روایت‌ها توجه لازم را نکرده‌ایم

نورنما | زیبایی های برداشت زرشک در خراسان جنوبی +فیلم

از قابل گذشت نبودن اقدام رژیم اسرائیل تا رسیدگی به شکایت داوطلبان

احداث کمپ 30 هکتاری گردشگری در جزیره بوموسی

عراقچی: اسرائیل از کانالی که آمریکا در عراق ایجاد کرده بود حمله کرد

موس حلقه‌ای جایگزینی برای میز کار

پاوربانک خودران؛ یاور خودروهای برقی در جاده‌ها

مطبوعات‌چی | مروری بر روزنامه‌های چهارشنبه 9 آبان 1403

نفوذ هکرها به تلفن نزدیکان بایدن و ترامپ

ایهود اولمرت: نتانیاهو دشمن ماست

منصور بیجار استاندار سیستان و بلوچستان شد+ سوابق

اعلام نتایج قرعه کشی خودروهای وارداتی اول هفته آینده

بازداشت شهردار و یک عضو شورای شهر رامسر به اتهام ارتشا

موافقت مجلس با استعفای «حسین‌زاده»

پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به جشنواره تئاتر کودک و نوجوان

پرسپولیس در اندیشه تصاحب سه امتیاز بازی مقابل استقلال خوزستان

باند 4 نفره آدم‌ربایی و تجاوز به عنف در اهواز بازداشت شدند

سفر مشاوران بایدن برای پایان دادن به جنگ لبنان

صدای بلندتر اعضای بریکس در مناسبات جهانی

X
آگهی تبلیغاتی