تهدیدات فزاینده امنیتی و تغییرات اساسی در محیط جهانی، اروپا را وادار کرده که برای جبران ضعف‌های دفاعی خود اقدام نماید. این روند، که به ویژه تحت فشار سیاست‌های ترامپ مبنی بر کاهش تعهدات دفاعی آمریکا و درخواست از کشورهای اروپایی برای تأمین هزینه‌های بیشتر در حوزه امنیتی شکل گرفته، به یک چالش اساسی تبدیل شده است.
نورنیوز-گروه بین الملل: تهدیدات فزاینده امنیتی در سطح جهانی و به‌ویژه در خاک اروپا، کشورهای قاره سبز را وادار نموده تا در فرآیندی تدریجی ضمن اتخاذ رویکردهای مستقل نسبت به آمریکا، ضعف‌های زیرساختی خود در بخش دفاعی را جبران کنند. این روند با توجه به سیاست‌های ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده که بارها از ضرورت افزایش هزینه‌های دفاعی کشورهای اروپایی سخن گفته، شدت یافته است. ترامپ نه تنها به کشورهای اروپایی فشار آورده که خود مسئولیت بیشتر امنیت خود را بر عهده بگیرند، بلکه از نظر مالی نیز از مشارکت در هزینه‌های جهانی امنیت عقب‌نشینی کرده است. این شرایط ضمن آن که زمینه‌ساز نگرانی‌های عمده برای اتحادیه اروپا و اعضای ناتو شده پرسش‌های مهمی را نیز در مورد آینده ناتو و میزان توانمندی دفاعی آن ایجاد کرده است.
افزایش هزینه‌های دفاعی: چالش و فرصت برای اروپا
دولت‌های اروپایی در واکنش به این فشارها، به‌ویژه پس از تغییرات قابل توجه در وضعیت امنیتی جهانی و تهدیدات جدیدی که از سوی روسیه در جبهه اوکراین و مرزهای شرقی اروپا به وجود آمده، به دنبال افزایش هزینه‌های دفاعی خود هستند. یکی از نمونه‌های بارز این تلاش‌ها، اقدام شرکت «بی‌ای‌ئی»، بزرگ‌ترین تولیدکننده تجهیزات دفاعی اروپا، است که اعلام کرده در صورت دریافت تضمین‌های بلندمدت از سوی دولت‌ها، آمادگی دارد تا ظرفیت تولید خود را برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون گسترش دهد. این اعلام آمادگی نه تنها نشان‌دهنده نیاز به تأمین امنیت داخلی اتحادیه اروپا است، بلکه نیاز به یک استراتژی دفاعی جدید و مستقل برای کاهش وابستگی به حمایت‌های آمریکا را نیز نمایان می‌کند.
چارلز وودبرن، مدیرعامل بی‌ای‌ئی، به‌طور صریح اشاره کرده که تغییرات اساسی در محیط امنیتی اروپا، که شامل تهدیدات ناشی از بحران‌های ژئوپولیتیکی و نظامی است، می‌تواند به افزایش هزینه‌های دفاعی به‌طور قابل‌توجهی منجر شود. از سوی دیگر، تحلیلگران اقتصادی از جمله در دویچه‌بانک پیش‌بینی کرده‌اند که برای رسیدن به هدف ناتو مبنی بر هزینه‌کرد ۲ درصدی تولید ناخالص داخلی در بخش دفاعی، کشورهای اروپایی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیمی دارند که در مجموع به حدود ۸۰۰ میلیارد یورو خواهد رسید.
بحران ناتو و تهدیدات خروج آمریکا
ترامپ بارها تأکید کرده که ایالات متحده دیگر قادر به تأمین هزینه‌های امنیتی جهانی نیست و کشورهای اروپایی باید سهم خود را از هزینه‌های دفاعی بپردازند. این فشارهای مداوم در حالی است که گزارش‌ها حاکی از آن است که آمریکا ممکن است از ناتو خارج شود یا تعهدات خود را در قبال آن کاهش دهد. چنین تغییرات جدی می‌تواند به فروپاشی ناتو منجر شود، چرا که بدون پشتیبانی مالی و نظامی ایالات متحده، این ائتلاف نظامی جهانی نمی‌تواند به‌طور مؤثر به وظایف خود ادامه دهد. این وضعیت به‌ویژه برای کشورهای اروپایی که بیشترین وابستگی را به ناتو دارند، یک تهدید بزرگ به‌شمار می‌آید.
بر اساس این تحولات، دولت ترامپ به‌طور جدی در پی اتخاذ تصمیماتی است که می‌تواند به پایان سلطه ایالات متحده بر ناتو و حتی فروپاشی آن بینجامد. این تغییرات در سیاست‌های نظامی و مالی ایالات متحده ممکن است ساختار امنیت جهانی را دستخوش تحولات بنیادینی کند. به نظر می‌رسد که در صورت ادامه این روند، ناتو به‌عنوان ائتلافی با رهبری آمریکا به تدریج جای خود را به شکلی جدید از همکاری‌های دفاعی خواهد داد که احتمالاً تأثیرات عمیقی بر امنیت جهانی خواهد داشت.
چالش‌های پیش‌روی اروپا: یک راهبرد دفاعی مستقل و قابل‌اتکا
اروپا باید به دنبال ایجاد یک راهبرد دفاعی مستقل باشد که نه تنها تهدیدات امنیتی داخلی خود را پوشش دهد، بلکه قادر به مقابله با تهدیدات خارجی مانند روسیه و چین نیز باشد. این امر نیازمند افزایش شدید سرمایه‌گذاری در بخش‌های دفاعی، تحقیق و توسعه فناوری‌های پیشرفته نظامی، و ایجاد یک ساختار دفاعی منسجم‌تر است که از جمله شامل ایجاد ارتش‌های مستقل و همکاری‌های بیشتر میان کشورهای اروپایی می‌شود.
در این شرایط، اروپا دیگر نمی‌تواند به اتکای حمایت‌های مالی و نظامی آمریکا برای تأمین امنیت خود ادامه دهد. اگر اتحادیه اروپا نتواند در ایجاد یک ساختار دفاعی مستقل موفق شود، احتمالاً با تهدیدات جدید و خطرات فزاینده‌ای روبه‌رو خواهد شد که از جمله می‌تواند منجر به بحران‌های امنیتی و سیاسی غیر قابل پیش بینی شود.