نورنیوز-گروه جامعه: همایش محدود «جریان حلقه‌های میانی و مدیریت بحران کرونا» به همت دانشکدۀ فرهنگی و اجتماعی دانشگاه جامع امام حسین(ع) با مشارکت مرکز مطالعات راهبردی ژرفا، دانشگاه علوم پزشکی شیراز و جبهۀ انقلاب اسلامی در فضای مجازی برگزار شد. دکتر کامران باقری لنکرانی (وزیر اسبق بهداشت)، دکتر مجید بذرافکن(معاون فرهنگی اجتماعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)، دکتر مهدی سیاوشی (رئیس دانشکدۀ فرهنگی و اجتماعی دانشگاه جامع امام حسین(ع))، دکتر ابوذر گوهری مقدم، دکتر خسروآبادی، دکتر محمدمهدی غمامی، دکتر سیّد رئوف موسوی، دکتر عباسعلی سلیمانی، دکتر ابراهیم حاجیانی، دکتر رسول گلکار، دکتر جلال غفاری (مدیر سابق شبکۀ افق سیما)، دکتر سینا فریدونی، دکتر مژدهی، دکتر علی فلاحی و رضاحسینی خلیلی مهمانان و سخنرانان ویژۀ این مراسم بودند.
دکتر مژدهی در این نشست به تبیین «چالش ها و بایسته های سیاستی طرح شهید سلیمانی در نسبت با دوران کرونا و پساکرونا» پرداخت، وی در ابتدای سخنان خود عنوان کرد: شیوع کرونا در کشور با چالش های زیادی همراه بود از نوع اعلام شیوع بیماری در بهمن 98 تا اعلام مرگ و میر چند فرد در قم که نظام سلامت ایران را نیز مانند همۀ دنیا تحت شعاع قرار داد و کشورهای مختلف با توجه به عدم شناخت از رفتار این ویروس تلاش کردند تا این ویروس را مدیریت کنند ، در ابتدا کشورهای زیادی سعی کردند تا همچون چین با اعمال قرنطینه بیماری را مدیریت کنند اما به مرور زمان جهان پذیرفت که امکان تعطیل کردن تمام فعالیت های عمومی وجود ندارد به همین جهت طرح فاصله گذاری هوشمند در ایران و جهان مطرح شد اما این طرح نیز به مرور ضعف های خود را آشکار کرد.
این کارشناس افزود: ایران اما یک طرح دیگر را برای مدیریت کرونا در پیش گرفت که براساس اعتقاد رهبر معظم انقلاب این ظرفیت را داشت که تهدید کرونا را بدل به فرصت کند ، طرحی که فراتر از لاک داون کردن صرف پروتکل های جهانی بود ، در این طرح با فعال کردن ظرفیت اجتماعی مردم به مصاف با کرونا رفتیم.کرونا جهان را در ابعاد مختلف تحت تأثیر قرار داد و همین آثار سوء سبب شد تا گروه های جهادی پای به عرصۀ میدان بگذارند و طرح شهید سلیمانی با تولید ماسک و بیماریابی محله ای وجود نداشت. متأسفانه نظام سلامت ما وحدت رویه در مواجهه با کرونا نداشت و فرماندهی واحدی در کرونا حکم فرما نبود ، اشتباه بعدی در پیش گرفتن رویکرد درمانی به جای پیشگیری بود به زعم بنده خانه های بهداشت باید به جای بیمارستان ها به عنوان خط مقدم مبارزه با کرونا مطرح می‌شدند و با پایش محله ای مانع از پخش بیماری می‌شدیم.
مژدهی در ادامه گفت: نکتۀ دیگر این است که در همان بحث درمان محوری هم شرایط مناسبی وجود نداشت ، برای مثال همچنان تحلیل جامع ای در کشور وجود ندارد که دریابیم آیا در نهایت داروی رمد سویر برای کرونا مفید است یا فایده ندارد که باید این رویه اصلاح شود. ضعف بعدی نظام سلامت کشور عدم تأمین مالی مناسب برای نظام سلامت بود ، تأمین که شامل پزشکان و دارو می‌شد ، ضعف بعدی حذف پزشک عمومی از چرخۀ درمان کرونا بود که آثار سوء آن همواره نظام سلامت کشور در مواجهه با کرونا را تحت تأثیر قرار داد ، متأسفانه این اشکال جایی به چشم می‌آیدکه بدانیم استفادۀ داروهایی مانند رمد سویر در مراحل اولیه آثار مثبت دارد اما خروج پزشک عمومی از چرخۀ بیماری و درمان کرونا سبب می‌شد تا بیمار خدمات درمانی به هنگامی دریافت نکند که جان مردم به مخاطره می‌افتاد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید اذعان کرد که وزارت بهداشت حمایت همه جانبه ای از طرح شهید سلیمانی نداشت ، در حالی که هر نقطه ای این طرح اجرا شد با آثار مثبتی همراه بود بنابراین نیاز به اصلاح این فرآیند در آینده است ، در طرح شهید سلیمانی پس از بیماریابی گروه های جهادی به شناسایی زود هنگام ، مدیریت هوشمند و حمایت از بیماران در منزل می‌پرداختند اما همانطور که رهبر انقلاب فرمودند ، این طرح نیاز به ارتقاء دارد.
مژدهی در خاتمه گفت: طرح شهید سلیمانی نیاز به پاره ای از پیوست ها برای ارتقاء دارد ، برای مثال این طرح نیاز به پیوست رسانه ای دارد ، اثر ایجاد پیوست رسانه ای را پیش تر در مباحثی مانند رادیو اربعین دیده ایم ، ویژگی های کرونا سبب می‌شود که نیاز به پیوست رسانه ای داشته باشیم تا مشکلات مردم را رسیدگی کند ، ضمن این که رسانه این امکان را دارد که شأن اجتماعی عوامل بهداشتی غیر از پزشکان را ارتقاء دهند و برای آن ها انگیزۀ مضاعفی ایجاد کنند. کرونا عوارضی برای کشور داشت که ارتقاء طرح شهید سلیمانی را ضروری می‌کند ، برای مثال چالش های ناشی از ورود یکباره دانش آموزان به فضای مجازی ، تضعیف بنیان تحصیلی آن ها و ... در دورۀ کرونا وجود دارد که در تکمیل طرح شهید سلیمانی باید مورد توجه قرار گیرد.
دکتر فلاحی مدیر وضعیت شناسی مرکز مطالعات راهبردی ژرفا در ادامۀ این نشست دربارۀ وضعیت‌شناسی و ارزیابی طرح شهید سلیمانی با اتکاء پیمایش‌های انجام شده صحبت کرد، وی در ابتدای سخنان خود عنوان کرد: نظام سلامت کشور تمام ظرفیت خود برای کنترل کرونا را به کارگیری کرد و نیروهای بسیجی نیز به واسطۀ طرح شهید سلیمانی ، تلاش کردند تا یاری کنند ، سیستم سلامت کشور باشند. مهمترین اقدام بسیجیان در طرح شهیدسلیمانی بعد از مراجعه حضوری ، تماس تلفنی به مردم و غربالگری از این طریق بود ، براساس پیش بینی ها قرار بود که در ازای هر 25 هزار ایرانی یک پایگاه سلامت فعالیت کند.
فلاحی افزود: طرح نقاط قوت زیادی داشت از جمله مشارکت برون سازمانی و داوطلبانه مردم برای رفع بحران ، مشارکت و بیماریابی ، همراهی گروه های مردمی برای مراقبت از بیماران علیرغم واگیردار بودن بیماری ، سرعت بخشی به بیماریابی ، اطلاع رسانه ای شبکه ای به بهیاران و عوامل طرح ، ارتباط نزدیک با مردم ، تهیه و توزیع کمک های مردم ، گسترش تجربۀ کارشناسان طرح شهید سلیمانی برای کنترل بحران های مختلف و ... که باید به آن اشاره کرد.
مدیر وضعیت‌شناسی مرکز ژرفا در خصوص نقاط قابل ارتقاء طرح شهید سلیمانی گفت:
- ارتقاء همکاری وزارت بهداشت با عوامل طرح شهید سلیمانی
- به کارگیری ظرفیت نیروهای بسیج در مسئله ای غیر از گند زدایی از معابر با توجه به کاربرد محدودی که دارد
- افزایش کیفی فعالیت های رسانه ای
- تدبیر اندیشی برای حفظ سلامت نیروهایی که مراجعه مستقیم به منازل دارند
- ارتقاء ظرفیت آموزشی برای هویت اعضای طرح شهید سلیمانی
- افزایش ظرفیت تعاملی طرح با مردم
- از بین بردن دید امنیتی و تجسسی که برخی مردم از مراجعه حضوری به منزل خود داشتند
- استفاده از تکنولوژی برای رصد و پایش وضعیت کرونا
- آموزش افراد داوطلب جهت واکسیناسیون مردم
فلاحی در ادامه گفت: تحقق راهکارهای فوق با استفاده از راهبردهای ذیل ممکن به نظر می‌رسد:
- معرفی نماینده تام الاختیار وزارت بهداشت در سپاه های استانی
- افزایش فعالیت های رسانه ای برای بازخورد فعالیت جهادگران
- راه اندازی کمیتۀ سلامت روان برای کاهش آثار روانی ناشی از بیماری کرونا
- تشکیل کمیتۀ اقتصادی برای حمایت مالی از افراد آسیب دیده که اجرای آن ها می‌تواند این طرح را ارتقاء دهد.
طراحی سامانه ای هوشمند برای دریافت ، رصد و پایش اطلاعات حاصل از اجرای طرح یکی دیگر از راهکارهای ارتقاء طرح شهید سلیمانی است.
دکتر مجید بذرافکن معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی آخرین مدعوی بود که در این همایش به بیان سخنان خود در باب «نظم نوین جهادی پرداخت، وی در ابتدا عنوان کرد: بیش از هر چیز از تمام عوامل برگزاری این همایش تشکر می‌کنیم و خدا قوت می‌گوییم و خوشحالیم که یک مسئله روز مورد توجه محفلی علمی قرار گرفته است؛ متأسفانه هرگاه علم با فاصلۀ زیادی به یک مسئله روز پرداخته است، مشکلات زیادی را شاهد بودیم در رابطۀ نهاد علم و مسئله روز که اهمیت ورود امروز به مسئله کرونا را بیش از گذشته افزایش می‌دهد.
بذرافکن در ادامه گفت: اندیشمندان مختلف دوره های مختلف را براساس دیدگاه های خود دسته بندی کرده اند ، این مسئله از گذشته وجود داشته است و دوران معاصر که اندیشمندان علم ارتباطات دوران تاریخی را تقسیم بندی می‌کنند ، برای مثال مارشال مک لوهان که تولد دهکدۀ جهانی را پیش بینی می‌کند ، باید اذعان کرد که اغلب تقسیم بندی این متفکران در مواجهه با یک بحران نظریه پردازی می‌کنند ، در دوره ای آزادی مسئله و بحران جهان است که اندیشمندان دنیا را بر این اساس دسته بندی می‌کنند یا در دورانی که خبر و اطلاع رسانی در جهان مطرح می‌شود ، متفکرین نظریه های شفافیت را مطرح می‌کنند یا پس از فروپاشی شوروی آقای فوکویاما لیبرالیسم را نهایت توان انسان برای مدیریت جهان معرفی می‌کند و البته دو بال سرخ و سبز شیعه را مخاطره ای برای این نظم نهایی معرفی می‌کند.
وی افزود: مقصود ما رد این دستورالعمل های یگانه برای مدیریت جهان است ، کشورهای اروپایی در قرن 17 تحت عهد نامۀ وستعالیا توافق می‌کنند که مرزها ، آئین ها و فرهنگ های داخلی خود را به رسمیت می‌شناسند که این فرآیند ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که قدرت های اقتصادی شکل می‌گیرند و بین یکدیگر توافق می‌کنند که در حیطۀ تسلط یکدیگر دخالت نکنند و شرکت های تحت زعامت آن ها هر یک بخشی را اداره کنند. بعد از گذشت مدتی جامعۀ ملل برای ادارۀ کشورها شکل می‌گیرد و شرایط پیش از کرونا شکل می‌گیرد.
کرونا بحرانی است که حق حیات انسان ها را نشانه رفته است ، پیش از این امکان داشت کسی زنده باشد اما آزادی نداشته باشد اما کرونا این سؤال را به وجود آورد که اساساً آیا پس از کرونا زندگی وجود دارد ؟! به همین جهت است که جمعیت یک میلیاردی چین یا هند قرنطینه های شدید را می‌پذیرند ، در کرونا همۀ عرصه های زندگی به مؤلفه حیات گره خورده است و ابعاد مختلف زندگی انسان شامل تحصیل ، ورزش ، اقتصاد ، واکسن و ... را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
به زعم بنده پس از پایان جنگ سرد تمام ابعاد زندگی بشر به سوی جهانی شدن پیش رفت اما انقلاب اسلامی مقاومتی مقابل این نظم نوین جهانی ایجاد کرد. باید بررسی کنیم که این انقلاب در چه شرایطی رخ داده است ، پیش از انقلاب نحوۀ کشاورزی ، امنیت ، اقتصاد و ... جهان براساس الگویی جهانی هدایت می‌شد ، اساساً اگر هم انقلابی قرار بود که شکل بگیرد باید تحت زعامت یکی از دو بلوک شرق و غرب باشد اما در انقلاب اسلامی هر دو بلوک مخالف شکل گیری بودند ؛ چرا که قطب سوم در جهان به صورت مستقل از آن ها شکل می‌گرفت.
معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه در ادامه تصریح کرد: پس از انقلاب اسلامی ، نابودی شوروی و ورود مجدد آمریکا به منطقه آمریکا در سال 2001 یا 2003 به عراق و افغانستان ، آن ها تلاش کردند تا مدتی کوچک تر از آمریکا را در خاورمیانه ایجاد کنند ، کشورهایی مانند مصر نمونه هایی بودند که پیش از عراق و افغانستان ، آمریکایی سازی شده بودند اما در بهار عربی کشورهایی مانند مصر ، لیبی و تونس از درون دچار فروپاشی می‌شوند و ناکارآمدی نظم آمریکایی پیش از گذشته به چشم می‌آید.باید پذیرفت که نگاه قدرت رسانه ای و سیاسی موضوع نفع شخصی و نهایت گروهی مطرح است و مؤلفه های دیگر ارزش دارد ، ارزشمند بودن منفعت زمانی معنا پیدا می‌کند که مصداق هایی مانند جنگ علمی دشمن و ترور دانشمندان هسته ای را مرور می‌کنیم اما در این دنیایی که نفع شخصی اهمیت دارد ، انقلاب اسلامی متولد می‌شود که براساس آمار موجود راه سیصد ساله را طی 30 سال طی می‌کند که مایه افتخار است.
وی در ادامه عنوان کرد: اقتدار انقلاب اسلامی تا حدی پیش می‌رود که ایران از اجبار واگذاری گمرک تنگه هرمز در عهد شاه عباس برای آزادی بندر عباس به توقیف نفت کشی انگلیسی در خلیج فارس نائل می‌آید و این پیشرفت چشم گیری است. بحران کرونا در جهان تا جایی پیش می‌رود که دنیا با بحران دفع اموات با مشکل مواجه می‌شود و کنترل این بحران در پذیرش 40% از متوفیان کرونایی برای دفن در بهشت زهرا به حدی برای غربی ها عجیب است که علت این توفیق توسط شهردار لندن از شهردار تهران پرسیده می‌شود.
بذرافکن افزود: سرمایه اجتماعی نظام های مختلف سیاسی در جهان به حدی تحت تأثیر قرار می‌گیرد که اخیراً فرانسه به دلیل عدم رعایت پروتکل های بهداشتی 3000 نفر از پرسنل خود را اخراج می‌کند ، اعتبار دبلیو اچ او تحت تأثیر قرار می‌گیرد ، در آمریکا مجسمه های کریستوفر ساقط می‌شود و باید اذعان کرد که این وقایع فراتر از سرمایه اجتماعی ، بنیان های هویتی جهانیان را تحت تأثیر قرار داده است به همین جهت است که فوکویاما می‌گوید که کرونا افول آمریکا را تسریع کرد.
به زعم بنده جامعۀ ایرانی در مقایسه با بسیاری از کشورهای جهان شرایط بهتری دارد و نباید برخی مقاومت ها در برابر محدودیت هایی مانند سفر را بیش از حد بزرگ نمایی کرد تا مردم را تحقیر کنیم ، براساس شرایط کلی کشور این مقاومت ها بیش از اندازه بزرگ نبوده است.
وی تأکید کرد: مقاومت مردم ایران در برابر کرونا یک کیس مطالعاتی است ، وزیر بهداشت دولت قبل در بهمن ماه سال گذشته با مداخلۀ 30 هزار نفر برخلاف پیش بینی ها بدون واکسن ، تعداد مبتلایان کشور کاهش پیدا می‌کند و تعداد کشته ها ی کرونا به زیر 100 نفر می‌رسد و این ممکن نیست مگر با جایگزینی منطق جهادی با نگاه منفعت طلبانه ای که در کشورهای دیگر حاکم است ، بررسی های واقعی میدانی نشان می‌دهد که مداخلۀ مردم چه آثار مثبتی در مدیریت کرونا دارد که نباید از آن غافل شد.
این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: نظم نوینی در حال استیلا بر جهان است که تکیه مستقیم بر واژۀ «جهاد»« دارد و البته قدرت های جهانی در همۀ عرصه ها سعی دارند که این نظم را بر هم بزنند و این هم آوری در عرصۀ ورزش نیز وجود دارد ، این کشورها پروتکل های خود را کنار می‌گذارند تا خانمی که مقابل ساختارهای نظام اسلامی خروج کرده است به موفقیت جدیدی در عرصۀ بین المللی دست پیدا کند اما او موفق نمی‌شود ، هم آوری که نشانه هایی از آن در تمام عرصه ها وجود دارد.
بذرافکن خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی با منطقی که کمتر به آن اشاره شده است ، توانسته مدیریت میدانی دقیقی بر عرصه های مختلف حکمرانی کشور داشته باشد ، نظم نوین جهادی که نمونه هایی از آن بارها در کشور اتفاق افتاده است ، نمونه هایی مانند تشییع شهید سلیمانی ، تشییع شهید حججی ، شهدای قواص ، 9 دی 1388 یا استقبال از ضریح امام حسین » ع « در کشور که پیش چشم همه ایرانی ها قرار دارد اما شاهد بودیم که علیرغم همه تلاش های ضد ایرانی برای برهم زدن نظم ایران ، انتقال قدرت در آمریکا زیر آتش و با درگیری انجام می‌شود اما دولت جدید در ایران با آرامش کامل مستقر می‌شوند ، نظم نوین جهادی که در عرصۀ کرونا هم در اموری مانند ساخت 7 گونه واکسن براساس علم درون زا وجود دارد و جوانان ایرانی بدون دلسردی برای سربلندی ایران و انقلاب اسلامی تلاش می‌کنند.
وی در خاتمه گفت: نظم نوین جهادی را می‌توان در کلام رهبر معظم انقلاب در سال 1397 و در ورزشگاه آزادی بررسی کرد که ایشان عزم جوان ایرانی را جزم شده برای از پیش رو برداشتن هر مانعی برای پیشرفت ایران اسلامی است ، شاید در آن مقطع درک بیان رهبری سخت بود اما امروز که ایران برای جهان نسخه می‌نویسد که چطور رفتار کنند ، امکان درک سخن ایشان بیش از گذشته وجود دارد.