نورنیوز- گروه اقتصادی: با به صدا درآمدن سوت پایان معاملات روز چهارشنبه، پنجمین دور از سری مبارزات بازارهای مالی درسال ۱۴۰۳ نیز با قعر نشینی بازارسهام به پایان رسید. شاخص کل بورس باوجود رشد محدودی که درهفته پایانی مردادماه به ثبت رساند؛ بیش از ۱۶۰ هزار واحد پایین‌تر از اولین روز مردادماه بسته شد و پنجمین ماه سال را با افت ۶.۳ درصدی به پایان رساند. شرایط برای شاخص کل فرابورس نیز به همین شکل پیش رفت و این شاخص نیز معملات مردادماه را با ثبت بازدهی منفی ۶.۷ درصدی پشت سر گذاشت.
درمقابل، مشاهده می‌شود که استقبال سرمایه‌گذاران از اوراق بدون ریسک و سپرده‌های بانکی حفظ شده است و این بازارها درجذب سرمایه‌های خرد موفق عمل کرده‌اند. بازار ارز و طلا در مردادماه همچنان رکودی ماند و افزایش تنش‌های سیاسی نیز نتوانست تنور معاملات این بازارها را گرم نگهدارد. بازار طلای ایران در مردادماه تحت تاثیر افزایش شدید قیمت جهانی طلا قرار داشت و سکه تمام توانست معاملات این ماه را با رشد ۳ درصدی به پایان برساند. اما بازار ارز همچنان کم رمق ماند و نتوانست رشد ۷ درصدی نیمه اول مردادماه را که پس از ترور شهید هنیه در تهران حاصل شده بود حفظ کند.
درماه گذشته قیمت نفت و گاز در بازارهای جهانی کاهش یافت و فلزات اساسی رشد محدودی را تجربه کردند. در این ماه بازارهای جهانی کالا و خدمات رکودی ماندند و شاخص قیمت کالاهای پایه به کاهش خود ادامه داد. این موضوع هزینه‌های تولید بنگاه‌های داخلی را کاهش می‌دهد؛ اما تقاضا برای محصولات نیز کم می‌شود که کاهش درآمدها را به دنبال دارد.
ارسال مهمات بانکی برای حمایت از سهام
شاخص کل بورس که در نیمه ابتدایی مردادماه افت سنگینی را تجربه کرد و به زیرمحدوده ۲ میلیون واحد رسید، هفته پایانی مردادماه را صعودی به پایان رساند. این اتفاق پس از آن رخ داد که بانک‌مرکزی با درخواست بورسی‌ها موافقت کرد و به بانک‌ها اجازه داد تا با ۵۰ هزار میلیارد تومان به یاری بازار سهام بشتابند.
البته این کمک همچنان به بازار نرسیده و به نظر می‌رسد مراحل قانونی این فرآیند به طور کامل طی نشده است. به گفته منابع خبری سازمان بورس، بانک‌مرکزی درخواست بانک ملت برای تزریق پول به صندوق توسعه بازار سرمایه، با هدف حمایت از بورس را پذیرفته است. همچنین روابط عمومی بانک مرکزی خبرداد که در جلسه فوق‌العاده هیأت عالی به تاریخ ۳۰ مرداد ۱۴۰۳ بانک‌مرکزی در خصوص حمایت از بازار سرمایه به مبلغ ۱۰ هزار میلیارد تومان تصمیم‌گیری کرده است. این اخبار نشان می‌دهد منابع بانکی همچنان در راه است و طی روزهای آینده به بازار خواهد رسید.
آمار مرداد نشان می‌دهد، معاملات سهام همچنان در شرایط رکودی قرار دارد و ارزش معاملات خرد سهام درمحدوده ۲ هزار میلیارد تومان باقی مانده است. میانگین ارزش معاملات در دومین ماه از تابستان ۱۴۰۳ به حدود ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسیده که بیش از ۹۰۰ میلیارد تومان پایین تراز میانگین ۵ ماه گذشته است.
دراین مدت کدهای حقیقی به طور متوسط روزانه ۲۸۳ میلیارد تومان از سهام خود را به حقوقی‌ها واگذار کرده‌اند که رقمی بالاتر از متوسط ۵ ماهه ۱۴۰۳ است. درمقابل، روزانه ۷۰ میلیارد تومان پول حقیقی به صندوق‌های درآمد ثابت وارد شده است که ۵۲ میلیارد تومان کمتر از متوسط 5 ماهه است. بنابراین شدت خروج پول از معاملات سهام در مردادماه افزایش یافته و مبلغ کمتری به صندوق‌های درآمد ثابت ورود کرده است.
مطابق با نمودارهای بالا، شرایط رکودی در معاملات سهام ادامه یافته و استقبال از صندوق‌های درآمد ثابت نیز کمتر از ماه‌های گذشته بوده است. همچنین نمودار پایین نشان می‌دهد که کدهای حقیقی طی یک‌ماه گذشته پول کمتری به حساب کارگزاری‌ها واریز کرده‌اند. نکته قابل توجه اینکه در فاصله بین ۲۱ تا ۲۴ مردادماه که طرح فروش محصولات ایران خودرو آغاز شد، بیش از4 هزار میلیارد تومان پول حقیقی از حساب کارگزاری‌ها برداشت شده است. البته در اقدامی عجیب، آمار ورود و خروج پول از حساب کارگزاری‌ها در هفته دوم مردادماه انتشار نیافت و نمی‌توان به درستی مقدار پول‌های خارج شده از بازار برای ثبت نام در طرح فروش خودرو را تخمین زد.
مطابق با نمودار بالا، خروج ۴ هزار میلیارد تومانی حقیقی‌ها از بازار سرمایه در زمانی رخ داد که فروش محصولات ایران خودرو آغاز شد. بنابراین به نظر می‌رسد بخش زیادی از پول‌های خارج شده از بازار سرمایه به ثبت نام در طرح فروش محصولات ایران خودرو اختصاص یافته است. فروش خودرو فشار عرضه در بازار طلا را نیز افزایش داد اما با نزدیک شدن به پایان مهلت ثبت نام این طرح، تقاضا برای خرید طلا تاحدودی افزایش یافت.
با توجه به اطلاعات موجود، مجموع ورود پول به بازار سرمایه از ابتدای سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۶۱ هزار میلیارد تومان بوده است که حدود ۲۴ هزارر میلیارد به کدهای حقوقی و ۳۷ هزار میلیارد تومان به کدهای حقیقی تعلق دارد. بخش قابل توجهی از سرمایه‌های وارد شده به بازار سرمایه صرف سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت و اوراق مشارک دولتی و خصوصی می‌شود و عموما به معاملات ثانویه بازار سهام راه نمی‌یابد. البته کارگزاری‌ها شرایطی را ایجاد کرده‌اند که افراد بتوانند از طرق رسوب پول در حساب کارگزاری خود، به صورت روز شمار بهره دریافت کنند. کارگزاری‌ها پول‌های رسوب شده را به صندوق‌های سهامی انتقال می‌دهند و برای خرید اوراق مشارکت دولتی و خصوصی صرف می‌کنند.
چرا دلار جان نمی‌گیرد؟
دلار معاملات مردادماه را بین ۵۷ تا ۵۸ هزار تومان به پایان رساند. این اسکناس آمریکایی طی ۲ سال گذشته ۴ بار به کانال ۶۰ هزار تومان حمله کرده است؛ اما با استقبال سرد معامله‌گران رو به رو شده و نتوانسته برای مدت طولانی در این محدوده باقی بماند. برآوردها نشان می‌دهد ماندگاری دلار بالای عدد ۶۰ هزار تومان درحال کاهش است. این اسکناس در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ به محدوده ۶۰ هزار تومان حمله کرد که یک روز هم در این عدد دوام نیاورد. سال ۱۴۰۲ برای دلار ناامید کننده بود و بازدهی آن تا روزهای پایانی سال به ۵ درصد هم نرسید. اما درپی افزایش تقاضای پایان سال و تشدید تنش‌های سیاسی، جبهه تقاضا تاحدودی تقویت شد تا دلالان بار دیگر برای شکستن مقاومت ۶۰ هزار تومانی اقدام کنند؛ اما این تلاش نیز نا کام ماند و قیمت دلار در کمتر از ۳۰ کاری به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشت.
سومین تلاش در ابتدای تیر ماه بود که بازهم ناکام ماند و قیمت‌ها در کمتر از ۸ روز به کانال ۵۰ هزارتومان بازگشت. چهارمین تلاش دلار برای عبور از سطح ۶۰ هزار تومان نیز به ۱۰ اردیبهشت ماه مربوط می‌شود که بازهم موفق نیست و قیمت‌ها در کمتر از ۱۰ روز به کانال ۵۰ هزار سقوط می‌کند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، بازار کم رمق دلار طی ۲ سال گذشته نوسانات ارزی را کاهش داده است و بازدهی معاملات را به کمترین حد خود رسانده است. طی این مدت دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی افزایش یافته و راه‌های جدیدی برای مبادلات بین المللی ایجاد شده است. این شرایط باعث شد تقاضا برای دلار در بازارهای غیررسمی کاهش یابد و قدرت بانک‌مرکزی در کنترل قیمت‌ها بیشتر شود.
از طرفی تحولات در بازارهای جهانی نیز بر نرخ دلار تاثیرگذار شده است. انتظار برای کاهش نرخ بهره در آمریکا و نیز کاهش سهم دلار در مبادلات تجاری کشورهای عضو بریکس از جمله عواملی است که تقاضا را کاهش داده و نرخ برابری دلار را تضعیف کرده است.
نورنیوز