آلودگی هوا سالهاست که مهمان ناخوانده روزهای سرد در کلان شهر های ایران است. هرچند این معضل همه گیر است و تنها به ایران محدود نمی شود، اما نقدهای جدی درباره شیوه و روند برخورد با این معضل فراگیر در شهرهای بزرگ ایران وجود دارد که باید به آنها توجه کرد.
به گزارش نورنیوز ـ گروه فرهنگ و جامعه: پایتخت ایران سال 98 روزهای آلوده تری را نسبت به مدت مشابه سال گذشته سپری کرده است.
میزان آلودگی هوا در تهران با استانداردهای جهانی و حدود سلامتی سازمان بهداشت جهانی فاصله بسیاری داشته و مساله آلودگی‌هوا را به یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مدیران شهری تبدیل کرده است .
تا به امروز تصمیمات مختلفی برای کنترل کیفیت هوا توسط مدیران مسئول گرفته شده، اما وسعت و شدت معضل آلودگی نشان می دهد تمام تلاش‌هایی که تاکنون در راستای مقابله با آن انجام گرفته ناکافی بوده‌اند.
برنامه ریزی بلندمدت و اجرای طرحهایی برای کل طول سال، می تواند از رسیدن هوا به وضعیت هشدار جلوگیری کند.
در وهله اول باید مطالعات دقیق به منظور شناسایی منابع آلاینده کلان شهر‌ها انجام گیرد. عوامل مختلفی باعث تشدید آلودگی هوا می شوند. برای مثال آلودگی های ناشی از تجهیزات مکانیکی خانه ها و ادارات که با سرویس سالیانه قابل کنترل است، نقش موثری در آلودگی هوا دارد .
یکی از اصلی ترین علل آلودگی هوا ترافیک است. نتایج یک بررسی میان 212 کشور در سال 2017 نشان داده است که تهران جزو 10 شهر پر ترافیک جهان است. «ترافیک» اما چالش جدیدی نیست و سالهاست که کلانشهرهای مختلف در دنیا با این مشکل درگیر هستند.
راه حل های مختلفی برای فائق آمدن بر این چالش در شهرهای مختلف امتحان شده است. در تهران نیز تصمیم گیران با راهکارهایی مانند طرح زوج و فرد و طرح ترافیک و... تصمیم به حل این مشکل گرفته اند، اما خیابان های شلوغ و پر ازدحام تهران نشان می دهد هیچ کدام از این راهکارها نتیجه بخش نبوده و حتی گاه برخی از این اقدامات باعث تشدید آلودگی شده است.
«ممنوعیت ساخت بزرگراه» و اولویت دادن به «توسعه پیاده‌راه‌ها» به‌خصوص در مناطق مرکزی شهر، روندی است که باید با سرعت جایگزین روند حال حاضر شود، چرا که بزرگراه سازی نوعی تشویق مردم برای استفاده از وسایل نقلیه شخصی است.
هزینه ای که سابقا صرف توسعه بزرگراه می شد، می تواند به توسعه ناوگان مترو و اتوبوس اختصاص داده شود و از این طریق کیفیت سفرهای شهری با وسایل نقلیه عمومی نیز افزایش پیدا کند.
از سوی دیگر توسعه «پارکینگ های عمومی» که با سرعت در حال انجام است، فاجعه
دیگری است که مردم را تشویق به استفاده از خودروهای تک سرنشین و جایگزینی آن به جای وسایل حمل و نقل عمومی می کند.
«کیفیت وسایل نقلیه» یکی دیگر از عللی است که باعث ایجاد آلودگی در تهران می شود. بررسی ها نشان می دهد، با ادامه روند فعلی در سال ???? خودروهای سواری فرسوده به عدد ??? هزار و ??? و خودروهای سنگین فرسوده هم در این سال به رقم ?? هزار و ??? دستگاه خواهد رسید، یعنی در سال ???? تعداد خودروهای فرسوده تهران (شامل خودروهای سبک و سنگین) به ??? هزار و ??? دستگاه می‌رسد.
از طرف دیگر پیش‌بینی مسئولان محیط‌زیست می‌گوید در سال ???? شمار موتورسیکلت‌های فرسوده به ?میلیون ??? هزار و ??? دستگاه خواهد رسید .
با توجه به آنکه وسایل نقلیه فرسوده اعم از سواری، سنگین و موتور سیکلت بخش قابل توجهی از ذرات معلق را تولید می کنند، طراحی فرآیند و هدف گذاری برای حذف کامل خودروهای فرسوده از خیابان های تهران، می تواند بخش عمده ای از معضل آلودگی را حل کند .
بخشی از ناوگان حمل و نقل اتوبوسی تهران را نیز خودروهای فرسوده تشکیل می دهد. هم اکنون بیش از 3 هزار اتوبوس فرسوده درون ناوگان موجود است که سهم به سزایی در تولید ذرات معلق دارند. برنامه ریزی برای نوسازی این ناوگان و ممنوعیت تدریجی تردد اتوبوس با سن بیش از 20 سال نیز یکی از راه حل های تاثیر گذار برای کنترل آلودگی هوای پایتخت است .
همچنین نیاز است الزام و پایش دائمی نصب فیلتر دوده روی تمامی خودروهای سنگین و اتوبوس های حمل و نقل شهری به صورت جدی پیگیری شود، چرا که در صورت عدم نصب فیلتر، به علت تردد بیشتر اتوبوسها در شهر و افزایش زمان روشن ماندن موتور آنها، باعث افزایش تولید ذرات معلق خواهد شد .
تکرار همه ساله آلودگی شدید هوای پایتخت، هشداری جدی برای مسئولان ذی ربط است تا هرچه سریع تر برای حذف تدریجی مشکل برنامه ریزی کنند.