امروزه، صنایع کوچک و متوسط از ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی در جوامع مختلف ایفای نقش میکنند و با نقشآفرینی در بهبود و ارتقا مولفههای اقتصادی مانند اشتغال، نوآوری و تنوع تولید و افزایش صادرات، سطح کیفیت و کمیت رفاه جامعه را افزایش دادهاند و فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشورها را تسهیل کردهاند.
به گزارش نورنیوز، حال برای بهرهمندی از ظرفیت صنایع کوچک و متوسط در کشور، باید بستر لازم برای فعالیتهای اقتصادی این دسته از صنایع فراهم شود. یکی از فرصتهای لازم برای فعالیت صنایع کوچک و متوسط، تکمیل زنجیره تولید است.
جایگاه امروز صنایع کوچک و متوسط در اقتصاد جوامع مختلف بیانگر این مهم است که این صنایع در جهان امروز به یکی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی تبدیل شدهاند. ازاینرو، دولتها و جوامع مختلف در سالهای اخیر توجه ویژهای به این دست از صنایع داشتهاند.
اشتغالزایی، کارآفرینی، تجمیع پساندازهای خرد، هدایت بخش غیررسمی اقتصاد به بخش مولد اقتصاد، افزایش رقابتپذیری کالاها در اقتصاد جهانی و انعطافپذیری در برابر تحولات بازار از جمله ویژگیهای مهم صنایع کوچک و متوسط هستند. برای بهرهمندی از این مزایا لازم است شرایطی فراهم شود تا صنایع کوچک و متوسط به موازات صنایع بزرگ در اقتصاد کشور ایفای نقش کنند.
بنابر دادههای موجود، میتوان گفت، در سالهای 1374 تا 1394، صنایع کوچک با متوسط سهم 74 درصدی از کل تعداد صنایع فعال در بخش صنعت، بیشترین سهم را از تعداد صنایع فعال در ایران دارند. بعد از صنایع کوچک، صنایع متوسط و صنایع بزرگ هر کدام با متوسط سهم 13 درصدی از تعداد کل صنایع کشور در جایگاه بعدی قرار دارند.
بر خلاف انتظار پیشین مبنی بر اینکه تعداد بنگاههای صنعتی متوسط از بنگاههای کوچک کمتر و از بنگاههای بزرگ بیشتر باشد، شکاف بارزی بین سهم صنایع کوچک و متوسط از کل تعداد صنایع فعال وجود دارد. این موضوع به این مفهوم میتواند باشد که چرخه رشد صنایع در کشور به خوبی کامل نمیشود و صنایع کوچک فرصت طی کردن مراحل رشد و قرار گرفتن در مقیاس متوسط و پس از آن بزرگ را پیدا نمیکنند.
در سالهای 1374 تا 1394، صنایع کوچک تنها سهمی حدود 7/21 درصد از جمعیت شاغل حاضر در بخش صنعت داشته است. صنایع متوسط با سهمی حدود 8/13 درصد از جمعیت شاغل حاضر در بخش صنعت در سالهای یادشده، کمترین نقش را در اشتغال بخش صنعت در سالهای یادشده داشته است. در مقابل این دو گروه از صنایع، صنایع بزرگ با متوسط سهم 5/64 درصدی از اشتغال بخش صنعت در سالهای 1374 تا 1394، مهمترین صنایع در جذب نیروی انسانی در بخش صنعت کشور بوده است.
در سالهای 1374 تا 1394، صنایع بزرگ با داشتن سهمی بالغ بر 2/79 درصد، با فاصله زیاد نسبت به صنایع کوچک و متوسط، جایگاه نخست را در ایجاد ارزش افزوده صنعتی داشتهاند. در مقابل این گروه صنایع، در حالی که صنایع کوچک و متوسط 87 درصد از کل تعداد صنایع فعال در بخش صنعت و معدن کشور را در سالهای 1374 تا 1394 تشکیل میدادند، تنها اندکی بیش از 20 درصد از کل ارزشافزوده خلقشده در بخش صنعت و معدن سهم داشتهاند.
صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی و پتروشیمی، فلزات اساسی و سایر محصولات کانی غیرفلزی که در واقع مبتنی بر منابع طبیعی و مواد خام موجود در کشور (یعنی نفت، گاز و مواد معدنی) فعالیت میکنند بیش از 50 درصد ارزشافزوده صنعت و 5/33 درصد از اشتغال صنعتی کشور را ایجاد کردهاند. همچنین بخش مهمی از بنگاههای فعال در دو صنعت پتروشیمی و فلزات اساسی بنگاههای متوسط و بزرگ هستند، در حالی که از نظر تعداد تنها 4/12 درصد بنگاههای صنعتی کشور را تشکیل میدهند، 5/42 درصد ارزش افزوده صنعتی کشور در سال 1394 را خلق کردهاند.