تهران، امروزه با معضلات فراوان اجتماعى، فرهنگى، اقتصادى، محیط زیستى و ... مواجه است که همزمان محیط زیست شهر، اقتصاد شهرى و اساس و بنیان اجتماعى و فرهنگى شهر را در معرض تهدیدات جدى قرار داده است. فارغ از اینکه پرداختن به موضوع دوچرخه سوارى در شهرى که یک درصد مردم آن که هیچ، یک هزارم مردم آن نیز دوچرخه سوارى نمى کنند، یعنى بخش قابل توجهى از انرژى و توان خود را معطوف به موضوعى کرده ایم که دغدغه یک هزارم شهروندان نیز نیست.
در شهرى که انبوه خودروهاى آلاینده با سوخت غیر استاندارد در معابر باریک و تاریک جولان مى دهند، در شهرى که حمل و نقل عمومى آن نه تنها ناکافى است، بلکه آنقدر شلوغ است که به کابوس صبحگاهى و عصرگاهى مسافرانى تبدیل شده که چاره اى جز استفاده از وسایل نقلیه عمومى ندارند، در شهرى که براى رفت و آمد در معابر محدود آن، حتى براى ساکنان همان معبر نیز محدودیت عبور و مرور وضع کرده و آن را پولى کرده اند، در شهرى که شهروندان آن براى کرایه یک دستگاه دوچرخه، ابتدا باید 190 هزار تومان ودیعه پرداخت کنند و این مبلغ، جداى از مبلغى است که بابت اجاره دوچرخه دریافت مى شود، چگونه مى توانیم انتظار داشته باشیم که شهروندان آن دوچرخه سوارى کنند؟
چرا نباید به شهروندان بگوییم که با هر بار دوچرخه سوارى به دلیل تنفس سریع و عمیق، چه میزان سموم و آلاینده هاى مخرب را وارد ریه خود مى کنند و تازه، این در صورتى است که در خیابان هاى پرخطر تهران که به طور متوسط هر روز دو نفر از جمله یک عابر پیاده جان خود را از دست مى دهند، از حوادث ترافیکى جان سالم به در ببرند. نکته قابل تامل، این است که نه تنها این خطرات را به شهروندان نمى گوییم، بلکه آنها را به نبردى نابرابر و مصافى غیر منصفانه نیز تشویق مى کنیم، پیکار ارابه هاى آهنین با دوچرخه به عنوان بى دفاع ترین وسیله نقلیه که تن نحیف یک انسان را جا به جا مى کند که این وسیله را براى رفت و آمدهاى خود انتخاب کرده اند و با این کار در واقع انواع و اقسام خطرات را به جان خریده اند.
و اما سخن آخر؛ اگر قرار بود دوچرخه سوارى در تهران موفق شود، خط ویژه دوچرخه سوارى که دو دهه پیش در بلوار کشاورز راه اندازى شد، یا خط ویژه دوچرخه سوارى که دو سال قبل در دوره مدیریت اسبق شهرى در خیابان کریمخان جداسازى شد، موفق مى شد.
کاش بیش از این، براى موجودى که تلاش ها براى متولد شدن آن سال هاست ناکام مانده، هزینه نکنیم و فرصت کوتاه مسئولیت را صرف کارهاى مهم تر و بسیار مهم ترى کنیم که بخش اعظم شهروندان را تحت تاثیر قرار مى دهد و گرهى از کلاف سر در گم چالش هاى شهر مى گشاید.
در یک کلام؛ فراموش نکنیم که تهران، آمستردام نیست ...
- شهرام جباری زادگان؛ کارشناس مسائل شهری