نشست شورای امنیت درباره قطعنامه 2231 به صحنه انزوای اروپا بدل شد؛ جایی که روسیه، چین و ایران پایان نقش شورا و بیاعتباری مکانیسم ماشه را اعلام کردند.
نورنیوز-گروه بینالملل: نشست شب گذشته ی شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره قطعنامه ۲۲۳۱، بیش از آنکه بستری برای اجماعسازی باشد، به صحنهای آشکار از تعمیق شکاف میان قدرتهای بزرگ و انزوای سیاسی اروپا در قبال پرونده هستهای ایران تبدیل شد. مواضع صریح روسیه، چین و جمهوری اسلامی ایران نشان داد تلاش سه کشور اروپایی برای احیای مکانیسم موسوم به ماشه، نه پشتوانه حقوقی دارد و نه از اجماع بینالمللی برخوردار است.
واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل، ادعای فرانسه، انگلیس و آلمان برای فعالسازی مکانیسم ماشه را «غیرقابل قبول» دانست و تأکید کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ عملاً دیگر وجود خارجی ندارد. او با انتقاد از عملکرد رئیس شورای امنیت، هشدار داد که این نهاد نباید به ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی برخی دولتهای غربی تبدیل شود. نبنزیا با یادآوری شش دور مذاکره ایران و آمریکا و حمله به ایران تنها دو روز پیش از دور جدید گفتوگوها، این رفتار را نشانهای آشکار از دورویی غرب توصیف کرد. در ادامه، نماینده چین نیز با حمایت قاطع از موضع روسیه اعلام کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ به پایان رسیده و شورای امنیت نمیتواند بر اساس ادعاهای سه کشور اروپایی اقدامی انجام دهد. پکن هشدار داد که چنین اقداماتی تنها به تضعیف اعتبار شورای امنیت منجر خواهد شد. نماینده چین با اشاره به حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران، تأکید کرد که استفاده از زور نهتنها مسئله هستهای ایران را حل نمیکند، بلکه مسیر دیپلماسی را دشوارتر ساخته است. او خواستار توقف تنشها، لغو تحریمهای غیرقانونی و انجام مذاکرات بر پایه احترام متقابل و حقوق برابر شد.
در مقابل، نمایندگان انگلیس و فرانسه کوشیدند همچنان شورای امنیت را ذیصلاح برای ورود به پرونده هستهای ایران معرفی کنند. نماینده انگلیس با درخواست بازرسی از تأسیسات آسیبدیده و بازگشت ایران به مذاکرات مستقیم با آمریکا، مدعی پایبندی اروپا به تعهدات برجامی شد؛ ادعایی که با واکنش منفی روسیه و چین مواجه گردید. مشاجره لفظی میان نمایندگان روسیه و فرانسه نیز نشان داد که روایت اروپاییها از وضعیت برجام، با واقعیتهای حقوقی و سیاسی فاصلهای جدی دارد.
در این میان، موضع جمهوری اسلامی ایران از انسجام و صراحت قابلتوجهی برخوردار بود. امیرسعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، با استناد حقوقی اعلام کرد که قطعنامه ۲۲۳۱ در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی شده و از آن تاریخ هرگونه اثر حقوقی و مأموریت اجرایی خود را از دست داده است. او تأکید کرد ایران از سال ۱۹۷۰ عضو متعهد معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای بوده و به دلایل حقوقی، اخلاقی و دکترینال، همواره سلاحهای کشتار جمعی را مردود دانسته است. ایروانی تصریح کرد جمهوری اسلامی ایران نه در برابر فشار و ارعاب تسلیم میشود و نه باج میدهد، اما همچنان به دیپلماسی اصولی و مذاکرات واقعی پایبند است. در کنار این مواضع، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در گزارش خود به شورای امنیت یادآور شد که پس از خروج ایالات متحده از برجام در سال ۲۰۱۸ و کاهش تعهدات ایران، وضعیت اجرای توافق بهشدت پیچیده شده است. او از همه طرفها خواست با تمرکز بر راهحلهای دیپلماتیک، از تشدید بحران جلوگیری کنند و مسیر گفتوگو را زنده نگه دارند.
این نشست در نهایت بدون صدور بیانیه مشترک یا قطعنامه جدید به پایان رسید؛ نتیجهای که بهروشنی نشاندهنده شکاف عمیق میان اعضای دائم شورای امنیت درباره پرونده هستهای ایران است. شکافی که اینبار، نه به زیان ایران، بلکه به ضرر اروپا و روایت غربی از برجام تمام شد و بر تغییر موازنه سیاسی در این پرونده حساس صحه گذاشت.