معاون نماینده دائم انگلیس در سازمان ملل متحد، با تکرار ادعاهای سیاسی درباره برنامه صلحآمیز هستهای ایران، خواستار فراهم شدن دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به برخی تاسیسات اتمی آسیبدیده در ایران شد.
نورنیوز-گروه بین الملل: «آرچی یانگ» در بیانیهای در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد که نسخهای از آن در تارنمای دولت انگلیس منتشر شد، ادعا کرد: ایران بیش از شش ماه دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی را محدود کرده است، از جمله در سایتهایی که بیشترین نگرانی از منظر اشاعه را ایجاد میکنند. این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی روشن کرده است هیچ دلیل فنی یا مرتبط با تجهیزات وجود ندارد که مانع بازگشت آنان به سایتهای آسیبدیده شود.
وی ادامه داد: محدودیتهای ایران به این معناست که آژانس بینالمللی انرژی اتمی قادر نیست محل ذخایر اورانیوم غنیشده ایران را راستیآزمایی کند. این شامل بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا میشود که برای آن هیچ توجیه غیرنظامیِ معتبری وجود ندارد. ما از ایران میخواهیم به سرعت محدودیتهای خود را رفع کند و مطابق با تعهدات قانونیاش ذیل معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای، بهطور کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند.
گفتنی است، همکاریهای ایران و آژانس در پی حملات غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی به تأسیسات هستهای صلحآمیز ایران و قانون مصوب مجلس شورای اسلامی برای توقف همکاری در صورت اجرا نشدن تعهدات طرفهای مقابل، با محدودیتهایی مواجه شد.
پس از آن، مذاکراتی میان ایران و آژانس درباره نحوه ادامه تعاملات در چارچوب حقوقی موجود انجام شد که در تاریخ ۱۸ شهریور ماه جاری به یک تفاهم فنی انجامید. با این حال تداوم سیاسیکاری تروئیکای اروپایی و آمریکا علیه برنامه صلحآمیز هستهای ایران، از جمله تصویب قطعنامه جدید و ضد ایرانی شورای حکام موجب شد تا این اجرای تفاهم متوقف شود.
جمهوری اسلامی ایران تأکید دارد که مبنای همکاری و تعامل با آژانس، قانون مصوب مجلس است. اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه پیشتر در اینباره گفت: «ما کماکان عضو معاهده منع اشاعه و متعهد به توافقنامه پادمان هستیم. در اجرای این تعهدات پادمانی، با در نظر داشتن مصوبه مجلس که شورای عالی امنیت ملی را متولی این موضوع معرفی کرده است، تعاملات با آژانس را پیش میبریم.»
این دیپلمات انگلیسی در ادامه جلسه مدعی شد: انگلیس همچنان متعهد به یک راهحل دیپلماتیک برای رسیدگی به نگرانیهای بینالمللی درباره برنامه هستهای ایران است. ما از ایران میخواهیم وارد گفتوگوهای مستقیم با آمریکا شود.
وی ادعا کرد: انگلیس، در کنار شرکای خود در تروئیکای اروپایی، آماده است از یک راهحل دیپلماتیک حمایت کند. ما با همه طرفهای گفتوگو در تعامل هستیم و همچنان هر دو طرف را تشویق میکنیم به میز مذاکره بازگردند. رفع تحریمهای آینده همچنان ممکن است، مشروط بر اینکه ایران گامهای مشخص، قابل راستیآزمایی و پایدار برای رسیدگی به نگرانیهای بینالمللی درباره برنامه هستهایاش بردارد.
یانگ با اشاره به اقدام نسنجیده تروئیکای اروپایی در فعال کردن سازوکار موسوم به اسنپبک گفت: ما از ایران و همه کشورهای عضو میخواهیم بهطور کامل از تصمیمات شورای امنیت درباره برنامه هستهای ایران تبعیت کنند. در نتیجه عدم اجرای قابل توجه تعهدات برجامی از سوی ایران، انگلیس در کنار فرانسه و آلمان، فرآیند «اسنپبک» را به طور کامل مطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آغاز کرد. این فرآیند در ۲۸ سپتامبر (پنجم مهر) تکمیل شد. در نتیجه، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت همچنان لازمالاجراست و مفاد شش قطعنامهای که پیشتر لغو شده بودند، دوباره به اجرا درآمدهاند.
وی ادعا کرد: همه کشورهای عضو سازمان ملل باید بهطور کامل از مفاد قطعنامههای مرتبط تبعیت کنند. ما بهطور ویژه از این پیشنهاد که برخی اعضای دائم شورای امنیت چنین نخواهند کرد، نگران هستیم و بر اهمیت این نکته تأکید میکنیم که همه اعضای این شورا بکوشند صلح و امنیت بینالمللی حفظ شود.
این در حالی است که سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در آستانه انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، با سوءاستفاده از سازوکار حل اختلاف، فرآیند پسگشت (اسنپبک) را فعال کردند. بر اساس این سازوکار، شش قطعنامه پیشین شورای امنیت بهصورت ادعایی دوباره فعال اعلام شد، اما به باور کارشناسان، با پایان دوره زمانی قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵)، تمامی محدودیتهای مرتبط با برنامه هستهای ایران خاتمه یافته و مفاد قطعنامههای پیشین لغو شده است.
همچنین سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران در نامهای به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن ادعایی قطعنامههای خاتمهیافته ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را مردود میداند و نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.
برنامه صلحآمیز هستهای ایران همواره تحت فشار سیاسی و اتهامات بیاساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتیسازی این موضوع کوشیدند از ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران استفاده کنند، اما بسته شدن پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴ این بهانه را از میان برداشت.
ایران پس از امضای برجام به تمامی تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ بهطور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود گامهایی در کاهش تعهدات برداشت. مذاکرات احیای برجام نیز به دلیل تعلل و زیادهخواهیهای غرب به نتیجه نرسید.
ایران طی هفت سال گذشته همه مسیرهای دیپلماتیک را با حسن نیت آزموده است، اما خواستههای بیپایان و غیرمنطقی اروپا و آمریکا این تلاشها را به بنبست کشاند. ایران بارها تأکید کرده است که برای دستیابی به توافقی پایدار و قابلاعتماد که تحریمها را بهصورت تضمینشده لغو کند و مانع از سوءاستفاده در آینده شود، آمادگی دارد