با بهرهبرداری از 13 حلقه چاه جدید در میدان گازی پارس جنوبی، میزان تولید گاز افزایش یافت و رکورد تازهای در تولید این میدان مشترک به ثبت رسید.
نورنیوز-گروه اقتصادی : شرکت نفت و گاز پارس بهعنوان متولی توسعه بزرگترین میدان گازی جهان، در دولت چهاردهم مجموعهای از اقدامات عملیاتی، توسعهای و زیرساختی را به انجام رسانده که برآیند آن، ثبت رکوردهای کمسابقه در برداشت گاز از پارس جنوبی، تثبیت تولید پایدار گاز و فراهم کردن مقدمات توسعه دیگر میادین گازی بوده است.
این شرکت به عنوان بازوی تخصصی توسعه میادین گازی مشترک و مستقل کشور در خلیج فارس، همواره مأموریتی دوگانه را به صورت همزمان دنبال کرده است؛ از یک سو تأمین ۷۰درصد سبد گاز مصرفی کشور و تثبیت عرضه گاز در شرایط اوج مصرف را در دستور کار دارد و از سوی دیگر، آمادهسازی فنی، اجرایی، زیرساختی و توسعه دیگر میادین گازی دریایی برای تأمین تقاضای روزافزون گاز در سالهای آینده است.
بهرهبرداری از چاههای جدید
در دوره فعالیت دولت چهاردهم، ۱۳ حلقه چاه جدید در میدان مشترک پارس جنوبی به بهرهبرداری رسیده که مشتمل بر ۴ حلقه چاه در قالب طرح اینفیل و ۹ حلقه چاه توسعهای در فازهای ۱۱، ۱۳ و ۱۴ پارس جنوبی است.
بهرهبرداری از این چاهها علاوه بر اینکه به جبران بخشی از افت طبیعی تولید و تثبیت سطح برداشت گاز در ماههای سرد سال منجر شده است، رکوردهایی را در مقاطعی از عمر بهرهبرداری از این میدان بر جای گذاشته که نقش مهمی در حفظ تراز گازی کشور، جلوگیری از تشدید ناترازی انرژی و کاهش ریسک اعمال محدودیت برای بخشهای خانگی و صنعتی ایفا کرده است.
ثبت رکوردهای پیاپی تولید گاز
دستاوردهای عملیاتی شرکت نفت و گاز پارس در حوزه تولید، در زمستانهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ به ثبت رکوردهای جدید روزانه برداشت گاز غنی منجر شده است؛ بهگونهای که در زمستان ۱۴۰۳ تولید گاز غنی از میدان مشترک پارس جنوبی به ارقام ۷۱۰، ۷۱۲، ۷۱۴ و نهایتاً ۷۱۶ میلیون مترمکعب در روز رسید.
این روند در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه یافت و با ثبت تولید ۷۱۸ و سپس ۷۲۲ میلیون مترمکعب در روز در ۱۹ آذرماه، بالاترین رکورد تولید تاریخ پارس جنوبی به ثبت رسید؛ رکوردی که بیانگر حداکثرسازی ظرفیت تولید در شرایط اوج مصرف است و نقش تعیینکنندهای در پایداری شبکه گاز کشور، تأمین سوخت نیروگاهها و جلوگیری از اختلال در فعالیت صنایع مادر دارد.
تقویت ناوگان حفاری
از ابتدای آغاز به کار دولت چهاردهم تا به امروز، ۶ دستگاه دکل حفاری جدید شامل ۲ دستگاه در طرح اینفیل، یک دستگاه در میدان بلال و ۳ دستگاه در طرحهای توسعهای فاز ۱۳ به ناوگان شرکت نفت و گاز پارس در خلیج فارس افزوده شده است. تقویت ناوگان حفاری، آن هم در شرایط تحریم دستاورد بزرگی است که ظرفیت اجرایی شرکت نفت و گاز پارس را در حوزه حفاری بهطور محسوسی افزایش داده و امکان اجرای همزمان چند پروژه کلیدی و کاهش زمان انتظار بین عملیات حفاری را فراهم کرده است.
تعمیرات اساسی سکوهای فراساحلی
در سال ۱۴۰۴، تعمیرات اساسی ۳۵ سکوی فراساحلی میدان مشترک پارس جنوبی در مدتزمان ۱۷۹ روز انجام شد؛ اقدامی که با صرف حدود ۱۶۰ هزار نفرساعت کار و صدور بیش از ۱۶ هزار دستور کار عملیاتی همراه بود. این در حالی است که در سال ۱۴۰۳ تعمیرات ۳۳ سکو در مدت ۲۰۷ روز انجام شده بود. کاهش زمان تعمیرات اساسی، منجر به افزایش ۱.۵ میلیارد مترمکعبی برداشت گاز غنی و تحویل روزانه معادل ۲۱ میلیون مترمکعب گاز بیشتر به شبکه سراسری شده است؛ دستاوردی که از منظر بهرهوری عملیاتی، رکوردی قابل توجه محسوب میشود.
این دستاورد نشان داد ارتقای بهرهوری عملیاتی بدون نیاز به سرمایهگذاریهای سنگین توسعهای نیز امکانپذیر است، رویکردی که بهویژه در شرایط محدودیت منابع مالی میتواند به عنوان الگویی در مدیریت بهینه داراییها مورد استفاده قرار گیرد.
در حوزه پشتیبانی، افزوده شدن یک فروند بارج اقامتی و پشتیبانی با ظرفیت ۱۰۰ نفر به ناوگان عملیاتی، توان لجستیکی بهرهبرداری از سکوهای فراساحلی میدان مشترک پارس جنوبی را افزایش داده و زمینه برداشت ایمن و مستمر گاز غنی از این مخزن مشترک را فراهم کرده است.
طرح اینفیل؛ پاسخ کوتاهمدت به افت فشار مخزن
بهرهبرداری از ۴ حلقه چاه در قالب طرح اینفیل در دولت چهاردهم، افزایش حدود ۷ میلیون مترمکعبی ظرفیت تولید روزانه پارس جنوبی را به همراه داشته است. این طرح، بهعنوان یکی از مؤثرترین راهکارهای کوتاهمدت مدیریت افت فشار مخزن، جایگاه مهمی در راهبرد تولید پایدار گاز دارد.
طرح اینفیل بهعنوان راهکاری مکمل در کنار پروژههای کلان فشارافزایی تلقی میشود و با ایجاد فرصت زمانی، امکان برنامهریزی و اجرای تدریجی طرحهای بلندمدت را فراهم میکند.
شتاب تولید در فاز ۱۱ پارس جنوبی
فاز ۱۱ پارس جنوبی اکنون با ۹ حلقه چاه در مدار تولید قرار دارد و تولید روزانه آن از ۱۲ میلیون مترمکعب در پایان مردادماه ۱۴۰۳ به بیش از ۲۲ میلیون مترمکعب در شهریورماه ۱۴۰۴ رسیده که رشد حدود ۸۰ درصدی را در برداشت روزانه گاز از این فاز مرزی نشان میدهد. همچنین دومین جکت این فاز در اوایل شهریورماه ۱۴۰۴ بارگیری شده و بهزودی در موقعیت دریایی خود نصب میشود.
این افزایش تولید، علاوه بر ارتقای ظرفیت عرضه گاز، از منظر صیانت از منافع ملی در میدان مشترک نیز حائز اهمیت است.
اقدامات کلیدی در فازهای ۱۴ و ۱۶ پارس جنوبی
در فاز ۱۴ پارس جنوبی، مجموعهای از اقدامات فنی، ایمنی و زیستمحیطی به اجرا درآمده است که یکی از مهمترین این اقدامات، راهاندازی واحد زیستمحیطی پالایشگاه فاز ۱۴ بوده که نقش تعیینکنندهای در مدیریت آلایندهها و کاهش اثرات زیستمحیطی فعالیتهای پالایشگاهی در منطقه کنگان ایفا میکند.
از منظر منطقهای، این اقدام در بهبود کیفیت محیط زیست پیرامون پالایشگاه، کاهش مخاطرات برای زیستبوم ساحلی خلیج فارس و ارتقای شاخصهای سلامت زیستمحیطی اثرگذار بوده و همزمان زمینه انطباق فعالیتهای پالایشگاهی با الزامات قانونی و استانداردهای ملی محیط زیست را تقویت کرده است. در سطح کلانتر، راهاندازی این واحد نشاندهنده حرکت صنعت گاز به سمت توسعه مسئولانه و متوازن با ملاحظات محیط زیستی است.
همچنین در بخش فراساحلی، با تکمیل دو حلقه چاه جدید در ماههای اخیر، تولید این فاز حدود ۴ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است.
در کنار این اقدامات، پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی در جریان حمله رژیم صهیونیستی به زیرساختهای انرژی کشور دچار آسیب شد؛ حملهای که بخشی از واحدهای این پالایشگاه را هدف قرار داد و منجر به بروز خسارات فنی و توقف بخشی از ظرفیت عملیاتی آن شد. این اقدام خصمانه، علاوه بر ابعاد سیاسی و امنیتی، از منظر فنی و اقتصادی نیز چالشهایی را برای تداوم تولید ایجاد کرد.
پس از این حمله، اولویت اصلی شرکت نفت و گاز پارس، مدیریت شرایط اضطراری، مهار آسیبها و جلوگیری از گسترش خسارات ثانویه بود. به این منظور اقدامات فوری ایمنسازی، پایش مستمر واحد آسیبدیده و کنترل ریسکهای زیستمحیطی و ایمنی در دستور کار قرار گرفت تا از بروز پیامدهای ناخواسته برای کارکنان، محیط پیرامونی و شبکه تولید جلوگیری شود.
در ادامه، با اجرای برنامههای فنی و عملیاتی، واحد آسیبدیده مهار شد و فرآیند بازسازی و احیای ظرفیت تولید بالافاصله آغاز شده است. این روند نشان داد که علیرغم بروز حمله و خسارت، تابآوری عملیاتی صنعت گاز کشور و توان مهندسی داخلی، امکان بازگشت سریع به مدار تولید و کاهش اثرات منفی چنین رویدادهایی را فراهم کرده است.
در فاز ۱۶ پارس جنوبی نیز ایمنسازی چاهها و بهرهبرداری از بخش خشکی خط لوله جدید از جمله اقدامات موثر انجام شده در دولت چهاردهم بود که نقش مهمی در پایداری برداشت و انتقال گاز به پالایشگاه خشکی ایفاء کرده است.
پیشرفت طرحهای توسعهای؛ از کیش تا فرزاد بی
در میادین گازی کیش، بلال، فرزاد بی و پارس شمالی نیز اقدامات متعددی از جمله تکمیل چاهها، نصب جکت، آغاز حفاری، امضای قراردادهای فرعی و... به انجام رسیده است، طرحهایی که در بلندمدت میتوانند نقش مهمی در تنوعبخشی به منابع تولید گاز کشور ایفا کنند.
در میدان گازی کیش، با تکمیل ۳ حلقه چاه جدید، تعداد چاههای آماده تولید به ۱۰ حلقه رسیده و برنامهریزی برای احداث پالایشگاه بندر آفتاب در دستور کار قرار گرفته است.
در میدان بلال نیز عملیات بارگیری و نصب جکت انجام و حفاری با دکل دریایی DCI آغاز شده است.
در طرح توسعه فرزاد بی، جانمایی پالایشگاه نهایی و فعالیتهای مهندسی پایه آغاز شده و عملیات رولآپ چهارپایه این میدان گازی به وزن ۲۶۵۰ تن و ارتفاع ۶۳ متر به انجام رسیده است.
در طرح توسعه پارس شمالی نیز عملیات بسترشناسی انجام و قرارداد ساخت جکت فاز نخست منعقد شده است.
آمادهسازی مقدمات فشارافزایی پارس جنوبی
در حوزه فشارافزایی پارس جنوبی، مطالعات مهندسی پایه و پایه پیشرفته طرح فشارافزایی تکمیل شده و سنگنشانههای عملیاتی در افقهای کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت تعیین شده است. همچنین مطالعات تخصصی شامل ارزیابیهای زیستمحیطی، پدافند غیرعامل، اقیانوسشناسی، ژئوفیزیک و ژئوتکنیک، لرزهخیزی و سایر مطالعات تخصصی انجام شده و نشستهای مستمر با پیمانکاران طرح در جریان است؛ مجموعه اقداماتی که بستر اجرای یکی از راهبردیترین پروژههای صنعت گاز کشور را فراهم میکند.
فشارافزایی پارس جنوبی، از شروط لازم برای حفظ سطح تولید فعلی گاز از این میدان مشترک در دهههای آینده و تداوم نقش این میدان در سبد انرژی کشور محسوب میشود.
مجموع اقدامات انجامشده نشانگر تصویری سرشار از تلاش و تکاپو است؛ افزایش بیوقفه ظرفیت تولید گاز و ثبت رکوردهای پیدرپی، میلیونها دلار ارزشآفرینی اقتصادی با انجام بهینه تعمیرات اساسی، توجه به دیگر ظرفیتهای گازی خلیج فارس و پیشبرد فعالیتهای توسعهای در میادین بلال، فرزاد، کیش و پارس شمالی و پیگیری مستمر طرح فشارافزایی پارس جنوبی بیانگر آن است که این شرکت همزمان با مدیریت تولید جاری، نگاهی راهبردی به آینده میادین گازی کشور دارد؛ نگاهی که از افزایش بهرهوری عملیاتی تا آمادهسازی برای پروژههای کلان فشارافزایی امتداد یافته و نقش این شرکت را در تأمین پایدار انرژی کشور بیش از پیش برجسته کرده است.