علیرغم آن که در قوانین توسعه کشور بر کاهش میزان پرداخت از جیب مردم به زیر 30 درصد تأکید شده، قیمت داروها به دلیل عدم پوشش مؤثر بیمهای در حال افزایش است و رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز از افزایش پرداخت از جیب به حدود 55 تا 70 درصد خبر میدهد.
نورنیوز-گروه اجتماعی: «در شرایط تورمی فعلی اگر اصلاح قیمت دارو صورت نگیرد، ادامه کار مقدور نیست.» این جمله، تنها یک هشدار ساده نبود؛ بلکه اعترافی صریح به شرایط فعلی یکی از حیاتیترین ارکان نظام سلامت کشور بود. سخنانی که مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو، در مراسمی و در جمع خبرنگاران بیان کرد، بیش از آنکه توجیهی برای افزایش قیمت دارو باشد، نشانهای آشکار از رسیدن نظام دارویی کشور به نقطهای بحرانی است؛ نقطهای که در آن، هم تولیدکننده در آستانه توقف قرار دارد و هم مصرفکننده، یعنی بیمار، در آستانه حذف شدن از چرخه درمان.نگاهی به جدول افزایش قیمت داروها نشان میدهد داروهای معمول و پرمصرف، طی ماههای اخیر افزایش قیمتی بین 10 درصد تا 270 درصد را تجربه کردهاند.
این ارقام، صرفاً نوسان اقتصادی نیستند؛ بلکه به معنای چند برابر شدن هزینه درمان برای میلیونها بیمار در سراسر کشورند. داروهایی که زمانی جزو ابتداییترین اقلام درمانی محسوب میشدند، امروز به کالاهایی تبدیل شدهاند که بسیاری از بیماران برای تهیه آنها دچار گرفتاری هستند.
آنچه این وضعیت را به یک شرایط نگرانکننده تبدیل کرده، نه فقط افزایش قیمت دارو، بلکه همزمانی آن با ثابت ماندن درصد پوشش بیمهای است. در شرایطی که قیمت دارو جهشهای چند ده و حتی چند صد درصدی را تجربه کرده، سهم بیمهها تغییر چشمگیری پیدا نکرده و این به معنای انتقال بخش عمده بار افزایش قیمتها به دوش مردم است.
چه شد که دارو گران شد؟
دولت و مجلس از سال 1401 اخیر تصمیم گرفتند ابتدا ارز 4200 تومانی را از چرخه تأمین داروها حذف و به 28500 تومانی تبدیل کنند، اقدامی که نیاز شرکتهای دارویی به نقدینگی را هفت برابر کرد و باعث مشکل شدید نقدینگی شرکتها برای تأمین ارز دارو و درنتیجه افزایش کمبودهای دارویی شد. در عین حال، به دلیل آن که بخشی از مواد جانبی موردنیاز برای داروها با ارز آزاد تأمین میشود، از ابتدای امسال روند افزایش قیمت دارو در پی افزایش قیمت ارز که دولت آن را «اصلاح قیمت داروها» مینامد، به طور جدیتری آغاز شده و همین امر باعث شده پرداخت از جیب مردم بهطور بیسابقهای در این حوزه افزایش یابد. صنعت تولید میگوید به دلیل تأمین بخشی از مواد جانبی و مورد نیاز برای تولید دارو با ارز آزاد، نیازمند واقعیتر شدن قیمت داروها هستیم و در عین حال، بیماران نیز از افزایش بیوقفه قیمت داروها گلهمندند.
پیرصالحی: افزایش قیمت دارو از رشد تورم کمتر است
پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو به تسنیم گفته است که «مجموع افزایش قیمت دارو در کشور کمتر از نرخ تورم عمومی بوده است و هر زمان که هزینه یک دارو افزایش پیدا کند، پیش از آن با بیمهها هماهنگ شده و دارو تحت پوشش بیمه قرار میگیرد.» اما واقعیتهای میدانی، روایت دیگری دارند. بیمهها یا دیگر توان پوشش کامل برخی داروها را ندارند، یا پرداختهایشان به داروخانهها با تأخیرهای طولانی انجام میشود که باز هم چرخه اقتصاد داروخانهها را دچار مشکل میکند. آنچه در نهایت باقی میماند، قفسههای لاغرتر و صفهای طولانی در داروخانهها و بیمارانی است که ناچارند بخشی از نسخه یا تمام آن را کنار بگذارند.
شهرام کلانتری، رئیس انجمن داروسازان ایران درباره تأخیر بیمهها در پرداخت مطالبات داروخانهها که به بحران کمبود دارو دامن زده است گفت: «انتهای مردادماه جلسهای در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد و نماینده تامین اجتماعی و بیمهها در آن حضور داشتند، تامین اجتماعی اعلام کرد اگر 70 همت از بدهی دولت به تامین اجتماعی در قالب اوراق پرداخت شود کل بدهی دارویی به زنجیره تامین را تا پایان مردادماه پرداخت میکنند. علیرغم اینکه تمام بخشهای زنجیره دارو پیگیری کردند و این مصوبه از دولت و شورای سران سه قوه دریافت و 70 همت در قالب اوراق مصوب شد که به تامین اجتماعی پرداخت شود اما اکنون متاسفانه بخشهایی از این نقدینگی در جاهای دیگری از جمله حوزه پرسنلی هزینه میشود و تامین اجتماعی به قول خود عمل نمیکند.»
میزان پرداخت از جیب مردم به 55 تا 70 درصد رسیده است
در این میان، سخنان شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، پرده از عمق مشکلات بیماران برمیدارد.
حسینعلی شهریاری در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم با اشاره به قوانین بالادستی اظهار کرد: «میزان پرداخت از جیب مردم باید به کمتر از 30 درصد برسد اما آمارهای موجود نشان میدهد این رقم اکنون به بیش از 55 درصد و در مواردی حتی به 70 درصد رسیده است.»
رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، انگشت اتهام را به سمت ضعف بیمهها نشانه رفت و در عین حال افزود: «این هزینهها را باید بیمهها بپردازند اما بیمهها خود نیز با کمبود منابع مواجهند.»
شهریاری تصریح کرد که «اگرچه مجلس بودجههای مناسبی برای بیمه سلامت در نظر میگیرد، اما دولت در تخصیص این منابع ناکام مانده است.»
وی افزود: «بودجه بیمه سلامت که بیش از 70 همت بوده، حتی نیمی از آن هم محقق نشده این در حالی است که 9 ماه از سال هم گذشته است.»
باتوجه به این اظهارات و روند افزایشی قیمت دارو در کشور، این خطر وجود دارد که بیماران، با دست خالی از داروخانهها بازگردند و باید سریعتر فکری به حال بیمهها و نظام سلامت و بیماران شود تا در سه ماه پایانی سال کهبه طور همیشگی و در شرایط عادی با کمبود دارو مواجه میشویم، امسال با شرایط سختتر و بحرانیتری روبرو نشویم.