نشست برلین و ادعای تضمینهای امنیتی مشابه ماده 5 ناتو برای اوکراین، بیش از آنکه نشانهای از اراده واقعی غرب برای پایان جنگ باشد، بازتابی از تناقضهای راهبردی آمریکا و اروپا است؛ تناقضی که کییف را به دلخوشی به وعدههایی سوق میدهد که سابقهای از وفاداری ندارند.
نورنیوز-گروه بینالملل: نشست برلین با محوریت هماهنگی اروپا و آمریکا بر سر طرح ۲۸ مادهای واشنگتن برای پایان جنگ اوکراین برگزار شد؛ نشستی که خروجی اصلی آن، ادعای ارائه تضمینهای امنیتی مشابه ماده ۵ ناتو به کییف بود. این ادعا، بهویژه با تأکید صدراعظم آلمان بر تعهد سیاسی و حتی حقوقی آمریکا، تلاشی آشکار برای القای همگرایی دو سوی آتلانتیک به افکار عمومی است. با این حال، کارنامه عملی ایالات متحده نشان میدهد که تعهدات امنیتی این کشور، حتی در قبال متحدان سنتیاش، بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، ابزاری تاکتیکی برای مدیریت بحرانهاست. خروج آمریکا از برجام، رها کردن همپیمانان افغان، و بیاعتنایی به هزینههای امنیتی اروپا در چارچوب ناتو، همگی مؤید آن است که دلخوش کردن اوکراین به چنین تضمینهایی، نه یک راهحل، بلکه سرابی مرگبار است.
اروپا؛ متحدی تحقیرشده و بیاعتماد
مواضع اروپاییها در برلین در حالی بیان میشود که سند راهبرد امنیت ملی آمریکا، تصویری تحقیرآمیز از اروپا بهعنوان بازیگری ناتوان در حوزه امنیت و حتی مهاجرت ارائه میدهد. واشنگتن بهصراحت اعلام کرده است که دیگر حاضر نیست امنیت اروپا را بدون دریافت هزینه تأمین کند. این رویکرد، شکاف عمیق بیاعتمادی را در میان رهبران اروپایی آشکار کرده است. اظهارات جورجیا ملونی مبنی بر اینکه اروپا نباید مطیع هیچکس باشد و اعتراف به برونسپاری ۸۰ ساله امنیت به آمریکا، نشاندهنده بیداری دیرهنگام قارهای است که اکنون خود را در موقعیت وابستگی و ضعف میبیند. رفتارهای یکجانبه آمریکا در حوزه تجارت و تعلیق توافقهای اقتصادی، این واقعیت را تقویت میکند که اروپا نه شریک برابر، بلکه ابزار تحقق منافع واشنگتن بوده است. در چنین شرایطی، ادعای اروپا برای تضمین امنیت اوکراین، بیش از آنکه معتبر باشد، بازتاب بحران هویت راهبردی خود این قاره است.
تناقضهای رفتاری اروپا و استمرار بحران
اروپاییها از یکسو مدعی حمایت از صلح و ارجاع تصمیمات سرزمینی به خواست مردم اوکراین هستند و از سوی دیگر، با طرح شروطی همچون ایجاد نیروی چندملیتی، حفظ ارتش ۸۰۰ هزار نفری اوکراین و حضور عملیاتی در داخل این کشور، عملاً مسیر توافق را مسدود میکنند. این شروط، بهطور آشکار در تضاد با خواستههای روسیه است که کاهش نقش ناتو و توقف تحرکات نظامی غرب را پیششرط صلح میداند. تجربه چهار ساله جنگ نشان داده است که غرب هیچگاه به خواست واقعی مردم اوکراین برای پایان درگیری توجه نکرده و اکنون نیز واژه «رفراندوم» را به ابزاری برای تعویق آتشبس تبدیل کرده است. حمایتهای نظامی مستمر لندن، پاریس و برلین، همراه با تحریمهای جدید اتحادیه اروپا و مصادره داراییهای روسیه، گواه آن است که رفتار اروپا نه صلحمحور، بلکه بحرانزا و جنگافروزانه است.
آینده اوکراین در معادلات قدرت غرب
مجموع این رفتارها نشان میدهد که اوکراین در معادلات آمریکا و اروپا، نه یک شریک مستقل، بلکه میدان تسویهحسابهای ژئوپلیتیکی است. وعده تضمین امنیتی، در عمل پوششی برای تداوم جنگ و فرسایش بیشتر این کشور است. روسیه که پیشتر بارها از بیتعهدی غرب آسیب دیده، دلیلی برای اعتماد به این وعدهها نمیبیند و مسیر تثبیت دستاوردهای میدانی خود را ادامه خواهد داد. نتیجه این روند، از دست رفتن بخشهای بیشتری از سرزمین اوکراین و تعمیق بحران انسانی و سیاسی در این کشور است. سرنوشتی که نشان میدهد دلخوش کردن کییف به طناب پوسیده تضمینهای غربی، نه تنها امنیت نمیآورد، بلکه آینده یک کشور را قربانی جاهطلبی دیگران میکند.