مقایسه نسبت حداقل دستمزد به قیمت بنزین نشان میدهد یک روز کار در کشورهای مختلف چه میزان انرژی قابل خرید ایجاد میکند و چگونه رفاه واقعی سنجیده میشود.
نورنیوز-گروه اقتصادی: یکی از دقیقترین شاخصها برای سنجش رفاه معیشتی، نسبت دستمزد روزانه به قیمت حاملهای انرژی است. این شاخص نشان میدهد شهروندان با درآمد حاصل از یک روز کار، تا چه اندازه قادر به تأمین نیازهای پایهای خود هستند و انرژی چه سهمی از سبد معیشت را میبلعد.
در کشورهای برخوردار از اقتصادهای نفتی پایدار و دستمزدهای بالا، قدرت خرید انرژی بهطور معناداری بیشتر است. در قطر، یک روز دستمزد امکان خرید حدود ۳۰۰ لیتر بنزین را فراهم میکند؛ عددی که بیانگر همزمانی دستمزد بالا، قیمت کنترلشده سوخت و ثبات اقتصادی است. پس از آن، کویت با حدود ۲۵۰ لیتر و عربستان سعودی با ۱۶۰ لیتر قرار دارند؛ کشورهایی که رفاه انرژی را بهعنوان بخشی از قرارداد اجتماعی خود تعریف کردهاند.
ایران با امکان خرید حدود ۹۰ لیتر بنزین در ازای دستمزد یک روز، در موقعیتی میانی قرار دارد. این وضعیت حاصل ترکیب یارانه قیمتی سوخت از یک سو و محدودیت رشد دستمزد واقعی از سوی دیگر است. هرچند قیمت بنزین در ایران نسبتاً پایین است، اما فشار تورمی و کاهش قدرت خرید، اثر این مزیت را تا حدی خنثی کرده است.
در ردههای پایینتر، عراق با ۶۰ لیتر و آذربایجان با ۳۵ لیتر قرار میگیرند؛ کشورهایی که اگرچه تولیدکننده انرژیاند، اما توازن پایداری میان درآمد و هزینههای سوخت ایجاد نکردهاند. وضعیت در ترکیه با حدود ۲۰ لیتر و در افغانستان و پاکستان با تنها ۸ لیتر بهمراتب دشوارتر است؛ جایی که انرژی به کالایی پرهزینه برای اقشار حقوقبگیر تبدیل شده است. ترکمنستان نیز با حدود ۴۰ لیتر جایگاهی پایینتر از میانگین منطقه دارد.
جمعبندی این مقایسه روشن است: رفاه انرژی نه با ارزانی مطلق بنزین، بلکه با تناسب پایدار میان دستمزد، قیمت و تورم تحقق مییابد. بدون اصلاح ساختار دستمزد و مهار تورم، حتی پایینترین قیمت سوخت نیز تضمینکننده معیشت پایدار نخواهد بود.