دادههای بودجهای نظامی جهان نشان میدهد شکاف هزینههای دفاعی بسیار عمیق است، اما تجربه ایران ثابت میکند قدرت نظامی الزاماً از دل اعداد بزرگ بودجه بیرون نمیآید.
نورنیوز-گروه بینالملل: بررسی فهرست ۳۰ کشور با بزرگترین بودجه نظامی جهان، تصویری روشن از ساختار نابرابر هزینههای دفاعی در سطح بینالمللی ارائه میدهد. در صدر این فهرست، ایالات متحده آمریکا قرار دارد؛ کشوری که بودجه نظامی آن در سال ۲۰۲۴ بهتنهایی با مجموع بودجه نظامی ۱۲ کشور بعدی برابری میکند. این واقعیت، بیش از آنکه بیانگر ثبات امنیتی باشد، نشاندهنده تمرکز شدید قدرت سخت در دست یک بازیگر است.
پس از آمریکا، کشورهایی مانند چین، روسیه، هند، بریتانیا، آلمان و فرانسه قرار دارند؛ بازیگرانی که یا قدرتهای سنتی نظامی محسوب میشوند یا در حال تثبیت جایگاه خود در نظم امنیتی آینده جهان هستند. حضور پررنگ کشورهای اروپایی و شرق آسیا در این فهرست، نشاندهنده بازگشت رقابت تسلیحاتی و نگرانی فزاینده از تحولات ژئوپلیتیکی است.
در این میان، نام ایران در میان ۳۰ کشور نخست از نظر حجم بودجه نظامی دیده نمیشود. این موضوع، در نگاه سطحی، ممکن است بهعنوان ضعف دفاعی تلقی شود؛ اما تحلیل راهبردی نشان میدهد «هزینه نظامی» تنها یکی از مؤلفههای قدرت است و نه معیار نهایی آن. ایران طی دهههای اخیر، بهویژه در شرایط فشار حداکثری و تحریم، مسیر متفاوتی را در ساخت قدرت نظامی پیموده است.
تکیه بر بومیسازی فناوریهای دفاعی، توسعه توان موشکی و پهپادی، پیشرفت در سامانههای پدافندی و شکلدهی به دکترین بازدارندگی مؤثر، سبب شده ایران بدون اتکا به بودجههای سنگین، به سطح بالایی از توان دفاعی دست یابد. همین رویکرد باعث شده ارزیابیهای راهبردی، ایران را در زمره ۱۰ قدرت برتر نظامی جهان از منظر توان عملیاتی و بازدارندگی قرار دهند.
در نهایت، مقایسه بودجههای نظامی جهان نشان میدهد که در عصر جدید، برتری نظامی صرفاً نتیجه هزینههای نجومی نیست، بلکه حاصل ترکیب هوشمندانه راهبرد، فناوری بومی، تجربه میدانی و استقلال دفاعی است؛ مؤلفههایی که نقش ایران را در معادلات امنیتی منطقهای و فرامنطقهای برجسته کردهاند.
