گزارش تازه از سهم بودجه نظامی در اقتصاد 60 کشور جهان نشان میدهد اولویتهای دفاعی به شکل چشمگیری نابرابر است؛ از اوکراینِ جنگزده با 34.5٪ تا ایرلند با تنها 0.2٪.
نورنیوز-گروه بینالملل: بررسی تازهترین دادههای مؤسسه SIPRI از سهم هزینههای نظامی در تولید ناخالص داخلی ۶۰ اقتصاد بزرگ جهان، تصویری روشن از نحوه اولویتبندی کشورها در برابر تهدیدات امنیتی ترسیم میکند. این اطلاعات نشان میدهد که کشورهای درگیر جنگ یا تحت فشار تهدیدات خارجی، بهطور طبیعی سهم بیشتری از GDP را به امنیت اختصاص میدهند، در حالی که کشورهای دارای ثبات ژئوپلیتیکی یا تکیهبر ترتیبات امنیتی جمعی، بودجهای بسیار کمتر برای دفاع صرف میکنند.
در صدر این جدول، اوکراین با ۳۴.۵ درصد قرار دارد؛ رقمی که بهوضوح بازتاب جنگ فرسایشی با روسیه و ضرورت تداوم مقاومت نظامی است. اختلاف میان اوکراین و رتبه دوم نیز چشمگیر است. در جایگاه دوم، رژیم صهیونیستی با ۸.۸ درصد قرار گرفته که این افزایش متأثر از جنگ غزه و تنشهای منطقهای است. الجزایر با ۸ درصد در رتبه سوم قرار دارد؛ کشوری که برای ایجاد بازدارندگی در شمال آفریقا سرمایهگذاری مستمری در بخش دفاعی داشته است.
در خلیج فارس، کشورهایی مانند عربستان سعودی (۷.۳٪)، قطر (۶.۵٪) و کویت (۴.۸٪) همچنان میان بالاترین هزینهکنندگان قرار دارند؛ مسئلهای که از محیط امنیتی پرریسک منطقه و رقابتهای تسلیحاتی ناشی میشود. در اروپا نیز لهستان با ۴.۲٪ بهدلیل نگرانی از جنگ اوکراین سهم قابلتوجهی به دفاع اختصاص داده است.
در بخش مقابل، کشورهای دارای حداقل هزینه نظامی قرار دارند. ایرلند با ۰.۲٪ کمترین سهم را به خود اختصاص داده؛ کشوری که بهدلیل سیاست بیطرفی نظامی تاریخی، تهدیدات بسیار پایین و تکیه به سازوکارهای امنیت جمعی اروپا، نیاز اندکی به بودجه دفاعی دارد. پس از آن قزاقستان (۰.۴٪) و نیجریه (۰.۶٪) دیده میشوند. همچنین کشورهایی مانند آرژانتین، مصر، آفریقای جنوبی، سوئیس و اندونزی در محدوده ۰.۶ تا ۰.۸ درصد قرار دارند که نشاندهنده اولویتهای اقتصادی و اجتماعی متفاوت آنهاست.
در این میان، ایران با وجود قرار داشتن تحت شدیدترین تهدیدات امنیتی، تحریمها و فشارهای خارجی، در دسته کشورهایی با هزینه نظامی متوسط نسبت به GDP قرار میگیرد. این نشان میدهد که باوجود فشارهای منطقهای، ایران تلاش کرده میان نیازهای دفاعی، الزامات اقتصادی و ضرورت حفظ پایداری مالی تعادل ایجاد کند. این الگوی هزینهای، در مقایسه با برخی کشورهای منطقه که رقمهای بسیار بالاتری دارند، نشاندهنده تمرکز ایران بر بازدارندگی هوشمند، هزینهکرد هدفمند و اتکا به توان داخلی است.
این دادهها تصویری مهم از شکاف امنیتی جهان ارائه میدهد؛ جایی که برخی کشورها برای بقا میجنگند و برخی دیگر در آرامش اقتصادی، بودجه دفاع را به حداقل میرسانند.