آتشسوزی جنگلها امروز یک بحران ملی و جهانی است؛ ایران همانند دیگر کشورها از پرتغال تا استرالیا، با چالشی روبهروست که حاصل تغییرات اقلیمی، خطای انسانی و ضعف آمادگی است.
نورنیوز-گروه اجتماعی: آتشسوزی جنگلها به مسئلهای فرامرزی تبدیل شده است؛ بحرانی که نهتنها ایران بلکه بسیاری از کشورها مانند برزیل، آمریکا، پرتغال، کانادا و استرالیا را هر ساله با خسارات اقتصادی و زیستمحیطی سنگین مواجه میکند. ایران طی سالهای اخیر با حدود ۳۲ هزار هکتار سطح سوخته و خسارات زیستمحیطی گسترده روبهرو بوده است. شدت آتشسوزیها در ۹ استان اصلی از شمال تا جنوب کشور پراکنده است و بخش قابلتوجهی از آنها با عوامل انسانی همچون بیاحتیاطی، آتشافروزی عمدی و ضعف نظارت مرتبط است.
تجربه کشورهای دیگر نشان میدهد که مهار آتشسوزی تنها از طریق دولت ممکن نیست؛ مشارکت عمومی نقش کلیدی دارد. در پرتغال سامانه پیامکی هشدار، در ژاپن گشتهای محلی (Community Patrols)، در کانادا شبکه داوطلبان اطفا و در استرالیا آموزشهای ایمنی به ساکنان جنگلی بهصورت فراگیر اجرا میشود. آمریکا نیز با Fire Weather و هشدارهای دقیق اقلیمی توانسته بخشی از تلفات را کاهش دهد. وجه مشترک همه این الگوها، انسانمحور بودن مدیریت ریسک است.
در ایران نیز راهحلها روشناند، وظایف مردم شامل گزارش سریع آتشسوزی، اجتناب از روشن کردن آتش در طبیعت، رعایت اصول مسئولیتپذیری و آگاهی از خطرات خشکسالی و گرماست. در سطح حاکمیتی نیز تجهیز نیروهای امداد، تهیه بالگرد و هواپیماهای اطفا، آموزش جوامع محلی و پیشبینی دقیق شرایط جوی ضرورت دارد. آمارها نشان میدهد که ۸۰ درصد آتشهای جنگلی قابل پیشگیری است، اگر مهار بحران بهجای واکنش پس از حادثه، بر پیشگیری و رصد میدانی متمرکز شود.
بر این اساس آتشسوزی جنگلها تنها یک حادثه طبیعی نیست؛ نشانهای از ضعف مدیریت خطر و تغییر رفتار انسان است. هر آتش خاموشنشده معادل از دست رفتن هزاران اصلهدرخت، نابودی زیستگاه جانوری، کاهش تنوعزیستی و تشدید تغییرات اقلیمی است. راه آینده روشن است: پیشگیری، مشارکت اجتماعی و تجهیز تخصصی.