نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، از دل دفاع مقدس تا امروز، به یکی از ستون‌های اصلی امنیت ملی و بازیگری ژئوپولیتیک منطقه‌ای و جهانی تبدیل شده است. این نیرو با اتکا بر دانش بومی، شکست تحریم‌ها، تأمین امنیت اقتصاد دریا محور و نقش‌آفرینی در نظم نوین جهانی، معماری نوینی از اقتدار ملی را ترسیم کرده است.
نورنیوز-گروه سیاسی: هفتم آذر یادآور دلاورمردانی است که در دفاع مقدس، معنای واقعی اقتدار دریایی را به ثبت رساندند؛ چهره‌هایی همچون شهید نادر مهدوی که نماد اراده، ایمان و غیرت ایرانی شدند و مسیر جدیدی در قدرت دریایی کشور گشودند. غرب در دهه‌های گذشته با این تصور غلط که تحریم و فشار می‌تواند ایران را وادار به عقب‌نشینی کند، حوزه‌های نظامی و دفاعی را هدف قرار داد، اما نتیجه برعکس شد. جوانان ایرانی در ارتش و سپاه با تکیه بر دانش بومی و مفهوم «خواستن و توانستن» ساختاری را بنا کردند که تحریم‌ها را نه تهدید بلکه فرصتی برای خلاقیت و خوداتکایی تبدیل کرد.
رژیم صهیونیستی و آمریکا در ماجرای «جنگ ۱۲ روزه» عملاً شکست برنامه‌ریزی ۲۰ ساله خود را مشاهده کردند؛ شکستی که بخش مهمی از آن به قدرت بازدارنده دریایی ایران بازمی‌گردد. حضور قدرتمند ناوهای ایرانی در سطح و زیرسطح، توسعه رزم‌ناوهای بومی و تبدیل شدن نیروی دریایی به یک بازیگر طراز جهانی باعث شده است حتی قدرت‌های بزرگ در محاسبات امنیتی ناگزیر از پذیرش ظرفیت‌های ایران باشند. امروز اگر «دریا روزی دستور دهد»، میدان تصمیم با ایران است.
ژئوپولیتیک ایران و پایان جولان غرب در خلیج فارس
جمهوری اسلامی ایران با داشتن سواحل طولانی در خزر، خلیج فارس و دریای عمان، از موقعیتی برخوردار است که به‌طور طبیعی نیازمند نیروی دریایی قدرتمند و منسجم است. در تاریخ جهان، هیچ قدرتی بدون نیروی دریایی توانمند به بازیگر جهانی تبدیل نشده است. ایران نیز با تقویت توانمندی‌های خود در این عرصه، معادلات ژئوپولیتیک منطقه را به‌گونه‌ای تغییر داده که حضور نامحدود ناوهای آمریکایی و غربی در خلیج فارس به گذشته پیوسته است.
کارشناسان آمریکایی بارها هشدار داده‌اند که هر اقدام تهاجمی علیه ایران باید از فاصله‌های دور انجام شود؛ زیرا ناوگان آمریکا در نزدیکی مرزهای ایران، توان مقاومت در برابر قدرت دریایی ایران را ندارد. این تغییر توازن نشان‌دهنده انتقال قدرت در آبراه‌های منطقه و افزایش نقش ایران در تعیین قواعد امنیتی خلیج فارس است.
پیام‌آوری صلح؛ امنیت بومی به‌جای بیگانه‌محوری
ایران همواره امنیت منطقه را بخشی از امنیت ملی خود تعریف کرده و در چارچوب این نگاه، مبارزه با تروریسم و ایجاد امنیت پایدار را پیگیری کرده است. برخلاف آمریکا که با ادعای «تأمین امنیت» وارد منطقه شد اما عملاً باج‌خواهی و ایجاد بی‌ثباتی را دنبال کرد، ایران بر همگرایی دفاعی میان همسایگان تأکید دارد.
ابتکار «صلح هرمز» نشان‌دهنده این رویکرد است؛ طرحی که بر همکاری جمعی و خروج نیروهای خارجی از منطقه تمرکز دارد. در شرایطی که آمریکا در تحولات اخیر قطر نشان داد متحد قابل اعتمادی نیست و رژیم صهیونیستی با تهدیدهای پیوسته منطقه را ملتهب کرده، توان بومی نیروی دریایی ایران نقش مهمی در تضمین امنیت پایدار جنوب خلیج فارس ایفا کرده است. پیوستن کشورهای منطقه به همکاری‌های دریا محور ایران می‌تواند آینده‌ای متکی بر امنیت بومی، رشد اقتصادی و ثبات پایدار رقم بزند.
اقتصاد دریا محور و نقش ایران در نظم نوین جهانی
امروز جهان با وجود پیشرفت‌های حمل‌ونقل زمینی و هوایی همچنان وابسته به دریاست. مسیرهای تجاری، حمل انرژی و امنیت خطوط ترانزیتی همگی به نیروی دریایی مقتدر نیاز دارند. ایران با حضور فعال در مبارزه با دزدان دریایی، تأمین امنیت نفت‌کش‌ها و همراهی با تجارت کشورهای مختلف، نشان داد که تحریم‌ها نمی‌تواند مانع نقش‌آفرینی اقتصادی ایران شود.
توسعه اقتصاد دریا محور در سواحل مکران و چابهار نمونه آشکاری از پیوند امنیت دریایی و اقتصاد ملی است. حضور نیروی دریایی ارتش در آبراه‌های بین‌المللی، مقابله سپاه با تهدیدات ناوگان آمریکا، و حفاظت محیط زیست خلیج فارس با توقیف نفت‌کش‌های آلاینده، اعتبار ایران را برای مشارکت جهانی در اقتصاد دریا محور افزایش داده است.
در سطح جهانی نیز همکاری‌های ایران با چین و روسیه، مشارکت در رزمایش‌ها، حضور فعال در شانگهای و بریکس، و توافق‌های دریایی دوجانبه نشان می‌دهد که نیروی دریایی به یکی از ابزارهای اصلی نقش‌آفرینی ایران در نظم نوین جهانی تبدیل شده است؛ نظمی چندقطبی که بر توان بومی و استقلال دفاعی استوار است.