ژاپن در حالی وارد فاز رویارویی آشکار با چین شده که این چرخش راهبردی بیش از آنکه ریشه در استقلال تصمیم‌گیری داشته باشد، محصول فشارهای آمریکا و نیازهای داخلی حزب حاکم است. سیاستی که توکیو را همزمان در زمین ناتو قرار داده و درگیر رقابت‌های فزاینده شرق آسیا می‌کند.
نورنیوز-گروه بین‌الملل: تحولات اخیر در سیاست خارجی و امنیتی ژاپن نشان می‌دهد که دولت جدید این کشور رویکردی کاملاً متفاوت با سنت گذشته تعامل‌محور خود اتخاذ کرده است. اظهارات تحریک‌آمیز نخست‌وزیر تاکایچی درباره احتمال ورود ژاپن به جنگ در صورت حمله چین به تایوان، و همچنین اعلام استقرار موشک‌های میان‌برد در پایگاه «یوناگونی»، نشان می‌دهد توکیو عمداً در مسیر تشدید تنش حرکت می‌کند. این اقدامات نه‌تنها واکنش‌های تند پکن را به همراه داشته، بلکه نشان می‌دهد ژاپن از فضای ژئوپولیتیک جدید برای بازتعریف نقش امنیتی خود بهره می‌برد؛ نقشی که عملاً به نفع واشنگتن و ناتو تمام می‌شود و منطقه شرق آسیا را وارد مرحله‌ای حساس از رقابت تسلیحاتی می‌کند.
مصرف داخلی تنش‌سازی برون‌مرزی
موقعیت شکننده حزب حاکم لیبرال‌دموکرات و ناکامی‌های اقتصادی، سران ژاپن را وادار ساخته تا رویکردی تهاجمی‌تر در سیاست خارجی اتخاذ کنند. به نظر می‌رسد توکیو از این تنش‌سازی هدفی دوگانه را دنبال می‌کند: نخست، جلب حمایت برخی کشورهای شرق آسیا که اختلافات ارضی با چین دارند و به دنبال مهار پکن هستند؛ دوم، تحریک حس ملی‌گرایی داخلی برای فراهم کردن بستر تصویب بودجه‌های دفاعی سنگین در شرایط اقتصادی نابسامان. در واقع، توکیو می‌کوشد با «اقتدارنمایی بیرونی»، نارضایتی داخلی را مدیریت و افکار عمومی را نسبت به توسعه نظامی قانع کند؛ توسعه‌ای که بی‌تردید چتر حمایتی آمریکا آن را تسهیل و تشویق می‌کند.
توکیو و بازی ناگزیر در زمین آمریکا
با وجود قدرت اقتصادی ژاپن، حضور ۴۷ هزار نیروی نظامی آمریکا در این کشور و وابستگی امنیتی به واشنگتن، استقلال راهبردی توکیو را به‌شدت محدود کرده است. مشارکت در جنگ افغانستان، همراهی با ناتو در اوکراین و پیروی از رویکردهای ضدچینی آمریکا، تنها نمونه‌هایی از بازیگری ژاپن در زمین واشنگتن است. سفر ترامپ به توکیو و امضای مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های تجاری و دفاعی نشان داد که ژاپن در حال تعمیق وابستگی خود به آمریکا است؛ به‌ویژه در حوزه مواد معدنی حیاتی و تقویت بازدارندگی مشترک در برابر چین و کره‌شمالی. افزایش بودجه دفاعی، مشارکت گسترده‌تر در طرح‌های ناتو و خریدهای بزرگ تسلیحاتی نیز ادامه همین مسیر است. این روند نشان می‌دهد که ژاپن به‌جای حرکت به‌سوی استقلال دفاعی، بیشتر در ساختار امنیتی غرب ادغام می‌شود.
خطوط قرمز چین و پیامدهای تنش‌آفرینی ژاپن
چین بارها ثابت کرده است که در موضوعاتی مانند تایوان و تمامیت ارضی هیچ عقب‌نشینی نخواهد داشت. واکنش صریح پکن به اظهارات تاکایچی—از هشدارهای وزارت خارجه گرفته تا توقف دیدار سه‌جانبه چین، ژاپن و کره‌جنوبی و اعلام هشدار سفر به ژاپن—نشانگر حساسیت جدی چین نسبت به تغییرات اخیر است. تجربه پکن در جنگ تجاری با آمریکا نیز نشان می‌دهد که چین به‌طور استراتژیک و بدون واهمه از فشار طرف مقابل، بر خطوط قرمز خود ایستادگی می‌کند. افزایش تنش‌های ژاپن با چین در چنین شرایطی نه‌تنها محیط امنیتی شرق آسیا را بی‌ثبات می‌کند، بلکه به یک‌جانبه‌گرایی غرب فرصت می‌دهد با ایجاد قطب‌بندی‌های جدید، روند چندجانبه‌گرایی آسیایی را مختل سازد. کشورهایی نظیر ژاپن، کره‌جنوبی و فیلیپین که وابستگی امنیتی به واشنگتن دارند، در این بازی نقش سربازان خط مقدم را بازی می‌کنند؛ نقشی که هزینه‌های سنگینی بر آنها و منطقه تحمیل خواهد کرد.