مدیرکل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، در گفت‌وگویی تفصیلی در برنامه «صبحانه ایرانی» شبکه دو سیما، مجموعه‌ای از راهکارهای فوری، کم‌هزینه و اثربخش برای نجات تهران از بحران آب تشریح کرد؛ راهکارهایی که به تعبیر او «طبیعت را با خود طبیعت ترمیم می‌کند» و اگر به‌موقع اجرا شود، تهران را وارد مرحله‌ای تازه از امنیت آبی خواهد کرد.
نورنیوز-گروه اقتصادی: بیانی در ابتدای سخنان خود تأکید کرد که علت اصلی بحران آب تهران کمبود بارش نیست، بلکه ناتوانی در حفظ و ذخیره‌سازی آب‌های موجود است. او گفت: «آب در تهران می‌بارد، اما ما آن را نگه نمی‌داریم. یا تبخیر می‌شود، یا به شکل رواناب از دسترس خارج می‌شود. نقطه ضعف ما مدیریت جریان آب است، نه میزان بارش.»
۱۶ حوزه آبریز تهران و ضرورت مداخله فوری
بیانی در تشریح ساختار طبیعی تهران توضیح داد: «این شهر ۱۶ حوزه آبریز فعال در دامنه جنوبی البرز دارد؛ حوزه‌هایی که اگر درست مدیریت شوند، می‌توانند سالانه صدها میلیون مترمکعب آب را به سفره‌های زیرزمینی برگردانند.» او افزود: «تا امروز فقط حدود ۱۲۰۰ سازه آبخیزداری در این حوزه‌ها اجرا شده، درحالی‌که ظرفیت واقعی آنها حداقل ۲۰۰۰ سازه است. یعنی حدود ۸۰۰ سازه کمبود داریم که باید فوری ساخته شود.»
او اعلام کرد که با اجرای این ۸۰۰ سازه آبخیزداری در یک دوره زمانی کوتاه سه‌ماهه و با فرض بارش‌های نرمال پاییز و زمستان، «تهران خواهد توانست حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب را مستقیماً در سفره‌های زیرزمینی ذخیره کند؛ آبی که برخلاف سدها، هیچ تبخیری ندارد.»
بهره‌وری اقتصادی آبخیزداری؛ سه برابر به‌صرفه‌تر از انتقال آب
بیانی در بخش دیگری از گفت‌وگو، مقایسه مهمی میان آبخیزداری و طرح انتقال آب طالقان مطرح کرد و گفت: «هزینه اجرای آبخیزداری برای تهران، کمتر از یک‌سوم هزینه انتقال آب طالقان است.» او افزود: «طرح انتقال آب طالقان بیش از ۷۸۰۰ میلیارد تومان هزینه داشته، اما میزان آبی که به تهران می‌رسد بسیار محدود است. در مقابل، آبخیزداری در تهران با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر، دست‌کم دو برابر آب بیشتری در سفره‌های زیرزمینی ذخیره می‌کند. این یعنی یک انتخاب راهبردی و اقتصادی.»
او با تأکید بر اینکه «آبخیزداری امنیت آبی می‌سازد نه نیاز به انتقال دائمی»، گفت: «وقتی آب در دل زمین ذخیره می‌شود، تاب‌آوری شهر بالا می‌رود و وابستگی به پروژه‌های پرهزینه انتقال کاهش پیدا می‌کند.»
طبیعت؛ بزرگ‌ترین آبخیزدار ایران
مدیرکل مدیریت بحران سازمان منابع طبیعی، در بخش دیگری از سخنانش به نقش پوشش گیاهی اشاره کرد و گفت: «جنگل‌ها و مراتع، آبخیزدارانی طبیعی هستند. هر هکتار جنگل بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ مترمکعب و هر هکتار مرتع حدود ۳۰۰ مترمکعب نفوذ آب ایجاد می‌کند. یعنی اگر می‌خواهیم آبخوان‌ها را تقویت کنیم، باید طبیعت را تقویت کنیم.»
او افزود: «از سال ۱۴۰۱ تا امروز، سالانه حدود ۲۵۰ میلیون نهال در قالب طرح مردمی «کاشت یک میلیارد درخت» کاشته شده که بخش مهمی از آن در محدوده‌های بالادست شهرها و حوزه‌های آبریز بوده است. همکاری مردم در این بخش تأثیر تعیین‌کننده دارد.»
۶۰ درصد نیاز آبی ایران از آبخوان‌ها تأمین می‌شود
بیانی در این گفت‌وگو تأکید کرد: «ایران یک کشور خشک و نیمه‌خشک است. ۶۰ درصد آب مصرفی کشور از آبخوان‌ها برداشت می‌شود. بنابراین اگر آبخوان‌ها تقویت نشوند، دچار فروچاله‌ها، نشست زمین و کمبود آب شرب خواهیم شد.» او ادامه داد: «برداشت بی‌رویه بدون تغذیه، مثل برداشت پول بدون واریز در یک حساب بانکی است؛ بالاخره روزی حساب خالی می‌شود.»
به گفته او، آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی، تنها راه تقویت طبیعی این آبخوان‌هاست.
چالش نیروی انسانی و نقش فناوری
بیانی از محدودیت‌های منابع انسانی حوزه حفاظت منابع طبیعی نیز سخن گفت: «در حوزه‌ای به این وسعت، نیروهای حفاظتی ما بسیار کم هستند. اما با کمک فناوری‌های نو، پهپادها، سامانه‌های پایش، مشارکت روستاییان و حمایت دولت، می‌توانیم سرعت احیا و حفاظت را افزایش دهیم.»
لزوم کاهش سرانه مصرف آب در تهران
او در پایان گفت‌وگو، به شهروندان تهرانی نیز پیام مشخصی داد: «اگر سرانه مصرف آب در تهران از حدود ۲۵۰ لیتر فعلی به ۱۳۰ لیتر کاهش یابد—که رقم استاندارد جهانی است—تهران از وضعیت اضطرار خارج می‌شود. مدیریت مصرف و مدیریت منابع باید در کنار هم پیش بروند.»
بیانی در جمع‌بندی سخنان خود در برنامه «صبحانه ایرانی» تأکید کرد: «اگر ۸۰۰ سازه آبخیزداری اجرا شود، اگر طبیعت احیا شود، اگر مردم همراهی کنند و اگر مصرف کنترل شود، تهران دوباره نفس می‌کشد. راه‌حل‌های پیچیده لازم نیست؛ باید طبیعت را احیا کنیم تا طبیعت، ما را نجات دهد.»
