فصلِ بی‌باران، روایتِ مرگِ ابرها

نورنیوز-گروه اجتماعی: آخرین نقشه بارش کشور تصویر تکان‌دهنده‌ای از وضعیت آبی ایران ارائه می‌دهد؛ تقریباً تمامی استان‌ها از ابتدای سال آبی تاکنون با کاهش شدید بارندگی روبه‌رو بوده‌اند. داده‌های رسمی وزارت نیرو نشان می‌دهد که میزان بارش‌ها در ۱۹ استان کشور به کمتر از نصف میانگین بلندمدت رسیده و در برخی مناطق، افت بیش از ۸۰ درصدی ثبت شده است.
در این میان، استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، یزد، اصفهان و خوزستان بیشترین کاهش را تجربه کرده‌اند؛ مناطقی که هم‌زمان با فشار کم‌آبی، میزبان بخش عمده‌ای از جمعیت و صنایع حیاتی کشورند. کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت، امنیت غذایی، منابع انرژی و پایداری زیست‌بوم‌های ایران را به‌طور جدی تهدید می‌کند.

پدیده «پاییز خشک» اکنون برای سومین سال پیاپی در ایران تکرار شده است. به گفته متخصصان اقلیم، جابجایی الگوهای بارشی و تضعیف جریان‌های مدیترانه‌ای، همراه با گرم‌تر شدن دمای سطح زمین، عامل اصلی افت شدید نزولات جوی در مهر و آبان بوده است. در بسیاری از شهرها، پاییز دیگر بوی باران نمی‌دهد و فصل زراعی با تأخیر و ناامیدی آغاز می‌شود.
در کنار عوامل اقلیمی، نقش مدیریت انسانی نیز غیرقابل انکار است. توسعه ناپایدار کشاورزی، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، تخریب پوشش گیاهی و نبود سیاست یکپارچه مدیریت آب، همه دست به دست داده‌اند تا ایران به یکی از خشک‌ترین سال‌های معاصر خود برسد. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که در چنین شرایطی، «مدیریت سازگاری با خشکسالی» جایگزین سیاست‌های پرمصرف فعلی شود. به باور آنان، بازنگری در الگوی کشت، توسعه فناوری‌های آبیاری نوین و سرمایه‌گذاری در تصفیه و بازچرخانی آب، تنها مسیر جلوگیری از بحران‌های اجتماعی و مهاجرت‌های اقلیمی در سال‌های آینده است.
اگر روند کنونی ادامه یابد، ایران نه‌تنها با کمبود منابع آبی بلکه با دگرگونی جمعیتی و زیست‌محیطی گسترده روبه‌رو خواهد شد؛ واقعیتی که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً یک هشدار اقلیمی دانست.