پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی بلوک شرق، جهان دوره‌ای از بلاتکلیفی و جهان تک‌قطبی را تجربه کرد. فروپاشی شوروی و ظهور کشورهای جدید بازمانده از اتحاد شوروی، رهایی کشورهای بلوک شرق از سیطره اتحاد شوروی موجب بروز یک دهه ناآرامی در عرصه بین‌المللی شد.
نورنیوز- گروه بین الملل: انتظار می‌رفت که نظمی جدید بر مبنای جهانی آرام و عاری از مبارزه و مسابقه تسلیحاتی همراه با صلح و آرامش و روابط سودمند بین‌المللی بر جهان حاکم گردد. این دوره مصادف بود با پیروزی بلوک غرب، تثبیت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو)، انحلال پیمان ورشو، و قدرت‌یابی ایالات متحده آمریکا به عنوان بازیگری قدرتمند در جهانی تک‌قطبی بود. روند امور نشان داد که این دوره کوتاه‌مدت دهه اول پس از فروپاشی چندان دوام نیافت و فدراسیون روسیه به‌رهبری ولادیمیر پوتین و به‌کارگیری مشت آهنین، اغلب بحران‌های سیاسی(همچون چچن و داغستان در قفقاز شمالی) را فرونشانده و به تدریج موفق به حل تدریجی بحران‌های اقتصادی با صادرات نفت و گاز شد. در همین زمان بود که پوتین تصمیم گرفت برای رهایی از طرح «دربرگیری» دوره شوروی توسط غرب، کریدور استراتژیک «حمل و نقل شمال-جنوب» را با همکاری ایران و هند در سنت‌پترزبورگ در سال ۲۰۰۰
به امضا برساند.
ماه عسل روسیه-ایالات متحده به پایان رسید ولی عامل اصلی فروپاشی شوروی که اقتصادی بود همچنان مورد بهره‌برداری قرار گرفت. این عامل کشاندن روسیه به مسابقه تسلیحاتی بود، تا با اختصاص سهم بیشتری از تولید ناخالص داخلی نسبت به غرب بتواند موازنه نظامی ایجاد کند و این تله کارآمد دوره شوروی همچنان به‌کار گرفته می‌شود. سالی نیست که روسیه به نمایش پیشرفت‌هایی در زمینه هوا-فضا، تسلیحات محیرالعقول، نپرداخته باشد. مهمترین آنها سامانه‌های دفاع هوایی بوده که در آزمایشگاه‌های عملی در ارمنستان، سوریه و ایران(کشورهایی که این سامانه‌ها را در اختیار داشتند و در زمان به‌کارگیری نتوانسته‌اند از آزمایش عملی موفق بیرون آیند).
با حمله و اشغال نظامی بخش‌هایی از اوکراین در سال ۲۰۱۴(انضمام شبه‌جزیره کریمه) و ۲۰۲۲ حمله و اشغال نظامی شرق اوکراین و تحمیل جنگی یک‌طرفه علیه این کشور عضو سابق اتحاد شوروی، جهان را وارد عرصه‌ای ناامن و سازمان ملل را دچار ضعف کارکردی کرده است. فروپاشی دولت سوریه توسط جریان‌های تروریستی تحریر الشام به کمک دولت‌های خارجی، حمله نظامی ددمنشانه اسرائیل علیه مردم غزه، حمله نظامی اسرائیل به ایران با کمک ایالات متحده آمریکا و موارد دیگر، کشورها را بر آن داشته است تا در برابر بحران‌های داخلی و تهدیدات خارجی به تسلیح و تقویت بنیه نظامی خود روی آورند. در این زمینه تهدیدات به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای توسط روسیه علیه ایالات متحده و هم‌پیمانان آن در ناتو، در پشتیبانی از اوکراین، عرصه جهانی را ناامن کرده است.
رژه نظامی سوم ماه سپتامبر ۲۰۲۵ چین با حضور ولادیمیر پوتین رهبر روسیه و کیم جونگ‌اون رهبر کره شمالی، مثلثی از کشورهای همسایه دارای سلاح‌های هسته‌ای، نشانه‌های ناامنی هسته‌ای را به‌دنبال داشته است که ایالات متحده را به‌سوی برقراری آزمایش‌های هسته‌ای رهنمون شده است. تهدید مقامات چین به مقابله اتمی با هر نوع تهدیدات ایالات متحده نشان از دور جدیدی از مناقشات خطرناک دارد.
در اواخر اکتبر سال جاری میلادی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، از آزمایش «موفقیت‌آمیز» موشک کروز «بوریِوستنیک» که با پیشرانه هسته‌ای کار می‌کند و توانایی حمل کلاهک هسته‌ای دارد، خبر داد و گفت کرملین به‌دنبال راه‌هایی برای استقرار آن است.بنا به اخبار منتشر شده این موشک مسافتی به طول ۱۴هزار کیلومتر را پیموده و حدود ۱۵ساعت در پرواز بوده است. رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه ادعا کرد هیچ سامانه دفاعی قادر به شناسایی این موشک نیست.همزمان که کرملین پول هنگفتی را صرف توسعه تسلیحات در چارچوب رقابت تسلیحاتی نانوشته و عمدتاً علیه ایالات متحده می‌کند، بوریوستنیک یکی از چندین سامانه جدیدی است که طراحان روسی بر آن تمرکز کرده‌اند.پوتین در همین زمینه اظهار کرده که دستور آماده‌سازی «زیرساخت لازم برای وارد کردن این سلاح به خدمت نیروهای مسلح روسیه»
را داده است.
کارشناسان آمریکایی اعتراف کرده‌اند که سرعت و قابلیت مانور ناشناخته موشک کروز «بوریوستنیک» که به‌تازگی در روسیه آزمایش شده، ارزیابی توانایی سامانه‌های کشف و رهگیری را، ازجمله پدافند موشکی «گنبد طلایی» آمریکا، دشوار کرده است.سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در اواخر اکتبر اعلام کرد که هیچ واکنشی از طریق کانال‌های دیپلماتیک نسبت به آزمایش موشک کروز «بوریوستنیک» برای روسیه دریافت نشده است. موشک «بوریوستنیک» یک موشک استراتژیک جدید تولیدشده در روسیه با کلاهک هسته‌ای است که به‌سبب این ویژگی، مدت پرواز طولانی‌تری نسبت به سایر انواع موشک‌های کروز دارد.او به نوع آزمایش‌هایی که قرار است انجام شود اشاره نکرد. آخرین آزمایش هسته‌ای ایالات متحده در سال ۱۹۹۲بوده است.رئیس‌جمهور آمریکا روز ۳۰ اکتبر به وزارت دفاع این کشور دستور داد تا فوری آزمایش سلاح‌های هسته‌ای را از سرگیرد. ترامپ دلیل این تصمیم را «برنامه‌های آزمایشی دیگر کشورها» عنوان کرد و گفت انجام این آزمایش‌ها «ضروری» است تا آمریکا از رقبای هسته‌ای‌اش عقب نماند.
این اظهارات با واکنش‌های بین‌المللی روبرو شد و شماری از رهبران جهان خواستار ادامه توقف آزمایش‌های هسته‌ای در جهان شدند.
اقدامات کره جنوبی
کره جنوبی در دوره ایجاد رعب و وحشت احتمال درگیری‌های هسته‌ای، موشک بالستیک هیونمو ۵، به عنوان پاسخی مستقیم از سوی این کشور، در برابر توسعه فزاینده زرادخانه موشکی همسایه شمالی معرفی شده است. هدف اصلی این موشک بالستیک، نفوذ به پناهگاه‌های فرماندهی زیرزمینی و مستحکم پیونگ‌یانگ است. این استراتژی حیاتی، بخشی از چارچوب گسترده‌تر «مجازات و تلافی گسترده کره» (KMPR) برای ایجاد بازدارندگی مؤثر محسوب می‌شود .وزیر دفاع کره جنوبی، تایید کرد که موشک هیونمو ۵تا پایان سال جاری میلادی وارد چرخه عملیاتی خواهد شد. این موشک با کلاهکی به وزن حدود هشت تن، در رسانه‌های محلی به موشک هیولا شهرت یافته است. این سیستم سال گذشته در روز نیروهای مسلح رونمایی شد و برای هدف قرار دادن پناهگاه‌های فرماندهی زیرزمینی مستحکم کره شمالی طراحی شده است.کارشناسان معتقدند شلیک تنها ۱۵تا ۲۰فروند از این موشک‌های پرقدرت می‌تواند خسارتی معادل یا فراتر از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی وارد کند.
اقدامات ترکیه
شرکت صنایع دفاعی و الکترونیک «آسلسان» ترکیه، در اقدامی که توازن قوای نظامی در منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از سامانه یکپارچه و چندلایه پدافند هوایی خود با نام «گنبد پولادین» (Steel Dome) رونمایی کرد.سامانه «گنبد پولادین» که نام آن یادآور «گنبد آهنین» اسرائیل است، به عنوان پاسخی به تهدیدات نوین، از ریزپرنده‌ها و پهپادها گرفته تا موشک‌های بالستیک با قابلیت مانور، طراحی شده است.
نکته قابل توجه در این پروژه، همکاری نزدیک آسلسان با غول‌های صنایع دفاعی غرب از جمله «ایرباس»، «لاکهید مارتین»، «تالس» و «ریتیون» برای توسعه بخش‌های مختلف این سامانه است. این همکاری نشان‌دهنده عزم ترکیه برای دستیابی به پیشرفته‌ترین فناوری‌های دفاعی روز دنیاست .پروژه «گنبد پولادین» در اوت ۲۰۲۴به تصویب کمیته اجرایی صنایع دفاعی ترکیه رسید و تنها یک سال بعد، در اوت ۲۰۲۵، نزدیک به ۵۰بخش از این سامانه به ارزش بیش از ۴۶۰میلیون دلار وارد چرخه عملیاتی نیروهای مسلح ترکیه شد.
پیشرفت‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران
فعالان و متخصصان این حوزه طی سال‌های گذشته با وجود انواع تحریم‌ها و تهدید موفق به کسب دستاوردهای متنوعی در حوزه موشکی شده‌اند؛ توانمندی کاملاً بومی ویژه‌ای که قدرت بازدارندگی ویژه‌ای به این بخشیده است که در جریان جنگ ۱۲روزه تنها گوشه‌ای از آنها برای مقابله با تجاوز اسرائیل به‌کار گرفته شده است. در ادامه تنها به برخی از شاخص‌ترین دستاوردهای ایران در این حوزه اشاره می‌شود.موشک بالستیک هایپرسونیک «فتاح» ایران در دو نوع، بیش از هزار و ۴۰۰کیلومتر برد دارد. موشک بالستیک میان‌برد خیبرشکن (برد هزار و ۴۵۰کیلومتری) به دلیل قدرت مانور سرجنگی، موشکی راهبردی به‌شمار می‌آید. موشک بالستیک خرمشهر ۴با برد ۲هزار کیلومتری، به عنوان ویرانگرترین موشک ایرانی شناخته می‌شود.
قلب تپنده این سامانه، سیستم فرماندهی و کنترل پیشرفته «حاکم» است که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، داده‌های دریافتی از ده‌ها رادار، حسگر اپتیکی، و منابع اطلاعاتی را به صورت آنی تحلیل کرده و یک تصویر یکپارچه و دقیق از میدان نبرد ارائه می‌دهد. این سیستم که مطابق با استانداردهای فرماندهی ناتو توسعه یافته، به فرماندهان اجازه می‌دهد در کسری از ثانیه بهترین تصمیم را برای مقابله با تهدیدات اتخاذ کنند.