نبرد سفید پروتئین؛ رقابت جهانی بر سر مرغ

نورنیوز-گروه اقتصادی: در سال‌های اخیر، گوشت مرغ به عنوان مهم‌ترین منبع پروتئین حیوانی، نقشی تعیین‌کننده در امنیت غذایی جهان یافته است. بر اساس گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۲۳، ایالات متحده با تولید سالانه بیش از ۲۰.۶ میلیون تن گوشت مرغ، جایگاه نخست را در جهان به خود اختصاص داده است. پشت سر این کشور، چین با ۱۵.۴ میلیون تن و برزیل با ۱۴.۶ میلیون تن در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند؛ سه قدرتی که عملاً بیش از نیمی از بازار جهانی را در اختیار دارند.
ایالات متحده با زیرساخت‌های عظیم صنعتی، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین پرورش طیور و حضور قدرتمند در صادرات جهانی، عملاً رهبر بلامنازع این صنعت است. چین نیز با جمعیت انبوه و تقاضای فزاینده داخلی، در حال تبدیل شدن به بازیگری استراتژیک در حوزه خودکفایی پروتئینی است. برزیل، سومین بازیگر، با اتکا به زمین‌های حاصل‌خیز، منابع غذایی ارزان و برند معتبر صادراتی، بخش عمده‌ای از نیاز کشورهای خاورمیانه و اروپا را تأمین می‌کند.
در جایگاه‌های بعدی، روسیه با بیش از ۴.۶ میلیون تن و اندونزی با ۳.۸ میلیون تن قرار دارند. این دو کشور طی دهه گذشته رشد چشمگیری در صنعت مرغ تجربه کرده‌اند. هند نیز با ۳.۷ میلیون تن تولید، با سرعتی بی‌سابقه در حال توسعه ظرفیت داخلی خود است. مکزیک، ژاپن، آرژانتین و ترکیه سایر اعضای فهرست ده کشور نخست‌اند که هر یک با ویژگی‌های خاص اقتصادی و اقلیمی، جایگاهی ثابت در بازار دارند.
در این میان، ایران نیز با تولید حدود ۳ میلیون تن گوشت مرغ در سال، سهمی نزدیک به ۲ درصد از تولید جهانی دارد. این رقم ایران را در رده‌ای میانی اما با ظرفیت رشد بالا قرار می‌دهد. صنعت مرغداری کشور در سال‌های اخیر با چالش‌هایی چون نوسانات قیمت نهاده‌ها، بیماری‌های طیور و محدودیت‌های صادراتی روبه‌رو بوده است؛ با این حال، خودکفایی در تولید و اتکای کمتر به واردات، دستاوردی قابل توجه به شمار می‌رود.
تحلیلگران اقتصادی معتقدند که در آینده‌ای نزدیک، رقابت کشورها نه فقط در کمیت تولید بلکه در کیفیت، ایمنی غذایی و پایداری محیط‌زیستی تعیین‌کننده خواهد بود. مرغ دیگر فقط منبع پروتئین نیست؛ بلکه شاخصی از توان سیاست‌گذاری کشاورزی و اقتدار اقتصادی کشورهاست.