گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد برخی کشورها چنان درگیر جریان تجارت جهانی‌اند که توقف مبادلات، توقف نفس اقتصادشان است؛ در این میان، ایران نیز راهی متفاوت پیموده است.
نورنیوز-گروه اقتصادی: جهان امروز در نقطه‌ای ایستاده که مرزهای اقتصادی عملاً رنگ باخته‌اند. گزارش تازه بانک جهانی نشان می‌دهد برخی کشورها برای رشد و حتی بقا، به‌شدت به تجارت بین‌المللی وابسته‌اند. شاخص اصلی این وابستگی، نسبت مجموع صادرات و واردات به تولید ناخالص داخلی (GDP) است؛ معیاری که هرچه رقم آن بالاتر رود، نشان از عمق پیوستگی اقتصاد یک کشور با بازار جهانی دارد.
در صدر این فهرست، هنگ‌کنگ با نسبت حیرت‌انگیز ۳۵۹ درصد قرار دارد؛ به این معنا که حجم تجارت خارجی‌اش بیش از سه و نیم برابر تولید داخلی است. پس از آن، سنگاپور با ۳۲۲ درصد و ایرلند با ۲۵۳ درصد قرار دارند؛ دو اقتصاد کوچک اما هوشمند که به‌واسطه زیرساخت‌های مالی و فناوری، قلب تپنده تجارت جهانی شده‌اند.
در منطقه خلیج فارس، امارات متحده عربی با ۲۰۲ درصد در جایگاه چهارم قرار دارد؛ کشوری که بر پایه صادرات انرژی، ترانزیت و خدمات بندری، مدلی از اقتصاد آزاد و برون‌نگر را دنبال می‌کند. در شرق آسیا نیز ویتنام با ۱۶۵ درصد در زمره اقتصادهای نوظهور و صادرات‌محور است که با جذب سرمایه خارجی و تولید صنعتی، خود را به زنجیره ارزش جهانی پیوند زده است.
در اروپا، بلژیک با ۱۵۸ درصد، هلند با ۱۵۶ درصد و سوئیس با ۱۳۴ درصد همچنان ستون‌های تجارت قاره سبز محسوب می‌شوند. مالزی و تایلند نیز هر دو با ۱۳۷ درصد در میان اقتصادهای کاملاً باز و منطقه‌محور قرار دارند.
در این میان، نام ایران نیز با نسبت حدودی ۴۰ تا ۵۰ درصد در گزارش‌های موازی اقتصادی مطرح است؛ عددی که نشان می‌دهد کشور ما هنوز مسیر «اقتصاد مقاومتی» و درون‌زایی را بر وابستگی مطلق به تجارت خارجی ترجیح داده است. ایران، به‌رغم تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، توانسته است بخش مهمی از تولید خود را بر پایه منابع داخلی، صنایع انرژی‌محور و بازارهای منطقه‌ای استوار کند. با این حال، تداوم رشد پایدار در آینده، بدون تقویت سهم تجارت هدفمند و فناوری‌محور ممکن نخواهد بود.
در نهایت، وابستگی بالا به تجارت جهانی همان‌قدر که فرصت رشد، اشتغال و انتقال فناوری را به همراه دارد، می‌تواند ریسک‌زا نیز باشد. اقتصادهایی که بر مبادله بی‌وقفه تکیه دارند، در برابر بحران‌های ژئوپلیتیک یا شوک‌های زنجیره تأمین، به‌شدت آسیب‌پذیر می‌شوند. هنر سیاست‌گذاری اقتصادی در چنین جهانی، یافتن تعادلی هوشمندانه میان درون‌زایی و برون‌گرایی است؛ همان تعادلی که آینده اقتصاد ایران را رقم خواهد زد.