45 سال پس از آغاز جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران، بازار روایت‌های گوناگون از این واقعه مهم قرن، همچنان داغ و پررونق است. مجموع آثاری که با درونمایه‌ی دوران این جنگ 8 ساله فراهم امده، اکنون منظومه‌ای عظیم و پربرگ و بار را تشکیل می‌دهد و البته همچنان چرخه تولید روایت‌های جنگی، روان و در حرکت است.
نورنیوز- گروه سیاسی: بخشی از این روایت‌ها رویکردی شورمند و حماسی دارند و به ابعاد ظاهری‌تر دفاع 8 ساله نظر می‌کنند. اما بخش کوچک‌تری هم هست که با عبور از لایه‌های سطحی‌تر، به اعماق اتفاقات ذهنی و عینی در شروع، تداوم و پایان جنگ می‌پردازند. شمار این دست آثار البته چندان زیاد نیست و نیاز است هرچه بیشتر بر تعداد این دست پژوهش‌های نظام‌مند، هوشمند و روشمند افزوده شود.
«راهبردهای ایران و عراق در جنگ هشت ساله»، تازه‌ترین اثر از حلقه‌ی تولیدات پژوهشی است که با تحقیق و نگارش سردار دکتر حسین علایی به رشته نگارش درآمده است. علایی که در دوران دفاع مقدس، از فرماندهان ارشد سپاه بوده در این کتاب، با اتخاذ رویکردی تحلیلی و پسینی، می‌کوشد به «چرایی تصمیمات و اتفاقات و حوادثی» بپردازد که در دوره جنگ رخ داده است. او در پس این تحلیل، دنبال کشف «راهبردهای رسمی و غیررسمی و آشکار و اعلام نشده» تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران دو کشور ایران و عراق است. وجه بداعت این پژوهش، تمرکزش بر شناخت راهبردهای دو طرف است.
کتاب حاضر در هفت فصل گردآوری شده است. فصل اول به موضوع ژئوپلیتیک ایران و جنگ می‌پردازد. در فصل دوم از مبانی نظری راهبرد سخن گفته می‌شود. موضوع فصل سوم، امنیت ملی و راهبردهای دفاعی و نظامی است. در فصل چهارم، مشخصا راهبردهای ایران و عراق در جنگ هشت ساله مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل پنجم از راهبردهای دیپلماسی، تبلیغاتی و مالی در جنگ سخن می‌گوید. راهبردهای خاتمه جنگ، محور فصل ششم است. و نهایتاً در فصل هفتم، به راهبردهای رایج در جنگ‌ها پرداخته می‌شود.
گواینکه جنگ تحمیلی، موضوعی از جنس غرور ملی است، اما سردار علایی در تحلیل راهبردی خود تلاش نمایانی داشته تا فاصله پژوهشی خود را با موضوع حفظ کند و به عرصه رویکردهای جانبدارانه و هیجانی و ملی‌گرایانه یا انقلابی درنغلطد. حاصل این دقت‌نظر، کتابی شده است که با رویکرد منصفانه و انتقادی، فراز و فرود تصمیمات راهبردی طرفین این جنگ را مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد.
«راهبردهای ایران و عراق در جنگ هشت ساله» از سوی مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدت‌های سپاه، در ۴۷۶ صفحه منتشر و به تازگی روانه بازار نشر و فرهنگ شده است.