نورنیوز https://nournews.ir/n/252230
کد خبر: 252230
29 مهر 1404
دکتر بهرام امیراحمدیان:

سرنوشت جنگ روسیه علیه اوکراین و تصمیمات خلق‌الساعه ترامپ


تحلیلگران بنیاد نمتسوف در بهمن سال 1403، پنج سناریو برای آینده روابط روسیه با اوکراین پیش‌بینی کرده‌اند. در نهایت به این جمع‌بندی رسیده‌اند که پوتین تا سال 2030 همچنان بر سر قدرت خواهد ماند مگر آنکه پوتین خود از کار کناره‌گیری کند، یا حادثه‌ای برای او اتفاق بیفتد که امکان حضور در عرصه قدرت را نداشته باشد.

نورنیوز- گروه بین الملل: تحلیلگران بنیاد نمتسوف در بهمن سال ۱۴۰۳، پنج سناریو برای آینده روابط روسیه با اوکراین پیش‌بینی کرده‌اند. در نهایت به این جمع‌بندی رسیده‌اند که پوتین تا سال ۲۰۳۰ همچنان بر سر قدرت خواهد ماند مگر آنکه پوتین خود از کار کناره‌گیری کند، یا حادثه‌ای برای او اتفاق بیفتد که امکان حضور در عرصه قدرت را نداشته باشد. در این تحقیق به این جمع‌بندی رسیده‌اند که پوتین در زمان حضور در قدرت همچنان با دیکتاتوری زمام امور را در دست خواهد داشت و پس از وی، روش اداره روسیه می‌تواند متفاوت باشد. روسیه بعد از سال ۲۰۰۰ و روی کار آمدن پوتین، کشوری کاملاً متفاوت با دیگر کشورها بوده است. فروپاشی شوروی، ذهن ابرقدرتی مردم و حکومت روسیه را برهم ریخت. جهان با روسیه بعد از فروپاشی، به نظام دو قطبی تبدیل نشد، چین قدرت دوم اقتصادی شد، و اکنون ادعا می‌کند که رودرروی ایالات متحده ایستاده است.
 این موضوع روسیه را در چهارراه بودن و نبودن قرار داده است. روسیه پوتین نتوانسته است با جمهوری‌های سابق شوروی، حتی در درون ساختار «کشورهای مستقل مشترک‌المنافع» با مسالمت و حقوق برابر همکاری داشته باشد. سه جمهوری بالتیک از همان آغاز از این ساختار خارج شدند. گرجستان با خروج از آن تنبیه شد و دو بخش از آن با پشتیبانی روسیه از آن جدا شد. اوکراین نیز به بلای تجزیه گرفتار شد و شرق آن اکنون در اشغال روسیه است. در داخل ساختارهای دیگر همچون «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» هم فدراسیون روسیه وزنی کاملاً متفاوت با دیگر اعضا دارد. با جمهوری‌های سه‌گانه بالتیک (لتونی، لیتوانی و استونی)، با مولداوی و اوکراین در اروپای شرقی در همسایگی خود و با گرجستان و آذربایجان در قفقاز هم درگیری دارد. اینها بدان سبب است که اصولاً پوتین برخلاف گفته‌های پیشین خود که امکان برپایی دوباره اتحاد شوروی امکان‌پذیر نیست، اکنون به این نتیجه رسیده است که روسیه هنگامی می‌تواند «ابرقدرت» شود که به محدوده دوره شوروی برگردد.
 در این میان اوکراین برای روسیه نقطه‌ای استراتژیک برای تکمیل ژئواستراتژی روسیه در تبدیل شدن به ابرقدرتی است. این خواب را مقاومت ملت اوکراین آشفته می‌کند. از نظر روس‌ها اوکراین و بلاروس دو عضو دیگر نژاد اسلاو هستند که باید به برادر بزرگ خانواده بپیوندند. ولی نکته اساسی این است که اکثر اوکرایینی‌ها زبان و فرهنگ خود را جدا از روس‌ها می‌دانند و نوعی هویت جداگانه برای خود تعریف می‌کنند. نقطه ضعف اوکراین برای حفظ استقلال و روسیه برای گسترش، شبه‌جزیره کریمه و مناطق شرق اوکراین است، جایی که اکثریت جمعیت را روس‌تباران و اغلب منابع آب و خاک و معدنی ارزشمند اوکراین در آنجا واقع است .
 با جنگی که پوتین آن را از آغاز سال ۲۰۲۲ به نام «عملیات ویژه» راه انداخته و تاکنون هم ادامه دارد و قرار بود طی یک هفته نیروهای روسی پایتخت اوکراین را اشغال و حکومت دست‌نشانده خود را در آن مستقر سازند، صحنه عملیاتی شرق اروپا دگرگون شد. اکنون طی نزدیک به سه سال از این درگیری هیچ افق روشنی برای صلح وجود ندارد و شرایط صلح روسی به مفهوم تجزیه اوکراین است. اتحادیه اروپا اکنون نگران گسترش دامنه جنگ روسیه به دیگر نقاط اروپاست. اخیراً ایالات متحده به عنوان بازیگر خارج از منطقه، در صدد پایان دادن به این جنگ، با هدف آرام کردن پوتین و توقف پیشروی روسیه در اروپاست. «بنیاد بوریس نمتسوف برای آزادی» در اکتبر سال ۲۰۲۴، پنج سناریوی محتمل برای آینده روسیه و همچنین تأثیر آن بر اوضاع بین‌المللی و به‌ویژه کشورهای اتحادیه اروپا را بررسی کرده است. بنا به یافته‌های تحقیق، دولت جدید آمریکا احتمالاً تلاش خواهد کرد کرملین را به انعقاد معاهده صلح با اوکراین ترغیب کند، اما «تحقق این خواسته با چالش روبه‌رو است». این پیش‌بینی نشان می‌دهد که نتایج پژوهش‌های این بنیاد به حقیقت نزدیک بوده است.
 این تحلیلگران معتقدند که تا آن زمان، تعاملات روسیه با کشورهای غیرغربی به حدی تقویت می‌شود که ابزارهای فشار آمریکا و اتحادیه اروپا چندان کارآمد نخواهد بود. در عین حال مسکو بی‌شک خواهان احیای روابط با غرب اعم از لغو تحریم‌ها، بازگشت شرکت‌های بین‌المللی و واردات فناوری غربی و مهم‌تر از همه، توافق‌های جدید درباره منابع طبیعی و انرژی خواهد بود. این در حالی است که به‌عقیده تدوین‌کنندگان این گزارش، احتمال پایان جنگ روسیه علیه اوکراین و امضای توافق صلح بین دو کشور پیش از سال ۲۰۳۰، «تنها ۳۰درصد» برآورد شده، هرچند درگیری‌ها ممکن است با برقراری آتش‌بس زودتر متوقف شود. دوره کنونی ریاست‌جمهوری ولادیمیر پوتین در مه ۲۰۳۰ (اردیبهشت ۱۴۰۹) به پایان می‌رسد و پس از آن قرار است انتخابات جدیدی در روسیه برگزار شود. سناریوی منفی صلح از نظر تدوین‌کنندگان گزارشِ «بررسی آینده روسیه پس از سال ۲۰۳۰» این است که بخشی از سرزمین‌های اوکراین وضعیت بی‌طرف پیدا کند و در ازای دریافت تضمین‌های جدید درباره بی‌طرفی اوکراین موضوع بازگشت کریمه به اوکراین اصلاً مطرح نشود (که در نهایت باعث خواهد شد اوکراین به ناتو و اتحادیه اروپا نپیوندد).
 در نتیجه، پس از یک تلاش ناموفق برای میانجی‌گری صلح و به‌دلیل مشکلات داخلی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، ایالات متحده تمرکز خود را به سایر کشورها، به‌ویژه در منطقه هند-اقیانوسیه، معطوف خواهد کرد و حمایت از اوکراین را محدود خواهد ساخت. براساس این گزارش، «این سناریو نه تنها برای اوکراین و اروپا پیامدهای مخرب بلندمدت در پی خواهد داشت بلکه به ضرر روسیه است، چراکه دورنمای احیای روابط این کشور با غرب پس از پایان دوره پوتین را پیچیده‌تر و دست‌نیافتنی‌تر می‌کند». دونالد ترامپ روز ۱۲اکتبر همچون دفعات قبل، دوباره گفت در صورتی که پوتین به جنگ اوکراین پایان ندهد، ممکن است موشک‌های دوربرد تاماهاوک را در اختیار کی‌یف قرار دهد. اوکراین از مدت‌ها پیش خواستار دریافت موشک‌های تاماهاوک بوده است. به گفته منابع، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در دیدار ماه گذشته خود با دونالد ترامپ در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، این درخواست را مطرح کرده بود.
 ترامپ پوتین را به ارسال موشک‌های «تاماهاوک» به اوکراین تهدید کرد؛ آیا مسکو در تیررس قرار می‌گیرد؟ هشدار روسیه به آمریکا: ارسال موشک‌های «تاماهاوک» به اوکراین تنش‌ها را به‌شدت افزایش می‌دهد. کی‌یف معتقد است که تاماهاوک‌ها می‌توانند امکان حمله به عمق خاک روسیه، حتی تا نزدیکی مسکو، را فراهم کنند . موشک‌های تاماهاوک با بُردی بین ۱۶۰۰تا ۲۵۰۰کیلومتر و کلاهک جنگی ۴۰۰تا ۴۵۰کیلوگرمی، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تهاجمی زرادخانه آمریکا محسوب می‌شوند. این موشک‌ها می‌توانند در ارتفاع پایین پرواز کرده، مسیر خود را در میانه راه تغییر دهند و حتی در حین پرواز مجدداً برنامه‌ریزی شوند.تاماهاوک‌ها می‌توانند برای حمله به پایگاه‌های نظامی، سامانه‌های پدافندی و فرودگاه‌های روسیه استفاده شوند؛ از جمله پایگاه هوایی «اولنیا» در منطقه مورمانسک، که یکی از مراکز اصلی پرتاب موشک‌های روسیه به سمت اوکراین است. پس از حملات روسیه به زیرساخت‌های انرژی اوکراین؛ زلنسکی برای دومین روز پیاپی با ترامپ گفتگو کرد. ترامپ برای ارسال موشک‌های تاماهاوک به اوکراین تصمیم خود را گرفته است. روسیه روز دوشنبه ۲۰ اکتبر با هشدار به آمریکا، اعلام کرد در حال بررسی این موضوع است که آیا ایالات متحده قصد دارد موشک‌های کروز «تاماهاوک» را برای حملات در عمق خاک روسیه در اختیار اوکراین قرار دهد یا نه؛ مقامات روسی می‌گویند این اقدام می‌تواند باعث تشدید تنش‌ها شود. دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین روسیه، پیشتر هشدار داده بود که ارسال موشک‌های تاماهاوک آمریکایی به اوکراین می‌تواند «به شکلی بد برای همه تمام شود»، به‌ویژه برای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده.
 آقای مدودف، که از چهره‌های تندرو نزدیک به کرملین است و بارها در شبکه‌های اجتماعی ترامپ را هدف قرار داده، گفت پس از پرتاب موشک‌های تاماهاوک نمی‌توان تشخیص داد که آیا کلاهک آن‌ها متعارف است یا هسته‌ای.
 وی در پیامی در تلگرام نوشت: «روسیه باید چگونه پاسخ دهد؟ دقیقاً همان‌طور.» عبارتی که به نظر می‌رسید اشاره‌ای ضمنی به پاسخ هسته‌ای مسکو باشد. این نکته را پیش‌تر نیز سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، مطرح کرده بود. دمیتری مدودف در پاسخ نوشت: «فقط می‌توان امیدوار بود که این هم تهدیدی توخالی باشد... درست مثل اعزام زیردریایی‌های هسته‌ای به نزدیکی روسیه». دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هنوز تصمیم نهایی در این‌باره نگرفته و از تبدیل جنگ اوکراین به رویارویی مستقیم با روسیه پرهیز دارد. با این حال بررسی این گزینه از سوی او نشان‌دهنده نارضایتی فزاینده‌اش از ولادیمیر پوتین است؛


منبع: اطلاعات
سرویس: بین الملل
کلید واژگان: روسیه / اوکراین / پوتین / روسیه_اوکراین