با وجود رشد سریع انرژیهای پاک، جهان هنوز در چنبرهی نفت، گاز و زغالسنگ گرفتار است؛ 86.5٪ انرژی از منابع فسیلی و تنها 13.5٪ از منابع پاک تأمین میشود.
نورنیوز-گروه اقتصادی: گزارش تازهی «مؤسسهی انرژی» از ترکیب منابع تأمین انرژی جهانی در سال ۲۰۲۴، تصویر نگرانکنندهای از وابستگی بشر به سوختهای فسیلی ترسیم میکند. بر اساس این گزارش، مجموع انرژی مصرفی جهان در سال گذشته حدود ۵۹۲ اِکساژول (EJ) بوده است؛ رقمی که هر اِکساژول آن معادل ۱۷۴ میلیون بشکه نفت است.
در میان منابع تأمین انرژی، نفت با سهم ۳۴ درصدی و ۱۹۹ اِکساژول همچنان در صدر قرار دارد. پس از آن، زغالسنگ با ۲۸ درصد (۱۶۵ EJ) و گاز طبیعی با ۲۵ درصد (۱۴۹ EJ) دیگر ارکان اصلی تأمین انرژی جهان محسوب میشوند. این سه منبع در مجموع، بیش از ۸۶ درصد انرژی جهان را تشکیل دادهاند؛ بهعبارتی، جهان هنوز عمدتاً بر پایهی منابعی حرکت میکند که خود عامل اصلی بحران اقلیمی و آلودگی زیستمحیطیاند. در نقطهی مقابل، انرژیهای پاک و غیر فسیلی سهمی تنها ۱۳.۵ درصدی دارند. از این میان، برقآبی (۱۶ EJ) حدود سه درصد، انرژی هستهای (۳۱ EJ) پنج درصد، و سایر انرژیهای تجدیدپذیر همچون خورشیدی و بادی با مجموع ۳۳ EJ شش درصد از انرژی جهان را تأمین کردهاند. این در حالی است که طی دههی اخیر، سرمایهگذاری در بخش انرژیهای تجدیدپذیر بیش از دو برابر شده است.
اما با وجود پیشرفتهای فناورانه و سیاستهای کربنزدایی، واقعیت آن است که روند گذار به سمت انرژیهای پاک هنوز با چالشهای ساختاری و اقتصادی مواجه است. زیرساختهای قدیمی، منافع صنایع سوخت فسیلی، و کندی انتقال فناوری در کشورهای در حال توسعه، از مهمترین موانع تحقق اهداف «کربن صفر ۲۰۵۰» به شمار میروند. کارشناسان معتقدند که برای دستیابی به آیندهای پایدار، باید همزمان سه مسیر را دنبال کرد: کاهش تدریجی اتکای اقتصادی به نفت و زغالسنگ، توسعهی شبکههای ذخیره و انتقال برق پاک، و افزایش همکاریهای بینالمللی در حوزهی فناوری سبز. در غیر این صورت، جهان ممکن است تا میانهی قرن بیستویکم همچنان در بند سوختهای دیروز باقی بماند.