معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به آمار حدود 25درصدی اختلالات روان در کشور، درباره ارایه خدمات رایگان روانشناسی در مراکز بهداشت و سراج توضیح داد.
نورنیوز - گروه اجتماعی: دکتر علیرضا رئیسی در نشستی خبری به مناسبت هفته سلامت روان با اشاره به شعار دسترسی به خدمت سلامت روان در بحران‌ها و شرایط اضطراری، افزود: هفته سلامت روان از ۱۹ تا ۲۵ مهرماه نام‌گذاری شده و این موضوع اولویتی همگانی است.
وی ادامه داد: با توجه به تغییرات سبک زندگی، بحث سلامت روان در دنیا متفاوت‌تر از قبل است؛ به طوری که دیجیتالیزه شدن اجتماعی می‌تواند برای سلامت روان هم فرصت باشد هم تهدید؛ چرا که امروزه با هجوم خبرهای متفاوت روبه‌رو هستیم و این بمباران اطلاعات به ویژه برای کودکان و نوجوانان می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به عوامل آسیب‌رسان به سلامت روان گفت: عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی، جنگ، بحران‌ها و ... می‌تواند بر سلامت روان موثر باشد. در اجلاس وزرای بهداشت که در حوزه روان و در دوحه قطر برگزار شد عنوان کردم که اگر خواهان سلامت روان در منطقه هستیم، لازم است جنگ متوقف شود؛ چرا که جنگ عامل اصلی اختلالات روان است. بنابراین اگر قرار است سازمان‌های بین‌المللی کاری در این زمینه انجام دهند بهتر است دست از سر منطقه بردارند و خود به خود این موضوع حل می‌شود.
رئیسی در ادامه افزود: موضوع دیگری که نگرانش هستیم آن است که خیلی‌ها اکنون به عنوان مشاور در حوزه سلامت روان کار می‌کنند که از جاهای مختلف مدرک و مجوز کار می‌گیرند. حساسیت در ارائه مشاوره‌های روانشناسی بسیار مهم است و اگر دقت نباشد مشاوره ممکن است راه را به خطر ببرد. در عالم مشاوره، تجربه شخصی به تنهایی کافی نیست و باید اطلاعات و علم زیاد برای این کار وجود داشته باشد.
وی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره آخرین وضعیت شیوع اختلالات روان در کشور گفت: براساس آخرین پیمایش انجام شده اختلالات روان در کشور از شیوع حدود ۲۵ درصد برخوردار است و افسردگی و اختلالات اضطرابی شایع‌ترین این اختلالات بوده است که البته هر کدام از اینها طیف‌های مختلفی دارد.
رئیسی به فعالیت ۳۲۰۰ روانشناس در شبکه بهداشت کشور اشاره کرد و افزود: در غربالگری‌هایی که توسط این روانشناسان صورت می‌گیرد در صورت لزوم فرد برای درمان به سطوح بالاتر ارجاع داده می‌شود. همچنین ۱۰۳ مرکز «سراج» (مرکز سلامت روانی اجتماعی که مبتنی بر جامعه است) در کشور راه‌اندازی شده است. این مراکز از حضور روانشناس، روانپزشک و مددکار اجتماعی بهره می‌گیرند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در این راستا ادامه داد: تعداد تخت‌های بستری روانپزشکی در کشور برای بیماران کافی نیست این در حالی است که حدود ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستانی باید به این حوزه اختصاص یابد. البته بسیاری از بیماران برای ادامه درمان به شدت مقاومت می‌کنند و همین موضوع باعث عود بیماری می‌شود. بنابراین یکی از اقدامات در مراکز سراج پیشگیری از عود بیماری است. استیگما و انگ زدن به بیماران روان نیز باید از بین برود، چرا که این موضوع مشکل دنیاست و مربوط به کشور ما نیست.
رئیسی به ۱۰۳ مرکز سراج در ۲۸ استان کشور اشاره کرد و گفت: برنامه ما آن است که تعداد مراکز سراج به ۳۰۰ مرکز و در همه استان‌ها برسد. فعالیت مراکز سراج در استان‌های مربوطه نتایج بسیار خوبی داشته است به طوری که بعد از شش سال فعالیت این مراکز، ۶۲ درصد تداوم درمان بیماران و ۷۰ درصد پیشگیری از عود اتفاق افتاده است. بنابراین این مراکز می‌توانند قسمت زیادی از کمبود تخت‌های بیمارستانی را جبران کنند. کار در حوزه سلامت روان باید تیمی باشد. البته آگاهی مردم نیز باید در این زمینه حتی برای دارو مصرف کردن هم افزایش یابد.
مصرف مواد مخدر و الکل
وی در ادامه درباره تبلیغ مصرف مواد و الکل در فضای مجازی و سینمای خانگی اظهار کرد: ما در این زمینه به شدت اعتراض داریم و دیگر زیاده‌روی شده است. مصرف سیگار و الکل در سریال‌های خانگی دیگر زیاده‌روی شده است و این موضوع می‌تواند برای اذهان جوانان و نوجوانان مشکل ایجاد کند. در این زمینه چندین جلسه نیز با ساترا برگزار شده که از مشاوره‌های وزارت بهداشت در تولید محتواها استفاده کنند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در ادامه در پاسخ به سوالی درباره مصرف مواد مخدر و الکل نیز توضیح داد: آمار رسمی در این زمینه در اختیار ستاد مبارزه با مواد مخدر است. اما مراکز گذری درمان اعتیاد در این حوزه فعال هستند و به معتادان خدمات مشاوره و مراقبتی ارائه می‌شود. در حوزه الکل نیز آماری که از مراکز اورژانس ناشی از مسمومیت‌ها دریافت می‌شود آماری نیست که بگوییم ناچیز است.
وی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره سلامت روان دانش اموزان و غربالگری‌های در این زمینه نیز گفت: در این حوزه نیز فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد. آمار اختلالات روان در دانش آموزان تا پایان متوسطه اول آمار بسیار پایینی است. اما در متوسطه دوم با توجه به مباحث مربوط به بلوغ، کنکور و ... افراد می‌توانند مستعد برخی اختلالات نظیر افسردگی، اضطراب شوند. در این زمینه نیز موارد مربوطه را به مراکز سراج متصل می‌کنیم.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در این باره اضافه کرد: امسال یکی از برنامه‌ها آن بود که در استان‌هایی که مرکز سراج دارند، مدارس را در مقطع دوم متوسطه به مراکز سراج ارتباط دهیم. اگر می‌خواهیم جامعه سالم داشته باشیم نیاز است دانش آموزان و خانواده‌هایشان در گروه هدف باشند.
وی در پاسخ به سوالی درباره هزینه‌های خدمات روانپزشکی و روانشناسی گفت: تمام خدمات در مراکز بهداشت و همچنین مراکز سراج رایگان است. خدمات بستری در حوزه روانپزشکی نیز اغلب در حوزه دولتی انجام می‌شود که از پوشش بیمه برخوردارند اما این اقدامات در جهت کاهش هزینه‌ها کافی نیست و گاهی هزینه ویزیت‌ها ممکن است برای مردم بالا باشد.
آمار خودکشی و اقدام به خودکشی
رئیسی همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره آمار خودکشی و اقدام به خودکشی در کشور و مداخلات انجام شده در زمینه پیشگیری از آن گفت: اقدام به خودکشی در کشور ما نسبت به سایر کشورها بالاتر نیست و حتی پایین‌تر از میانگین جهانی هستیم اما حتی یک مورد آن هم زیاد است. در این زمینه می‌توان گفت که هنوز مصرف قرص بالاترین عامل به عنوان ابزار خودکشی است. در این راستا باید بگویم که تولید و خرید و فروش قرص برنج ممنوع است. به این منظور چندین جلسه با پزشکی قانونی و جهاد کشاورزی برگزار کرده‌ایم که این قرص‌ها جمع‌آوری شود و دستور هم داده‌اند و ابلاغ هم شده است. در مجموع افزایش سواد سلامت مردم می‌تواند بر افزایش بار مراجعات به روانشناسان و روانپزشکان کمک کند.
وی ادامه داد: با راه‌اندازی برنامه خودمراقبتی که از طریق موبایل‌های مردم صورت خواهد گرفت، بسیاری از ابزارها در اختیار افراد قرار می‌گیرد که مردم خود را ارزیابی کنند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت در بخش دیگری از نشست خبری با اشاره به پویش سلامت دهان و دندان در کشور اظهار کرد: آمار پوسیدگی دندانی در کودکان زیر شش سال و در دندان‌های شیری ۵.۸ است. در گروه سنی ۱۲ ساله‌ها فقط ۴۰ درصد کودکان فاقد پوسیدگی دندانی هستند و تقریبا ۶۰ درصد کودکان پوسیدگی دندانی دارند. شاخص پوسیدگی، کشیدن یا دندان پرشده در گروه سنی ۱۲ ساله‌ها ۲.۱ است.
رئیسی ادامه داد: طبق قانون برنامه هفتم توسعه باید این شاخص از ۲.۱ به ۱.۴ کاهش یابد. در همین راستا برنامه‌هایی تدارک دیده شده است؛ به طوری که برای همه پایه‌های ابتدایی آموزش بهداشت دهان و دندان داریم. همچنین طرح وارنیش فلوراید برای جمعیتی بالغ بر ۹ میلیون دانش آموز به صورت سالانه دو بار انجام می‌شود. در این راستا والدین نیز حتما باید اطلاعات و آموزش کافی داشته باشند و برای پایه سوم دبستان نیز آموزش سلامت دهان و دندان لحاظ شده است.
وی همچنین به توزیع حدود ۳۰۰ هزار مسواک و خمیردندان در هفت استان محروم با همکاری وزارت آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: در پایه اول دبستان نیز جشن رویش دندان شش جزو برنامه‌هاست.
رئیسی گفت: در دنیا ثابت شده که با افزایش تعداد دندانپزشکان، سلامت دهان و دندان بهتر نشده است و به این منظور باید روی پیشگیری متمرکز شویم.
معاون بهداشت وزیر بهداشت همچنین ادامه داد: آمار افراد بالای ۶۵ سال بدون دندان کامل در ایران ۵۲ درصد است؛ یعنی بیش از نیمی از افراد بالای ۶۵ سال کشور دندان ندارند. در مجموع ۲۵۰۰ دندانپزشک در مراکز خدمات جامع سلامت فعالیت دارند و گروه هدف اصلی نیز در این مراکز مادران باردار و کودکان زیر ۱۴ سال هستند. در روستاها و شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت کشور ۱۳ خدمت رایگان به گروه هدف ارائه می‌شوند.
وی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره هزینه‌های بالای خدمات دنداپزشکی اظهار کرد: پوشش بیمه در این زمینه چندان مناسب و مطلوب نیست. با توجه به تغییرات نرخ ارز، هزینه‌های زیادی را برای تامین مواد اولیه متحمل می‌شویم. بنابراین باز هم تاکید بر آن است که ارتقاء سطح سلامت و پیشگیری را داشته باشیم که موثرترین موضوع است.
او در اهمیت سلامت بهداشت دهان و دندان گفت: ثابت شده که بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان می‌توانند باعث بیماری‌های سیستمیک شوند و بسیاری از ناراحتی‌های گوارشی افراد بزرگسال به دلیل مشکلات دندانی است. کودکان دچار اختلالات دندان نیز معمولا دچار اختلالات تکامل می‌شوند. بنابراین باید در این زمینه نگاه جدیدی داشته باشیم.