تحلیلگران اسرائیلی توافق آتشبس را نشانهای از شکست استراتژیک دولت نتانیاهو در رسیدن به اهداف جنگی علیه حماس میدانند. به گفته آنها، این توافق نه تنها جایگاه حماس را تضعیف نکرد، بلکه آن را به عنوان یک بازیگر کلیدی تقویت کرده است.
نورنیوز-گروه بین الملل: شبکه «الجزیره» در گزارشی به ارزیابی محافل تحلیلی رژیم صهیونیستی از توافق آتش بس در نوار غزه پرداخت و گفت: با وجود استقبال رسمی محتاطانه تل آویو، نوعی احساس ناامیدی بر محافل سیاسی و نظامی اسرائیل سایه افکنده است زیرا این توافق، جنگ را بدون دستیابی به هیچ یک از اهداف اعلام شده آن پایان داد. براساس ارزیابی های این محافل، نتیجه واقعی این بود که تلآویو طولانیترین و خشونتآمیزترین جنگ را در نوار غزه انجام داد اما از آن، از نظر سیاسی ضعیفتر و در سطح بینالمللی منزویتر بیرون آمد.
این تحلیلگران همچنین اتفاق نظر دارند که کابینه «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل در دستیابی به هدف راهبردی نابود کردن جنبش حماس یا از بین بردن تواناییهای نظامی و سیاسی آن شکست خورد.
براساس ارزیابی این تحلیلگران، ارتش اسرائیل به دستاوردهای تاکتیکی محدودی مانند تخریب تونلها و انبارهای سلاح دست یافت، اما نتوانست ساختار سازمانی یا مردمی جنبش حماس را در هم بشکند.
به گفته ناظران، جنبش حماس بعد از موفقیت در استقامت و پایداری خود با وجود محاصره و ویرانگری اسرائیل، از نظر سیاسی قویتر از جنگ بیرون آمد و خود را به عنوان نیرویی که نماینده مردم فلسطین و مقاومت به شمار می رود، تحکیم و تثبیت کرد.
آنها همچنین توافق نظر داشتند که تلآویو نبرد بینالمللی را باخت زیرا با تغییر افکار عمومی جهانی مواجه شد؛ به طوری که انتقادات اروپاییها افزایش یافت و همدردی عمومی با فلسطینیها به سطوح بیسابقهای از زمان جنگ نکبت در سال ۱۹۴۸ رسید.
در همین ارتباط، «ایال زیسر» پژوهشگر تاریخ خاورمیانه در دانشگاه تلآویو گفت: آنچه که تشکیلات خودگردان فلسطین در ۲۰ سال نتوانست به آن دست یابد، حماس در دو سال جنگ موفق به دستیابی به آن شد. صحبت از راهکار موسوم به دو دولتی به طور جدی به دستور کار جامعه بینالمللی بازگشته است.
زیسر در مقالهای در روزنامه صهیونیستی «اسرائیل هیوم» افزود: این تحولات، توانایی اسرائیل را برای تحمیل یک راهکار یکجانبه یا از سرگیری جنگ محدود میکند، زیرا هرگونه تشدید جدید تنش، به عنوان از بین بردن مسیر سیاسی احتمالی برای تأسیس یک کشور فلسطینی تلقی خواهد شد.
از سوی دیگر، «امیر بار شالوم» تحلیلگر نظامی پایگاه صهیونیستی «زمان اسرائیل» معتقد است که تلآویو به مرحله جدید و پیچیدهای در مدیریت نوار غزه نزدیک میشود، مرحلهای که مضمون آن «کنترل منطقهای» است، نه «هژمونی نظامی».
وی افزود: اگرچه این توافق، راه را برای بازگشت اسیران اسرائیلی باز میکند، اما آزادی عمل نظامی و سیاسی اسرائیل را محدود میکند و معادله منطقهای جدیدی را تحمیل میکند که پس از دو سال جنگ، موازنه قدرت را از نو ترسیم میکند.
به گفته بار شالوم، نوار غزه به سمت ساختار جدیدی برای مدیریت آرامش منطقهای حرکت میکند و کشورهای عربی، به رهبری مصر، به دنبال بستن دست اسرائیل و جلوگیری از ازسرگیری عملیات نظامی آن هستند. وی معتقد است: «خط زرد» ترسیم شده توسط ترامپ در نقشه سیاسی خود از نوار غزه، حد و مرزهای توانایی مانور تل آویو را نشان میدهد.
این خط زرد متناظر با چیزی است که ارتش اسرائیل آن را «مناطق خاکستری» مینامد؛ مناطقی با نفوذ اطلاعاتی و امنیتی محدود که اسرائیل میخواهد آنها را در نوار غزه بدون از سرگیری اشغالگری یا مدیریت مستقیم حفظ کند. با این حال، به گفته بارشالوم، این معادله شکننده و سست است، زیرا به هماهنگی مداوم آمریکا و مصر و پذیرش معادله بازدارندگی جدید توسط حماس و کشورهای عربی بستگی دارد.
وی نتیجه میگیرد که اسرائیل، باوجود بازگشت اسیران خود، به پیروزی قاطعی دست نیافته است، بلکه وارد مرحلهای از محدودیت راهبردی شده است که حد و مرزهای حرکتی آن از خارج و نه از درون نهادهای امنیتی خودش تعیین میشود. بار شالوم معتقد است که نهاد نظامی اسرائیل به دنبال حفظ حاشیهای از بازدارندگی است که به آن اجازه میدهد در برابر هرگونه به اصطلاح نقض توافق اقدام کند و در عین حال مراقب است که از «خطوط زرد» ترسیم شده توسط ترامپ عبور نکند.
بار شالوم در مورد دوره پسا جنگ معتقد است که اسرائیل با چالش حفظ امنیت و بازدارندگی خود در معادلهای روبرو است که دیگر کنترل کامل بر آن ندارد.
«یارون آفراهام» تحلیلگر سیاسی شبکه ۱۲ اسرائیل نیز معتقد است که جنبش حماس با موفقیت در آزادی دسته جمعی اسیران فلسطینی، دریافت کمکهای بشردوستانه گسترده برای نوار غزه و تضمینهای بینالمللی روشن برای توقف جنگ، به دستاوردهای ملموسی دست یافته است.
او اشاره کرد که این توافق آتش بس شامل خلع سلاح یا تعیین جدول زمانی برای آن نمیشود و این بدان معنا است که جنبش حماس جایگاه سیاسی و نظامی خود را در نوار غزه حفظ کرده و موفق شده است هرگونه تغییر راهبردی را که ممکن است ساختار آن را تضعیف کند، به تعویق بیاندازد.
این تحلیلگر نتیجه میگیرد که این توافق آتش بس، نتیجه معادله پیچیدهای از امتیازدهی های متقابل بوده است و برای اسرائیل، این توافق تمام اسیرانش را بازمی گرداند و به کابینه اش فضای تنفس سیاسی میدهد و برای حماس، این توافق یک پیروزی سیاسی و اخلاقی است که حضور مردمی آن را در جامعه فلسطین تقویت میکند و این جنبش را به عنوان بازیگری که نمی توان آن را در هرگونه راه حلی در آینده نادیده گرفت، تثبیت و تحکیم می بخشد.
آفراهام معتقد است که نتیجه نهایی این توافق، واقعیت جدیدی را در منطقه رقم میزند و درست است که اسرائیل اسیران خود را آزاد کرد اما بازدارندگی خود را به طور کامل احیا نکرده است، در حالی که جنبش حماس در سایه به رسمیت شناختن ضمنی نقش خود در مرحله بعدی توسط جامعه بینالمللی، موفق به تثبیت و تحکیم ادامه بقا و حضور سیاسی و نظامی خود شده است.