از کی‌یف تا بالتیک؛ چرا زاپاد-۲۰۲۵ فراتر از یک رزمایش است؟

نورنیوز-گروه بین‌الملل: رزمایش «زاپاد-۲۰۲۵» با حضور میدانی ولادیمیر پوتین، جلوه‌ای ویژه یافت. حضور او با لباس نظامی و اسلحه کمری حامل پیامی روشن بود: دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی روسیه و بلاروس یک اولویت حیاتی است. لوکاشنکو رئیس‌جمهور بلاروس نیز بر ضرورت تمرین همه‌جانبه، از سلاح‌های سبک تا کلاهک‌های هسته‌ای، تأکید کرد. در همین چارچوب، شبیه‌سازی استقرار سامانه موشکی «اورشنیک» نشان داد که مسکو و مینسک در برابر هر نوع تهدید احتمالی آماده‌اند. این رزمایش، هم بعد فنی و عملیاتی داشت و هم جنبه نمادین، تا بر اراده روسیه در بازدارندگی و پاسخ متقابل به تحرکات غرب صحه بگذارد.

پاسخ مستقیم به تشدید تهدیدات غرب

در حالی که اروپا و آمریکا شعار تعامل می‌دهند، عملاً با رزمایش‌های نظامی و فشارهای اقتصادی، تهدید علیه روسیه را افزایش داده‌اند. رزمایش «مدافع آهنین» ناتو با حضور بیش از ۶۰ هزار نیرو در لهستان و ایجاد مرکز فرماندهی جدید در شرق اروپا، پیامی آشکار از تشدید محاصره نظامی بود. افزون بر این، کمیسیون اروپا بسته‌های تحریمی تازه علیه بخش‌های انرژی و مالی روسیه را آماده کرده و آمریکا نیز برای نخستین بار در دولت ترامپ، ارسال محموله‌های تسلیحاتی به اوکراین را تصویب کرده است. در چنین شرایطی، زاپاد-۲۰۲۵ نه اقدامی تهاجمی، بلکه واکنشی بازدارنده و هشداردهنده بود تا نشان دهد مسکو آماده دفاع در برابر هرگونه مداخله‌جویی است.
همگرایی قدرت‌های نوظهور در نظم جدید
نکته برجسته رزمایش اخیر، حضور کشورهایی چون ایران، هند، بنگلادش، بورکینافاسو، کنگو و مالی بود. پیوستن این طیف متنوع از کشورها به رزمایش، گواهی روشن بر تلاش برای بنیان‌گذاری نظمی نوین و چندجانبه است. هند رسماً اعلام کرد که هدفش تقویت همکاری دفاعی و افزایش اعتماد متقابل با روسیه است. ایران نیز با حضور در این رزمایش، بار دیگر پیوند راهبردی خود با مسکو و دیگر متحدان آسیایی و آفریقایی را به نمایش گذاشت. این حضور گسترده نشان داد که غرب دیگر تنها مرجع امنیت جهانی نیست و بازیگران متکثر، با همگرایی عملیاتی، به دنبال ایجاد تعادلی پایدار در برابر مداخله‌گری غرب هستند.

پیامدها برای امنیت جهانی

زاپاد-۲۰۲۵ را باید بخشی از روند شکل‌گیری «امنیت جمعی غیرغربی» دانست. برخلاف ناتو که با رویکرد تهاجمی موجب افزایش ناامنی در مناطق مختلف شده است، این رزمایش بر مبنای بازدارندگی و همگرایی طراحی شد. مشارکت کشورهای آسیایی و آفریقایی بیانگر آن است که یکجانبه‌گرایی آمریکا و اروپا بیش از پیش زیر سؤال رفته و کشورها به دنبال بدیلی برای امنیت پایدار هستند. از این منظر، زاپاد-۲۰۲۵ نه تنها تقابلی با غرب، بلکه گامی در مسیر ایجاد نظمی نوین است که بتواند بر پایه همکاری چندقطبی، به امنیت منطقه‌ای و جهانی انسجام ببخشد. این رویکرد، پیام روشنی برای آینده دارد: جهان به سمت تقسیم مسئولیت‌های امنیتی و کاهش سلطه‌گری غرب حرکت می‌کند.