اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی نشان می‌دهد که بخش مهمی از تحولات اخیر بازار ارز ناشی از فضای روانی و عوامل انتظاری است، نه واقعیت‌های اقتصادی. تأمین پایدار ارز برای کالاهای اساسی با نرخ ثابت و سیاست مدیریت انتظارات می‌تواند نقشی کلیدی در مهار التهاب بازار و تقویت اعتماد عمومی ایفا کند.
نورنیوز-گروه اقتصادی: تحلیل وضعیت اخیر بازار ارز نشان می‌دهد که نوسانات ایجادشده بیشتر به عوامل انتظاری و شرایط روانی وابسته بوده است تا به تحولات واقعی عرضه و تقاضا. مشابه تجربه شب عید، که نرخ ارز و سکه در پی التهابات سیاسی رشد یافت اما پس از آرامش شرایط سیاسی کاهش پیدا کرد، اکنون نیز می‌توان گفت بخش عمده افزایش قیمت‌ها ناشی از هیجانات مقطعی است. این واقعیت نشان می‌دهد که سیاست‌گذار باید بیش از هر زمان دیگری بر مدیریت فضای روانی بازار تمرکز کند، زیرا بی‌ثباتی‌های ذهنی و رسانه‌ای می‌تواند اثرات مخربی بر معیشت مردم و برنامه‌های اقتصادی بگذارد.
تداوم تأمین کالاهای اساسی با نرخ ترجیحی
یکی از نقاط اطمینان‌بخش در سخنان رئیس‌کل بانک مرکزی، تأکید بر تداوم تخصیص ارز با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان برای کالاهای اساسی است. این سیاست، که از آغاز به‌عنوان ابزاری برای حمایت از معیشت مردم و کنترل تورم غذایی اتخاذ شد، همچنان در دستور کار باقی مانده است. استمرار آن پیام روشنی برای جامعه دارد: با وجود نوسانات بازار غیررسمی، امنیت غذایی و نیازهای اولیه مردم با نرخ ثابت و قابل پیش‌بینی تأمین خواهد شد. این پایداری می‌تواند هم به کاهش نگرانی‌های اجتماعی کمک کند و هم از انتقال انتظارات تورمی به سفره خانوار جلوگیری نماید.
تمایز بازار رسمی و غیررسمی ارز
یکی از نکات کلیدی در تحلیل سخنان فرزین، تأکید بر تفکیک میان بازار رسمی و غیررسمی ارز است. بانک مرکزی بخش عمده ارز کشور را با نرخ ۷۰ هزار تومان تأمین می‌کند، در حالی که نرخ‌های بالاتر عمدتاً در بازار غیررسمی جریان دارد. این بازار بیشتر تأمین‌کننده ارز قاچاق، خروج سرمایه و فعالیت‌های غیرمولد است تا پاسخ‌گوی نیازهای واقعی اقتصاد. بنابراین، توجه به نرخ‌های غیررسمی به‌عنوان شاخص وضعیت اقتصاد، یک خطای راهبردی است. سیاست‌گذار باید با تبیین شفاف این تمایز برای افکار عمومی، مانع از آن شود که نوسانات محدود و پرریسک بازار غیررسمی به‌عنوان شاخصی عمومی از سلامت اقتصاد تلقی شود.
راهبرد آینده، مدیریت انتظارات و تقویت اعتماد
با توجه به شرایط موجود، مهم‌ترین وظیفه بانک مرکزی در مدیریت بازار ارز، تمرکز بر کنترل انتظارات و تقویت اعتماد عمومی است. شفاف‌سازی در سیاست‌های ارزی، اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع، و اقدامات فعالانه برای کاهش شکاف میان نرخ‌های رسمی و غیررسمی می‌تواند به کاهش التهاب بازار کمک کند. همچنین، تقویت همکاری با دستگاه‌های نظارتی و قضایی برای مقابله با جریان‌های غیرقانونی عرضه ارز ضروری است. تجربه‌های گذشته نشان داده که هر زمان سیاست‌گذار توانسته است با صراحت و قاطعیت فضای روانی را مدیریت کند، بازار به سمت آرامش حرکت کرده است. در نهایت، تداوم این رویکرد می‌تواند زمینه‌ساز ثبات اقتصادی پایدار و کاهش فشار بر اقشار مختلف جامعه باشد.